Tie'n kaj re'e'n

La plej plaĉ'a part'o de l’ ĝendarm'a tag'o sen'kontest'e est'is, laŭ serĝent'o Laske, la aŭt'a patrol'ad'o fru'maten'a. Laŭ mal'larĝ'a'j voj'o'j kamp'ar'a'j, kiu'j'n jen kaj jen lepor'o tra'kur'is, foj'foj'e eĉ cerv'id'o, kiel ĝu'e est'as vetur'i kun agrabl'a koleg'o! Post aŭt'o'kroz'ad'o plej oft'e sen profesi'a inter'ven'o sekv'is la plezur'ig'a tradici'o ir'i al la kaf'ej'o/gast'ej'o de kuz'o Roĝér por du'on'hor'a paŭz'o kun kaf'o fum'ant'a kaj freŝ'bak'it'a'j korn'a'j bulk'o'j.

Sed kiam ili en'ir'is la kaf'ej'o'n ĉi-maten'e, la ĝeneral'e rid'et'a'n vizaĝ'o'n de kuz'o Roĝér stamp'is esprim'o de zorg'o.

Roĝér sign'is al angul'o, kie, antaŭ tas'o da lakt'o, sid'is knab'o ebl'e 15-jar'a. Li'a'j okul'o'j strang'e bril'is, mal'hel'brun'a'j makul'o'j mal'pur'is sur'ĉemiz'e, kaj li'a pozici'o est'is preskaŭ pli kuŝ'a ol sid'a.

“Kio...?” Laske komenc'is.

“Li ĵus al'ven'is kun eg'e pez'a dors'o'sak'o,” la kuz'o flustr'is. “Li pet'is varm'a'n lakt'o'n. Mi propon'is pan'o'n, sed li rifuz'is. Li ŝajn'as al mi mal'san'a. Tiel jun'a hom'o! Ĉu la makul'o'j sur la sak'o kaj vest'o'j ne el'vok'as al vi sang'o'n? Kio'n mi far'u?”

Laske paŝ'is al la knab'o, prononc'is ĝoj'ton'a'n salut'o'n kaj met'is la man'o'n al li'a frunt'o.

“Febr'o”, li dir'is. “Ven'ig'u kurac'ist'o'n tuj. Rigard'u, kiel li'a'j makzel'o'j trem'as! Ni kuŝ'ig'u li'n en gast'o'ĉambr'o supr'e.” La knab'o sekv'is Roĝer'o'n sen protest'i.

“Ĉu vund'it'a?” demand'is Laske, kiam li'a kuz'o re'ven'is.

“Ne. Eliza sen'vest'ig'is li'n, li'n kuŝ'ig'is. Ŝi ne vid'is eĉ sign'et'o'n de vund'o. Li ek'dorm'is tuj. Ŝi trov'is li'a'poŝ'e fask'o'n da mon'bilet'o'j, el kiu'j kelk'a'j makul'it'a'j, ver'ŝajn'e sang'e.”

Ambaŭ ĝendarm'o'j rimark'is, ke la sandal'o'j de la knab'o las'is sur la plank'o, kiam li paŝ'is, karakteriz'a'n pland'um'desegn'o'n. El'ir'ant'e, ili decid'is sekv'i tiu'j'n relativ'e vid'ebl'a'j'n spur'o'j'n.

La gast'ej'o de Roĝér star'as iom apart'e de la vilaĝ'o, se taŭg'as nom'i vilaĝ'o lok'o'n, kiu pli kaj pli far'iĝ'as antaŭ'urb'o. La pland'um'mark'o'j konduk'is la du ĝendarm'o'j'n al lok'o ne tre mal'proksim'a, kiu'n oni tie kon'as sub la nom'o “Karvéj”, kaj kie rok'form'aĵ'o'j klif'e lev'iĝ'as ĉiel'e'n, kvazaŭ mur'o'j ok'dek'metr'e alt'a'j.

En tiu'j rok'o'j grot'o'j abund'as, kaj al unu el tiu'j la ĝendarm'o'j est'is spur'e gvid'it'a'j. Ĝi'n mark'is post'sign'o'j de hom'a rest'ad'o: probabl'e la knab'o en ĝi dorm'is. “Rigard'u, tiu'j spur'o'j est'as iom ali'spec'a'j,” Laske dir'is, esplor'ant'e la ekster'o'n de la grot'o.

“Ŝu'o'j, ne plu sandal'o'j, sed est'as la sam'a grand'ec'o, aŭ pli ĝust'e mal'grand'ec'o,” la koleg'o konstat'is, “kaj vid'ebl'e ven'as de la lag'et'o tie.”

* * *

Apud la natur'a lag'et'o trov'iĝ'is ali'a, mult'e pli mal'vast'a, kompren'ebl'e, sed ankaŭ mult'e pli impres'a: lag'et'o de sang'o. En ĝi kuŝ'is vir'a figur'o, mort'a.

Leŭtenant'o Remon, nostalgi'a pri si'a'j detektiv'a'j jar'o'j, eg'e ĝu'is la mal'oft'a'j'n okaz'o'j'n, kiam li pov'is akompan'i sub'ul'o'n ekster la ofic'ej'o, en kiu promoci'o li'n en'ferm'is. Al li do mult'e plaĉ'is re'trov'iĝ'i nun sur la lok'o, kie la krim'o okaz'is, kvazaŭ li de'nov'e enket'us mem. Jano Karal montr'is al li spur'o'j'n.

“Almenaŭ kvin person'o'j paŝ'is ĉi tie,” li dir'is, “la viktim'o, du vir'in'o'j, kaj du vir'o'j.” Ili'n ĉirkaŭ'is teknik'ist'o'j, kiu'j fot'ad'is, farad'is muld'aĵ'o'j'n el la spur'o'j, kaj met'ad'is trov'aĵ'o'j'n en kovert'o'j'n, kiu'j'n ili zorg'e mark'is.

“Bedaŭr'ind'e,” atent'ig'is Karal, “tiu'j kvin person'o'j tro prem'is la grund'o'n, kaj ne plu est'as klar'e, kiu ven'is kiam. La plej freŝ'a'j kaj super'a'j tamen cert'e est'as tiu'j de la vir'in'o, kiu ven'is kaj for'ir'is normal'paŝ'e.”

“Kial vi dir'as ‘normal'paŝ'e’?” Remon demand'is.

“Rigard'u ĉi tiu'j'n vir'in'a'j'n ŝu-spur'o'j'n. Se juĝ'i laŭ la relativ'a profund'ec'o de kalkan'um'o'j kaj pland'um'o'j, kaj laŭ la inter'spac'o inter la ŝu-prem'o'j, ĉi tiu ven'is normal'paŝ'e, sed kur'e for'ir'is, dum la du'a - jen, rigard'u - ven'is kaj for'ir'is sam'kadenc'e.”

“Kiom da sang'o est'as!”

“Nu, kiam oni tranĉ'as arteri'o'n ...”

“Kiu est'is tiu ul'o?” Remon gest'is al la viktim'o, kiu'n oni for'port'is brankard'e.

“Iu Gustav'o Lagvardia. Li loĝ'is tut'e proksim'e, en unu el la unu'a'j dom'o'j post la gast'ej'o. 25-jar'a. Kiel profesi'o, la ident'ig'a kart'o simpl'e indik'as ‘man'labor'ist'o’. Ial - pro la stat'o de la man'o'j, de la ung'o'j - mi suspekt'as ali'a'n precip'a'n okup'o'n.”

Vir'o al'rapid'is, preskaŭ kur'e.

“Leŭtenant'o!” li kri'is.

“Kio...?” konciz'is Remon, si'n turn'ant'e.

“La arm'il'o'n! Kaj ankaŭ ŝu'o'j'n! Ni pri'lum'is la grot'o'n laŭ plej divers'a'j angul'o'j, kiel oni rutin'e far'as por rivel'i post'sign'o'j'n, ĉu ne? Kaj sur la rok'o vid'iĝ'is grat'spur'o, minimum'a, sed tut'e freŝ'a. Ni serĉ'is, kaj mal'antaŭ spec'o de natur'a rok'mur'et'o, en kav'aĵ'o, ni trov'is sekur'buton'a'n tranĉ'il'o'n, kaj par'o'n da ŝu'o'j, ambaŭ makul'it'a'j de - tut'e cert'e - sang'o.”

“Bon'eg'e. Ver'ŝajn'e vi ankoraŭ neni'o'n pov'as konklud'i, ĉu?”

“Neni'o'n definitiv'a'n, tamen unu'a'vid'e ŝajn'as, ke preciz'e tiu'j ŝu'o'j las'is en la grund'o la prem'aĵ'o'j'n, kiu'j ir'as de la lag'et'o grot'o'n...” Remon ĵet'is rigard'o'n al si'a brak'horloĝ'o.

“Mi dev'as for'ir'i”, li dir'is. “Nu, vi sci'as, kio'n far'i. Kontrol'u ĉio'n ĉi, kaj la ceter'a'j'n trov'ot'aĵ'o'j'n. Karal, raport'u al mi kiel ebl'e plej baldaŭ.”

Jano silent'e kap'jes'is.

* * *

Sur la tranĉ'il'o, la koagul'it'a sang'o aparten'is al la sam'a grup'o, kiel tiu de Gustav'o Lagvardia, kaj ankaŭ kelk'a'j mon'bilet'o'j de la febr'a knab'o sur'hav'is tiu'tip'a'n sang'o'n. La ten'il'o de l’ tranĉ'il'o sur'hav'is fingr'o'spur'o'j'n de la knab'o. Krom'e, la sang'makul'it'a'j ŝu'o'j trov'it'a'j en la grot'o hav'is dimensi'o'j'n adapt'it'a'j'n al ties ne'ordinar'e mal'grand'a'j pied'o'j. Domaĝ'e est'is, ke pro li'a febr'a stat'o, ne ebl'is li'n pri'sond'i tuj.

* * *

Est'is ne'bel'a, gras'et'a, fort'a vir'in'o, kies sen'manik'a mal'hel'blu'a rob'o vid'ig'is mol'a'j'n sed dik'a'j'n biceps'o'j'n.

“Ne. Mi'a edz'o jam plur'jar'e ne plu est'is man'labor'ist'o,” ŝi dir'is lac'e. “Li est'is aĉet'ist'o por antikv'aĵ'a'j magazen'o'j. Li tra'vetur'is la kamp'ar'o'n, kaj aĉet'is mal'nov'a'j'n mebl'o'j'n, mal'nov'a'j'n afer'o'j'n, kiu'j'n posed'as kamp'ar'an'o'j, kaj kies valor'o'n ili ne konsci'as.”

Jano not'is la nom'o'n de la antikv'aĵ'ist'o, por kiu ĉef'e labor'is Lagvardia.

“Li ne per'labor'is mult'o'n, kaj ni viv'is ne tre bon'e,” ŝi plu dir'is iom plend'e.

Efektiv'e, la mal'riĉ'a loĝ'ej'o atest'is konfirm'e, sam'e kiel la mal'mult'e'kost'a'j vest'o'j de l’ viktim'o, kaj ŝi'a rob'o, cert'e aĉet'it'a en plej mal'luks'a magazen'o.

“Ne,” ŝi respond'is al plu'a demand'o, “mi ne el'ir'is pas'int'a'n nokt'o'n. Ni en'lit'iĝ'is post la 11-a kaj mi ek'dorm'is tuj. Mi ne sci'as, kiam li el'ir'is.”

En ŝi'a'j okul'o'j pas'is ruz'a esprim'o. Ĉu rivel'a pri mensog'o? “Kia hom'o li est'is?”

Ŝi'a vizaĝ'o grimac'is mal'estim'e.

“Mal'labor'em'a. Kaj li em'is drink'i.” Vid'ebl'e ŝi'a edz'in'a viv'o ŝi'n de'fal'ig'is de alt'a'j iluzi'o'j. “Ankoraŭ hieraŭ vesper'e li drink'is, kvazaŭ alkohol'aĵ'o ne kost'us mult'eg'e, kaj hav'us util'a'n efik'o'n. Kiam mi en'lit'iĝ'is, li est'is du'on'e ebri'a.”

“Kio'n vi far'os nun? Ĉu vi labor'as?”

“Jes, mi pur'ig'as apartament'o'j'n, dom'o'j'n. Mi ne sci'as ĉu tio nun sufiĉ'os, aŭ ĉu mi dev'os serĉ'i plen'temp'a'n okup'o'n.”

“Ĉu vi hav'as infan'o'j'n?”

“Ne. Ebl'e li hav'is kun ali'a vir'in'o.”

Mal'am'o percept'iĝ'is en ŝi'a sibl'a ton'o. “Kun mi li ne est'is ver'a vir'o. Li kapabl'is nur dum la unu'a'j monat'o'j, kiam mi zorg'e evit'is graved'iĝ'i. Kaj post'e, li ted'iĝ'is de mi.”

“Li do hav'is rilat'o'j'n kun ali'a vir'in'o, ĉu ne?”

“Kial ĝi'n kaŝ'i? La tut'a kvartal'o sci'as.” Ŝi'a ton'o pli kaj pli amar'is. “Li est'is mal'fidel'a ek'de la tag'o, kiam ni re'ven'is de ge'edz'iĝ'a rondír.”

Janon la vort'o amuz'is. En Sankt'aval'o, oni ne far'as vojaĝ'o'n ge'edz'iĝ'a'n, sed rond'ir'o'n.

“Ĉu mi pov'as vid'i vi'a'j'n ŝu'o'j'n?”

La surpriz'a tem'ŝanĝ'o ŝi'n ŝancel'is, sed ŝi nur lev'is la ŝultr'o'j'n, kaj konduk'is li'n al mal'lum'a sub'ŝtup'ar'a ŝrank'o. Li pren'is par'o'n da ŝu'o'j kaj ili'n tre atent'e ekzamen'is. Ili est'is ĵus re'cir'it'a'j, tia'grad'e, ke la odor'o de cir'o plen'ig'is la ŝrank'o'n. Sed ne est'is ia dub'o: tiu'j est'is la ŝu'o'j de la du'a vir'in'o, t.e. de tiu, kiu for'ir'is normal'paŝ'e.

En tiu mal'riĉ'a kvartal'o, kie ĉiu kon'as ĉiu'n, pov'as est'i facil'e kolekt'i inform'o'j'n. Ke Lagvardia hav'is flirt'em'a'n kor'o'n, ĉiu'j konfirm'is, sam'e kiel la fakt'o'n, ke li'a last'a'temp'a kor'inklin'o unu'a'foj'e ŝajn'is serioz'a; ĝi eĉ vek'is aŭtent'a'n ĵaluz'o'n ĉe li'a edz'in'o, tamen ĝeneral'e em'a ĉio'n akcept'i rezignaci'e.

Sed lip'o'j kaj lang'o'j, tiel mov'iĝ'em'a'j kiam tem'is pri la sentimental'a viv'o de l’ viktim'o, strang'e sigel'iĝ'is tuj, kiam Karal demand'is pri li'a profesi'a ag'ad'o. Li sent'is, ke ĉiu'j sci'as la ver'o'n, sed ke neni'u iam dir'os ĝi'n. En tia kvartal'o, polic'o est'as mal'amik'o, kiu'n oni distr'u, se ebl'e sen'mensog'e - kiu sci'as, ĉu foj'e ne tren'os vi'n tribunal'e'n? - sed kiu'n oni ne proviz'u per serioz'a'j inform'o'j.

La antikv'aĵ'ist'o, por kiu laŭ'dir'e Lagvardia ĉef'e labor'is, hav'is si'a'n butik'o'n en la urb'o mem.

Tiu flav'haŭt'a mal'jun'ul'o asert'is, ke li sci'as neni'o'n pri la murd'it'o, kaj ne montr'iĝ'is al Jano special'e afabl'a. Ial, el la butik'a etos'o la polic'a detektiv'o el'flar'is, ke ĉi tie oni probabl'e pli trakt'as pri ŝtel'it'a'j var'o'j ol pri antikv'a'j. Jam dum si'a kvartal'a esplor'ad'o Jano ricev'is la impres'o'n, ke la ĉef'okup'o de la ĉe-lag'et'a kuŝ'int'o est'is lert'e en'iĝ'i en dom'o'j'n por ili'n liber'ig'i de ĉiu'j valor'a'j objekt'o'j. Kiam li el'ir'is el la butik'o, li'n sekv'is jun'ul'o proksim'um'e 17-jar'a, kiu, preter'pas'ant'e la detektiv'o'n preskaŭ kur'e, prem'is al tiu la kubut'o'n flustr'ant'e: “Sekv'u mi'n”. Post ne'long'e, la knab'o ek'sid'is en plen'plen'a mem'serv'a trink'ej'o. Karal sid'iĝ'is ĉe li'a tabl'o, kvazaŭ hazard'e.

“Se mi help'os la polic'o'n ĉi-afer'e, ĉu ĝi memor'os tio'n favor'e al mi, se okaz'e mi tio'n bezon'us?” la jun'ul'o demand'is.

Jano rigard'is li'n. Aknohaŭta knab'o, kun man'o'j kaj kol'o tro grand'a'j kompar'e kun la et'a kap'o kaj la ne'fortik'a figur'o. Li'a tut'a vizaĝ'o esprim'is dub'senc'ec'o'n, kvazaŭ li est'us du'obl'a est'aĵ'o, ne'kapabl'a decid'i, ĉu li est'u prefer'e tiu, aŭ tiu ĉi: Ver'ŝajn'e li far'is delikt'o'n, ebl'e est'as iel ekspluat'at'a pro ĝi, sen'defend'e, kaj nun serĉ'as liber'iĝ'o'n.

“Cert'e,” Jano respond'is, kaj li al'don'is kun plej trankvil'a ton'o: “Ni'a'land'e, feliĉ'e, polic'o ankoraŭ est'as iom hom'a, ĉef'e ĉi tie en Sankt'aval'o, kaj ĝi em'as... e... foj'foj'e blind'i, se ĝi konvink'iĝ'is, ke ekzist'as ĉe delikt'ul'o ver'a dezir'o honest'i.”

Li sent'is, ke tiu knab'o pli ol i'o'n ajn dezir'as kaj bezon'as patr'o'n, kaj ne'konsci'e esper'as, ke Jano montr'iĝ'os bon'patr'a al li.

“Mi aŭd'is ĉe mal'jun'a Mateo, ke vi inform'iĝ'as pri tiu Gus Lagvardia. Mi kon'as li'n. Kaj mi vol'as dir'i i'o'n al vi, kvankam por mi cert'e est'as danĝer'e.”

“Kio'n vi far'as ĉe mal'jun'a Mateo?” Jano sci'vol'is.

La knab'o snuf'is.

“Mi ‘meti'lern'as’. Fakt'e, mi ne hav'as ali'a'n ebl'ec'o'n ol labor'i por sed parol'i pri tio mi ne dezir'as. Nur jen'o'n mi dir'u: est'as mi, kiu kon'ig'is al Gus la rendevu'o'n ĉe Karvéj.”

Jano sukces'is aspekt'i sen'mir'a. La knab'o ja parol'is kvazaŭ cert'a, ke la polic'o sci'as pri la afer'o jam mult'e pli ol efektiv'e. “Rakont'u,” li simpl'e konsil'is.

“Kiam Flip kaj Monaliza pri'skrib'is al mal'jun'a Maté, kun mult'e da rid'o, kiel ili mensog'is al Gus pri la valór de la last'a ... nu... tem'as pri statu'et'o'j, pentr'aĵ'o'j kaj art'aĵ'o'j, kiu'j'n ili re'vend'is al ni'a butik'o ... kaj anke kiam Monaliza dir'is, kiom Gus furioz'us, se li sci'us, ke ŝi oft'um'as kun Flip, kaj kiel zorg'e ŝi dev'as ne bru'i, kiam ŝi el'ir'as por li'n renkont'i, ĉar se li aŭd'us, li ŝi'n mort'ig'us, kaŭz'e ke li hav'as tiu'n mal'nov'a'n si'n'ten'o'n, ke frat'o stas la protekt'ant'o de fratín, kaj ke ne grav'as, ke graved'ig'is li dek'o'j'n da in'o'j, nur, li'a frat'in'o dev'as rest'i virg'a, ĉar li stas respond'ec'a pri ŝi'a virt'o, kaj ...”

Jano pen'is sekv'i. Tiu dialekt'em'a knab'o ebl'e hav'is mult'a'j'n ŝat'ind'a'j'n kvalit'o'j'n, sed klar'ec'o ne est'is li'a ĉef'a. Tamen, kun lert'a'j pet'o'j preciz'ig'i, Karal fin'fin'e sukces'is tir'i el li'a'j makaroni'a'j fraz'o'j interes'a'j'n fakt'o'j'n, jen'e:

1) “Flip” (iu Filip'o Kat), Monaliza Lagvardia (la frat'in'o de l’ viktim'o) kaj Gustav'o Lagvardia (la murd'it'o) labor'is kun'e.

2) Monaliza, kiu loĝ'as sam'dom'e kiel la ge-Lagvardiaj, kaj Flip est'as ge'am'ant'o'j, sed ŝi terur'e tim'is, ke ŝi'a frat'o tio'n ek'sci'os.

3) Ili rendevu'is je du'on'hor'o post nokt'o'mez'o ĉe la lag'et'o de Karvéj dum la krim'a nokt'o.

4) Ili tromp'is Gustav'o'n Lagvardian pri la rezult'o de “afer'o'j”, ĉe kiu'j ili kun'e labor'is, kaj ambaŭ financ'e tiom profit'is de la naiv'ec'o de Gustav'o, kiu pren'is sur si'n la pli'mult'o'n el la risk'o'j, ke nun ili komenc'as plan'i si'a'n for'vojaĝ'o'n ali'lok'e'n, kie “nov'a viv'o komenc'iĝ'os”.

5) La jun'a meti'lern'ant'o trov'is ili'a'n si'n'ten'o'n tiel skandal'a rilat'e al Gus, al kiu li mem hav'as dank'ŝuld'o'n - Gus foj'e el'sav'is li'n si'n'don'e kaj kuraĝ'e el tre tikl'a situaci'o - ke li decid'is, malgraŭ la risk'o, inform'i Lagvardian ne nur pri la tromp'o, sed ankaŭ pri la am'rilat'o'j inter li'a'j du ge'kun'labor'ant'o'j.

“Ĉi tiu ver'ŝajn'e far'iĝ'os util'a polic'a inform'ant'o”, pens'is Karal, dank'ant'e la jun'ul'o'n. En ĉiu'j dub'kvalit'a'j medi'o'j trov'iĝ'as hom'o'j, kiu'j foj'e kompren'as kiel si'a'n interes'o'n kontakt'i la polic'o'n kaj ĝi'n regul'e inform'ad'i. Ili fakt'e far'iĝ'as tre bon'a'j help'ant'o'j, kio ig'as la polic'o'n preter'atent'i tiu'n part'o'n de ili'a viv'o, kiu'n ne karakteriz'as plej plen'a konform'ec'o al la leĝ'o'j land'a'j aŭ lok'a'j ...

* * *

Pri Monaliza kelk'a'j foj'foj'e dir'is, ke ŝi tut'e ne hav'as monalizan rid'et'o'n, ĉar la ŝi'a est'as gaj'a kaj mal'ferm'a*. Sed kiam Karal ŝi'n vid'is, ŝi tut'e ne pov'is rid'i.

La mort'o de ŝi'a frat'o vid'ebl'e est'is por ŝi bat'o, kiu'n ŝi ankoraŭ ne super'is.

Karal apenaŭ pov'is ŝi'n pri'demand'i, tiom ŝi plor'singult'is. Ŝi sci'is (snuf, snuf) neni'o'n pri la afer'o ... Ŝi tre ŝat'is si'a'n frat'o'n, kvankam ŝi tim'is li'n, ĉar li est'is brutal'a (snuf). Sed tamen bon'kor'a (snuf).

Li trov'is la viv'o'n danĝer'a kaj vol'is protekt'i ŝi'n. Ŝi ne bon'e rilat'as kun la edz'in'o de Gus (snuf, snuf). Tiu in'o neniam am'is li'n ver'e, nek trakt'is li'n kiel vir'o'n, kaj tial li komenc'is drink'i, pro mal'esper'o pri ŝi (snuf).

Kaj nun tiu terur'a mort'o (snuf)! Jes, li labor'is por antikv'aĵ'a'j butik'o'j, ĉef'e tiu de Mateo Ronga, ĉe Putostrato. Ĉu ver'e oni dir'is, ke ŝi labor'as kun li? Kiu pov'is tio'n dir'i? Nu, bon'e, ne grav'as, efektiv'e ŝi foj'foj'e akompan'is si'a'n frat'o'n, ŝi sci'is, kia'manier'e parol'i kun tiu'j kamp'ar'an'o'j por persvad'i ili'n sen'iĝ'i je tiu aŭ ali'a objekt'o, mebl'o, io ajn, kies valor'o'n ili ne diven'is... Filip'o Kat... e... e... jeees... tiu'n ŝi kon'as, iom'et'e, supr'aĵ'e, li si'a'temp'e est'is amik'o de Gus, sed ... jes, aŭ pli ĝust'e ne ... ili rest'is bon'a'j amik'o'j ĝis li'a mort'o (snuf) ... kial do ŝi sugest'us la kontraŭ'o'n ... ŝi konfuz'iĝ'as (snuf, snuf), pro la ŝok'o, kompren'ebl'e, la ŝok'o.

Kie ŝi est'is tiu'n nokt'o'n? Nu, en la lit'o, kompren'ebl'e; kie ŝi pov'us est'i? Montr'i la ŝu'o'j'n? Kia strang'a pet'o!

* * *

“Ŝi'a'j ŝu'o'j est'as tiu'j de la unu'a vir'in'o, kiu las'is spur'o'j'n sur'lok'e,” Karal raport'is.

“Tio do part'e konfirm'as la atest'o'n de vi'a antikv'aĵ'a knab'o,” bas'is leŭtenant'o Remon. “Kiel nun prezent'iĝ'as la si'n'sekv'o de la spur'o'j?” “Ŝi'a'j est'as tiu'j de la vir'in'o, kiu al'ven'is normal'paŝ'e sed kur'is for. Post'e est'as tiu'j de la febr'a knab'o dors'o'sak'a ...”

“Jes, raport'u al mi pri tiu knab'o, ĉu li plu mal'san'as?”

“Jes, li'n traf'is virus'o, la kurac'ist'o dir'as; la knab'o hav'as fort'a'n febr'o'n, kaj ne est'is facil'e el'tir'i el li sci'aĵ'o'j'n, des pli, ĉar li'n reg'as paraliz'a tim'o, kaj terur'a'j kulp'o'sent'o'j.”

“Pri kio li sent'as si'n kulp'a?”

Karal ŝultr'o'lev'is.

“Li kompren'ebl'e ne'as, sed li ne'as kun la ton'o de iu, kiu sent'as si'n kulp'a pri la ne'at'a afer'o. Li est'as 15-jar'a. Koler'is kontraŭ la ge'patr'o'j, ĉef'e la patr'o, kiu laŭ'dir'e est'as ne'hom'e sever'a. Li fuĝ'is, ŝtel'e donac'int'e al si iom de la ge'patr'a mon'o. Li vojaĝ'is pet'vetur'e 700 kilo'metr'o'j'n antaŭ ol al'ven'i ĉi tie'n. Li ne plu hav'is mon'o'n, ne plu sci'is, kio'n far'i. Terur'e sopir'as al hejm'o, sed eĉ pli tim'as al'front'i la patr'o'n. Li ating'is la lok'o'n nom'at'a'n Karvéj kaj decid'is ripoz'i apud la lag'et'o. Kiam li vid'is la grot'o'n, li tie instal'iĝ'is por la nokt'o, kuŝ'is en si'a dorm'sak'o. Sed li apenaŭ manĝ'is dum la last'a'j tag'o'j. Li'n terur'is la konstat'o, ke li'a mon'o for'flu'is pli rapid'e ol antaŭ'vid'it'e. Li est'is sen'esper'a.”

“Ĉu li kapabl'us murd'i por mon'o?”

“Kiel diven'i...? Fakt'o est'as, ke li hav'is mon'o'n kun si, mult'a'n mon'o'n, makul'it'a'n per la sang'o de Gustav'o Lagvardia.”

* * *

La kvartal'o ne hav'is tiom da dub'o, kiom Remon.

“Est'as skandal'o ne arest'i li'n!”

“Nun oni akuz'os unu el ni'a'j najbar'o'j kaj li'n kondamn'os sen'pruv'e, dum tiu ja konfes'is!”

“Se li konfes'is, kial oni ne arest'as li'n? Kial oni plu enket'as?”

Fakt'e la knab'o ne konfes'is. Nur, dum li dorm'is, la edz'in'o de Roĝér Klar'ton'a aŭd'is li'n ripet'i: “Mi murd'is li'n, mi murd'is li'n, mi murd'is li'n.” Kaj kiam oni li'n transport'is al la urb'a hospital'o, la ambulanc'ist'o'j aŭd'is li'n dir'i: “Pardon'u mi'n, Di'o, pardon'u mi'n.”

Tamen, ĉe tia alt'a febr'o, kio'n tiu'j dir'o'j valor'is?

“Rapid'u en vi'a enket'o,” Remon admon'is, “la kvartal'an'o'j murmur'as pli kaj pli danĝer'e. Kaj zorg'u, ke neni'u ĵurnal'ist'o ek'sci'u, ke la fingr'o'prem'o'j de tiu knab'o trov'iĝ'is sur la arm'il'o murd'a!”

Est'is decid'it'e, ke Ĝoja Karal, edz'in'o de Jano kaj psikolog'in'o, vizit'os la knab'o'n en ties hospital'a ĉambr'o, kaj prov'os ek'sci'i pli.

“Kial ne'i plu?” li larm'eksplod'is, fort'e singult'e, post long'a, komenc'a, obstin'a ne'ad'o. “Mi ne hav'as la fort'o'n. Mi mort'ig'is li'n. Est'as pli bon'e, ke oni sci'u. Mi est'is tie tut'e apud'e, kiam al'ven'is. Vir'o kaj vir'in'o. Rendevu'o. Ili kis'is unu la ali'a'n long'e, long'e. Ial tio furioz'ig'is mi'n, ebl'e ĉar mi'n neni'u am'as, neni'u iam ajn am'is, ĉef'e ne la ge'patr'o'j. Mi sent'is infer'a'n mal'am'o'n mi'n reg'i. Kaj tiam li montr'is al ŝi mon'o'n, mult'eg'e. Ili rid'is, ĝu'is pri tio, ke rab'is iu'n, kaj kapt'is tiom da mon'o, ke pov'os for'flug'i Amerik'e'n. Kaj mi est'is sen'mon'a, sen'est'ont'ec'a, sen'manĝ'a. Mi soif'is, kaj kiam mi trink'is akv'o'n de rok'a font'o tie, mi mal'san'iĝ'is. Mi kapt'is la mon'o'n kaj re'ir'is al mi'a grot'o, frost'o'trem'e.”

* * *

Filip'o Kat, ĝeneral'e nom'at'a ‘Flip’, hav'is long'a'n vizaĝ'o'n, kun vast'a buŝ'o kaj long'a'j dent'o'j ĉeval'a'j. Io re'son'a en li'a voĉ'o el'vok'is predik'ant'o'n.

“Al mi ne plaĉ'as dev'i dir'i, ke mi trov'iĝ'is tie tiu'vesper'e, sed kial ne'i? ‘Neniam mensog'u’, dir'is mi'a av'o, ‘ĉar ver'o est'as bel'a knab'in'o, kun natur'a inklin'o vid'ig'i si'n nud'a’. Haha!” Li gras'e rid'is, al Jano ne tre plaĉ'e. “Vi dir'is, ke tiu'vesper'e ...”

“Jes, mi rendevu'is tie, je la ok'a kaj du'on'o. Mi for'ir'is el Karvéj proksim'um'e je la naŭ'a.”

“Kie vi est'is post'e?”

Li okul'um'is.

“Mi las'as vi'n diven'i,” li rid'et'is kun signif'o'plen'a esprim'o. “Ĉu iu pov'us konfirm'i vi'a'n dir'o'n? La vir'in'o, ver'ŝajn'e.” “Ho ne! Ŝi cert'e ne vol'os. Vi kompren'as... Ŝi'a edz'o...”

“Mi ne sci'is, ke Monaliza hav'as edz'o'n,” la detektiv'o dir'is neŭtral'ton'e.

Ĉu Flip iom rigid'iĝ'is?

“Kial vi dir'as ‘Monaliza’? Ĉu vi alud'as la frat'in'o'n de Gus? Ne kun ŝi mi pas'ig'is la nokt'o'n!”

Li'a asert'a fort'o iom ŝancel'is Janon. Dum'e Flip daŭr'ig'is:

“Ĉu vi'a'mond'e oni hav'as nur unu? Jes ja, Monaliza don'as si'n al mi oft'eg'e. Sed ne nur ŝi.”

“S-ro Kat, laŭ ni'a'j inform'o'j, vi est'is en Karvéj kun Monaliza, kiam la krim'o okaz'is. Al tiu iom strang'a rendevu'o ŝi ir'is, ĉar ŝi tiel tim'as si'a'n frat'o'n, ke ŝi pov'as renkont'i vi'n nur nokt'e en lok'o'j ne tre vizit'at'a'j. Tie vi pri'parol'is vi'a'n financ'a'n situaci'o'n, ĉu ne?, i.a. kiel vi uz'os la profit'o'n el la rab'aĵ'o'j de Gus.”

Flip pal'iĝ'is. Ĉu ĉar Jano traf'is ĝust'e, ĉu indign'e pri fals'a akuz'o? Post long'a silent'a paŭz'o, dum kiu li'a frunt'o el'montr'is zorg'a'n pri'pens'ad'o'n, li kavern'voĉ'is:

“Ne stas ver'e. Mi est'is kun ali'a vir'in'o.” Sed li obstin'e rifuz'is ŝi'n nom'i.

“Bon'e pri'pens'u”, Karal admon'is; “ja tem'as pri murd'o, kaj la fakt'o'j indik'ant'a'j al vi est'as eg'e konvink'a'j.”

“Tamen... mi... Se vi sci'us... Mi ne pov'as al'las'i, ke oni publik'ig'u...”

Jano ne pov'is difin'i, ĉu Flip ruz'as, aŭ est'as honest'e - kaj paraliz'e - embaras'it'a. Li emfaz'is:

“Vi elekt'u. Sed mi avert'as, ke vi ne for'ir'u el la urb'o, kaj ke por tio'n cert'ig'i, polic'an'o ĉi'e'n sekv'os vi'n. La ordon'o arest'i vi'n baldaŭ ven'os. Se vi pov'as pruv'i vi'a'n sen'kulp'ec'o'n, tio'n far'u nun.”

“Nu, bon'e,” li dir'is, venk'it'a. “Vi vol'as ĝi'n, vi ĝi'n hav'os. Mi pas'ig'is la nokt'o'n kun s-in'o Marfil, la edz'in'o de la vic'urb'estr'o.”

* * *

“Se li dir'as la ver'o'n, kial la antikv'aĵ'a knab'o rakont'is pri la ne'just'a divid'o de la profit'o'j kun Gus?” Ĝoja demand'is.

“Ebl'e kalumni'e,” respond'is la edz'o.” Mi ne sci'as, ĉu li ne hav'as ial terur'a'n mal'am'o'n al Flip. Mi bluf'is, kiam mi parol'is al ĉi-last'a pri arest'o. Ni hav'as eĉ ne ombr'et'o'n da pruv'o kontraŭ li, nur tiu'n rakont'o'n de la meti'lern'ant'o, kiu ebl'e est'as la plej imag'em'a knab'o en la tut'a Valĉefa.”

“Kaj eĉ supoz'ebl'as, ke krim'is preciz'e tiu knab'o, kaj prov'as trans'ŝov'i la kulp'o'n al Flip.”

“Jes. Ankaŭ mi konsider'as tio'n.”

Ambaŭ ge'edz'o'j profund'iĝ'is en pens'ad'o. “Kio'n Flip dir'as pri la ŝu'indik'o'j?” Ĝoja fin'e demand'is.

“Li ne ne'as. Li est'is tie. Sed, laŭ li, long'e antaŭ la murd'o. Ni hav'as neniu'n rimed'o'n sci'i, kiam tiu'j spur'o'j stamp'iĝ'is. Ebl'e li dir'as la ver'o'n.

“Kiam la murd'o okaz'is?”

“Laŭ d-ro Kagan je la unu'a nokt'e, kun du'on'hor'a erar'marĝen'o ambaŭ'flank'e. Se Flip est'is kun s-in'o Marfil en la urb'o jam je la dek'a kaj rest'is kun ŝi la tut'a'n nokt'o'n, li hav'as ne'atak'ebl'a'n alibi'o'n.”

“Kaj kio'n dir'as s-in'o Marfil?“

“Ŝi konfirm'as. Ŝi est'is kun Filip'o Kat de la naŭ'a kaj du'on'o vesper'e ĝis la sep'a la sekv'ant'a'n maten'o'n. lli kun'e kuŝ'is. Ŝi mal'profund'e dorm'as, kaj sent'is li'n konstant'e apud si.”

* * *

La ide'o pri skandal'o mal'help'is Janon dorm'i. Li bild'ig'is al si la scen'o'n. Pro polic'a'j konklud'o'j, la prokuror'o akuz'as la pet'vetur'a'n knab'o'n, kaj ĉi ties advokat'o, por li'n defend'i, prov'as trans'send'i la kulp'o'n sur Flip. Tiu si'n protekt'as nom'ant'e s-in'o'n Marfil, kaj la tut'a'n urb'o'n sku'as skandal'o, politik'e mult'konsekvenc'a ...

Fin'fin'e Jano tamen dorm'is. Li sonĝ'is, ke Monaliza, Gus, ties edz'in'o kaj Flip pas'ig'as de man'o al man'o ŝu'o'j'n, kaj fin'e ili'n kuir'as en grand'a kaserol'o, sang'o'plen'a.

Kiel kutim'e, li diskut'is tiu'n sonĝ'o'n kun Ĝoja, el kio font'is la ide'o i'o'n kontrol'i por eventual'e ricev'i dezir'at'a'n pruv'o'n. Ĝoja vizit'is s-in'o'n Marfil, kaj far'is kelk'a'j'n demand'o'j'n al ties ge'serv'ist'o'j. Polic'a inform'ant'o el la ekster'leĝ'a fi'medi'o sukces'is akir'i konfirm'o'n pri unu karala hipotez'o ...

Mem'cert'a Jano sekv'e est'is, kiam li re'foj'e pri'demand'is la person'o'n, kiu'n li nun rigard'is cert'e kulp'a.

Tiu loĝ'is en dom'et'o kun ĝarden'o. Al la ĝarden'o Jano insist'e fiks'is la okul'o'j'n. Li komenc'e ne special'e interes'iĝ'is pri ĝi, kaj pur'e hazard'e li'a rigard'o de temp'o al temp'o vag'i tra la fenestr'o ĝarden'e'n. Sed ĉiu'foj'e, kiam li tie'n turn'is la vizaĝ'o'n, io streĉ'iĝ'is en la trajt'o'j de li'a kun'parol'ant'o.

“Kio est'as tiu freŝ'e pri'labor'it'a ter'o?”

“Mi intenc'as sem'i ĉin'a'j'n brasik'o'j'n.”

“Ĉu vi kuir'as ĉin'e?” la detektiv'o sarkasm'is. “Permes'u, ke mi rigard'u,” kaj li trankvil'e ek'star'is. La ali'a li'n kontempl'is kvazaŭ traf'it'e de fulm'o.

En la ĝarden'o, Karal el'fos'is. Aper'is de sub'ter'e ĉemiz'o, pantalon'o, ŝu'o'j. Ili est'is tra'sorb'ig'it'a'j de sang'o. “Ĉu ĉin'a'j brasik'o'j kresk'as sur sang'a vest'ar'o, kutim'e?”

La ali'a pet'eg'e, preskaŭ kor'tuŝ'e, parol'is:

“Pardon'u mi'n! Mi pri'silent'is grav'a'n fakt'o'n. Pri tio mi kulp'as, kaj pag'os. Sed ne pri la krim'o. Mi en'fos'is la vest'o'j'n por protekt'i iu'n ...”

“Kiu'n?”

“Nu ...” Vid'ebl'e la cerb'o fulm'rapid'e funkci'is. Sed Karal parol'is unu'a:

“Ne lac'ig'u vi'n serĉ'ant'e. Pli'a mensog'o ne help'os. Aŭ ĉu vi bon'vol'os klar'ig'i al mi, kiel fingr'o'spur'o'j vi'a'j stamp'iĝ'is sur la ŝu'o'j'n de tiu mal'san'a kompat'ind'a knab'o?”

* * *

“En la polic'ej'o li konfes'is, fin'fin'e,” Jano klar'ig'is.

“Pli'a konfes'o!” ek'kri'is Stefano, la nev'o de Karal, ĵus en'ven'int'e.

“Sed psikologi'a kontrol'o tuj evident'ig'os grand'a'n diferenc'o'n inter ambaŭ konfes'o'j,” sub'strek'is Ĝoja. “La adolesk'ant'o, kiu konfes'is, parol'is tut'e sincer'e, sed li rakont'is sonĝ'o'n aŭ tiu'n spec'o'n de strang'a prem'a scen'ar'o halucin'a, kiu'n kelk'foj'e febr'a atak'o port'as kun si. Li du'on'vek'e, du'on'dorm'e trov'is sur si'a dorm'sak'o la tranĉ'il'o'n, ten'is ĝi'n, ĝi'n rigard'is, vid'is la spur'o'j'n far'it'a'j'n per la propr'a'j ŝu'o'j, sang'o'ŝmir'it'a'j, sekv'is ili'n ĝis la sang'lag'et'o, en kiu korp'o kuŝ'is, re'ven'is al si'a'j afer'o'j, trov'is mon'o'n, kaj imag'is, ke li dum'dorm'e - aŭ dum ia sen'konsci'a, frenez'a epizod'o - mort'ig'is la vir'o'n. Post'e li sonĝ'e tra'viv'is tiu'n imag'it'a'n rakont'o'n, kaj pli kaj pli kred'is je ĝi. Ĉu ne, Jano? Oni pov'as tiel re'kun'met'i li'a'j'n ag'o'j'n.”

“Jes. La krim'ul'o ja vol'is direkt'i la suspekt'o'n al tiu jun'ul'o, kiu tiel oportun'e apud'e trov'iĝ'is.”

“Kiel la afer'o okaz'is en'tut'e?” Stefano demand'is. Jano pren'is el ŝrank'et'o glas'o'n por la nev'o, kaj verŝ'is vin'o'n al la tri.

“Lagvardia furioz'is, kiam li ek'sci'is, per la antikv'aĵ'a knab'o, ke li'a frat'in'o kaj Flip li'n pri'fripon'is. Kiam li aŭd'is Monalizan diskret'e lev'iĝ'i kaj for'ir'i, iom post nokt'o'mez'o, li sekv'is ŝi'n. Li'a edz'in'o fin'fin'e tio'n raport'is. Ŝi vek'iĝ'is, vid'is la edz'o'n vest'i si'n kaj trink'i ampleks'a'n gut'o'n da prun'brand'o. Al ŝi'a demand'o, kie'n li ir'as, li respond'is: ‘Mi sekv'os Monalizan, ŝi rendevu'as en Karvéj, ĉe la lag'et'o’. Li'a frat'in'o efektiv'e ir'is tie'n, kaj renkont'iĝ'is laŭ'plan'e kun Flip.”

“Gus aŭd'is ili'n mok'i li'a'n naiv'ec'o'n, kaj ne'kompetent'ec'o'n pri la valor'o de la rab'aĵ'o'j kiu'j'n li mem ŝtel'as. Li sent'is si'n vund'it'a, insult'it'a, krom'e ili'a am'ind'um'o li'n incit'is. Li el'tir'is si'a'n sekur'buton'a'n tranĉ'il'o'n, inter'ven'is des pli atak'em'e, ĉar la alkohol'aĵ'o don'is al li fals'a'n kuraĝ'o'n, kaj li prov'is ponard'i Flipon. Tiu'moment'e Monaliza for'kur'is, terur'it'a.”

“Flip por si'n defend'i kapt'is li'a'n man'radik'o'n, sed Gus, du'on'ebri'a, stumbl'is, la fal'o'n obstakl'is la tranĉ'il'o ĉe-kol'e, kaj mal'bon'ŝanc'e la kling'o traf'is karotid'o'n. Vi sci'as, ke kiam tranĉ'iĝ'as arteri'o, la sang'o ŝpruc'as. Ĝi verŝ'iĝ'is fort'a'puls'e sur la vest'o'j'n de Flip, kiu panik'is.”

“Eĉ ne traf'is li'n la ide'o, ke plej saĝ'e est'us rakont'i la ver'o'n al la polic'o. Li prov'is kaŝ'i ĝi'n. Kompren'ant'e, ke lav'i si'a'j'n vest'o'j'n en la lag'et'o ne sufiĉ'us, li decid'is sen'vest'ig'i si'n pens'ant'e, prav'e, ke li renkont'os neniu'n tiu'hor'e.”

“Li loĝ'as tut'e proksim'e, en la du'a dom'o post la gast'ej'o Klar'ton'a, do li ne mult'e risk'is vid'iĝ'i, se li est'is si'n'gard'a.”

“Li komenc'is far'i el si'a'j vest'o'j pak'bul'o'n, kiam li ek'hav'is la ide'o'n ili'n en'fos'i en unu el la grot'o'j. Ir'ant'e al la rok'pied'o, li vid'is knab'o'n en dorm'sak'o.”

“Ĉu tiu ver'e dorm'is?”

“Jes. Li post'e rakont'is, ke li est'is febr'a kaj lac'eg'a, kaj decid'is likvid'i si'a'n kurac'il'a'n rezerv'o'n, kiu konsist'is el aspirin'o'j kaj dorm'ig'il'o, Rohipnol. Laŭ d-ro Kagan, kiu kalkul'is laŭ la doz'o'j, li ne pov'is rest'i konsci'a. Li sen'dub'e aŭd'is la du rendevu'ant'o'j'n, dum li est'is en'dorm'iĝ'ant'a, sed cert'e trov'iĝ'is en dorm'a stat'o, dum la mort'ig'a kverel'o okaz'is. Ĉio ĉi post'e trans'form'iĝ'is al li'a angor'sonĝ'o.”

“Nu, konstat'int'e, ke la jun'ul'o ronk'as, Flip streb'is ŝov'i la kulp'o'n sur li'n. Li ir'is pren'i la tranĉ'il'o'n, de sur kiu li for'viŝ'is la propr'a'j'n man'prem'aĵ'o'j'n, kaj met'is ĝi'n sur la dors'o'sak'o'n, prav'e pens'ant'e, ke kiam la knab'o vek'iĝ'os, li nepr'e tuŝ'os ĝi'n. Por don'i krim'motiv'o'n, li met'is en ties sak'o'n fask'o'n da mon'bilet'o'j. Li vid'is la ŝu'o'j'n de la knab'o, ir'is tremp'i ili'n en la sang'marĉ'et'o'n, kaj far'is fals'a'j'n spur'o'j'n per ili.”

“Tie kuŝ'is li'a grav'a erar'o. Li forges'is, ke tuŝ'ant'e ŝu'o'j'n, li stamp'as si'a'j'n fingr'o'mark'o'j'n sur ili'n. Kaj ankaŭ mi preter'atent'is tio'n. Ial oni tro asoci'as ŝu'o'j'n kun pied'o'j, ne sufiĉ'e kun man'o. Pri tiu preter'vid'o mi'a ne'konsci'a mens'o sonĝ'e grumbl'is.”

“Ĉia'okaz'e, Flip tiam hejm'e'n'ven'is, si'n demand'ant'e, ĉu li sukces'os pur'ig'i si'a'j'n vest'o'j'n, ĉu li ili'n brul'ig'u, aŭ kio'n far'i el ili. Li est'is rezign'int'a la ide'o'n ili'n en'fos'i en Karvéj, tim'e ke la bru'o vek'os la jun'ul'o'n. Li do decid'is ili'n provizor'e en'fos'i en si'a ĝarden'o.”

“Sed kiel la urb'estr'edz'in'o...??” Stefano fraz'komenc'is.

“En la ekster'leĝ'a medi'o, ĉiu sci'as ĉio'n pri ĉiu, eĉ se neni'u inform'o ating'as el ĝi la normal'a'n soci'o'n. Tiel Flip sci'is, ke s-in'o Marfil si'n drog'aĉ'as per heroin'o. Li simpl'e aranĝ'is rendevu'o'n kun ŝi, kaj minac'is rivel'i al la edz'o kaj al la gazet'ar'o ŝi'a'n drog'aĉ'a'n kutim'o'n, krom'e sen'ig'ont'e ŝi'n je ĉia heroin'font'o, se ŝi rifuz'os atest'i - tut'e fals'e, kompren'ebl'e - ke ili kun'kuŝ'is tiu'nokt'e.”

“Ŝi est'is horor'frap'it'a mal'kovr'i, ke iu ne'kon'at'o sci'as pri ŝi'a heroin'em'o. Ŝi tiel tim'is trov'iĝ'i sen'drog'a, kaj pli'e publik'e mal'kaŝ'it'a, ke ŝi konsent'is. Kiam mi trov'is la fingr'o'spur'o'n sur la ŝu'o, mi pens'is, ke li ĉantaĝ'as ŝi'n al fals'a atest'o. Tio est'is relativ'e facil'a hipotez'o, kaj Ĝoja, petit'e atent'i la sign'o'j'n, kiam ŝi vizit'is ŝi'n, ĝi'n konfirm'is.”

“Sed kio'n vi ek'sci'is pri la edz'in'o de Gus? Ŝi'a'j ŝu-spur'o'j gravur'iĝ'is en Karvéj, ĉu ne?”

“Jes. Je la kvar'a maten'e, ŝi vek'iĝ'is, kaj konstat'is, ke ankoraŭ ne re'ven'is la edz'o. Ŝi mal'trankvil'iĝ'is kaj ir'is al Karvéj. Ĉar ŝi sci'is pri la ne'leĝ'a'j aktiv'ec'o'j de Gus, ŝi prefer'is neni'o'n dir'i al la polic'o, sed ŝi'a'j spur'o'j komplik'is ni'a'n labor'o'n. Ŝi'a ĵaluz'o ja est'is ebl'a krim'motiv'o.”

“Kiam la knab'o, kiu dorm'is en'grot'e, vek'iĝ'is, okaz'is tio, kio'n Ĝoja skiz'is. Febr'a, li ne rezon'is sufiĉ'e klar'e por ver'e taŭg'e kaŝ'i la sang'a'j'n ŝu'o'j'n kaj tranĉ'il'o'n. Li sent'is si'n tre lac'a kaj mal'san'a, kaj decid'is sur'met'i si'a'j'n sandal'o'j'n, kaj ir'i al la centr'o de la urb'o, por met'i sufiĉ'a'n distanc'o'n inter si kaj la lok'o de l’ krim'o. Sed li ne hav'is sufiĉ'a'n fort'o'n, kaj kiam li vid'is gast'ej'o'n, tuj ĉe la komenc'o de la antaŭ'urb'o, la tent'o sid'i kaj trink'i i'o'n konsol'a'n est'i tro akut'a. Li en'ir'is. Vi kon'as la sekv'o'n.”

“Kio okaz'os al li? Ĉu li nun ĉes'is kred'i si'n kulp'a?”

“Jes. La konfes'o de Flip help'is li'n kompren'i, kio efektiv'e okaz'is. La patr'in'o telefon'is al li. Ŝi baldaŭ ven'os kaj re'konduk'os li'n hejm'e'n.”

“Jen moral'aĵ'o de ĉi tiu histori'o,” mok'e solen'voĉ'is Stefano. “Knab'o'j, ne for'las'u la ge'patr'a'n hejm'o'n mal'obe'e!”

“Kial vi dir'as tio'n?” Jano respond'is. “Ebl'e tiu spert'o est'os plej matur'ig'a por li.”

“Ĉu matur'ig'a spert'o, ĉu ĉef'e traŭmat'o ne facil'e super'ebl'a, ni ne pov'as sci'i,” Ĝoja korekt'is. “Ĉio de'pend'os de tio, kia'manier'e la ge'patr'o'j re'ag'os, kaj kiel la knab'o sukces'os asimil'i la tra'viv'aĵ'o'n.”

“Ni do ŝanĝ'u ni'a'n moral'aĵ'o'n,” Stefano re'parol'is, “ekzempl'e al la jen'a: kar'a'j ge'knab'o'j, kiam, kontraŭ la vol'o de vi'a'j ge'patr'o'j, vi for'las'os la hejm'o'n, prefer'e far'u tio'n kun kamarad'o, ĉar du'op'e la problem'o'j pli facil'e solv'iĝ'as. Ĉu ne, onkl'in'o Fak'ul'in'o?”

Ĝoja rid'et'is.

“Mi al'don'us pli'a'n konsil'o'n,” ŝi dir'is: “se mank'as al vi mon'o, super'u vi'a'n hont'o'n, kaj telefon'u hejm'e'n.”

“Tut'e prav'e, onkl'in'o, tut'e prav'e. Mi sent'as, ke ni baldaŭ pov'os redakt'i nov'a'n furor'a'n libr'et'o'n por adolesk'ant'o'j: Man'libr'o pri de'hejm'a fuĝ'ad'o, aŭ ĉu pli plaĉ'us La art'o for'kur'i?”

“Ne mal'bon'e,” aprob'is Jano, “Sed mi al'don'us sub'titol'o'n por sekur'ig'i la ge'patr'o'j'n, kaj eĉ la ge'knab'o'j'n mem.”

“Sub'titol'o'n, ĉu? Kiu'n?”

Kaj kun rid'et'ant'a'j okul'o'j Jano dir'is: “Tie'n kaj re'e'n.”

Tri est'as tro

“La vir'in'o”, pens'is polic'ist'o Morja, kiam ŝi en'ir'is kun li'a koleg'o. Li mens'e akcent'is la artikol'o'n, kvazaŭ ŝi, kvankam sen'dub'e pli ol 40-jar'a, resum'us per si la esenc'o'n de hom'a In'ec'o.

“Mi murd'is mi'a'n edz'o'n, mal'liber'ig'u mi'n,” ŝi kri'is. Larm'o'j ek'flu'is singult'e, kaj ŝi plor'ĝem'is pli kaj pli histeri'e. La bru'o re'eĥ'is en la polic'ej'o sen'respond'e, dum jun'a Morja prov'is sorb'i la du ŝok'o'j'n kiu'j'n kaŭz'is, unu'e, la ne'ordinar'a bel'ec'o de tiu blond'ul'in'o, kaj du'e ŝi'a ne pli ordinar'a konfes'o. Nur post du'on'minut'o li pren'is registr'a'n slip'o'n kaj komenc'is not'i: 81.08.09; 19:25...

“Kiel vi nom'iĝ'as?” li demand'is.

*

“Mi... mi...” la jun'a vir'o balbut'is, kaj li'a'n tut'a'n korp'o'n ek'sku'is fort'a trem'o.

Polic'ist'o Kantor rid'et'is kuraĝ'ig'e. Tiu mal'feliĉ'a jun'ul'o - du'dek'jar'a, li taks'is - vek'is kompat'o'n en li.

“Rakont'u kviet'e, mi help'os vi'n, pri kio tem'as?”

La jun'ul'o komb'o'gest'e man'tuŝ'is la brun'a'j'n bukl'o'j'n. Li'a melankoli'a vizaĝ'o eĉ pli pal'iĝ'is. “Mi murd'is mi'a'n patr'o'n,” son'is li'a kavern'a voĉ'o.

*

Kvar polic'ist'o'j en la apud'a ĉambr'o laŭt'eg'e diskut'is, kaj la et'a brun'haŭt'a vir'in'o parol'is ver'e flustr'e. Ne mir'ig'e do ke la uniform'ul'o - Iv'o Delponto - pri'dub'is la ĝust'ec'o'n de si'a aŭd'a percept'o.

“Pardon'u, ĉu vi bon'vol'us re'dir'i?” li afabl'e pet'is, kaj nur ĉe la ripet'ad'o li ricev'is cert'ec'o'n. Ŝi'a'j vort'o'j efektiv'e est'is:

“Mi murd'is mi'a'n am'ant'o'n.”

*

“Fort'ig'il'o'n mi bezon'as,” polic'a detektiv'o Jano Karal dir'is al si'a edz'in'o, kaj li verŝ'is al si glas'fund'o'n da brand'o, “ĉar tiu afer'o est'as frenez'ig'a.” Kiam li re'parol'is, li rigard'is la glas'o'n tiel fiks'e, ke ŝajn'is, kvazaŭ li rakont'us al ĝi, ne al Ĝoja.

“Tri konfes'o'j, du en mal'sam'a'j kvartal'o'j de Valĉefa, kaj unu en Oldaburgo. Tri konfes'as la sam'a'n murd'o'n: la edz'in'o, la fil'o, la am'don'ant'in'o. Ni efektiv'e trov'as la korp'o'n ĉe la lok'o indik'it'a. Ĝi kuŝ'as en lag'et'o, tuj ĉe'bord'e, kun brak'o kroĉ'it'a al arb'radik'o; en la krani'o, kugl'o de aŭtomat'a .38-pistol'o. Laŭ la spur'o'j est'as klar'e, ke la murd'ul'o kaŭr'is en vepr'ej'o je distanc'o, kiu sign'as bon'eg'a'n, tut'e preciz'a'n paf'ant'o'n.”

“Pri kiu'j fakt'o'j vi jam ricev'is plen'e cert'a'n respond'o'n?” son'is la pac'ig'a voĉ'o de Ĝoja.

“Pri mult'a'j. Sed ju pli la respond'ad'o progres'as, des mal'pli la enket'o. Jen. La pistol'o'n la fil'o aĉet'is unu semajn'o'n antaŭ'e, sed kiam ni demand'as li'n, kio'n li far'is pri ĝi post la krim'o, li embaras'iĝ'as, balbut'as kaj fin'e don'as fantazi'a'n respond'o'n. Mal'e, la am'don'ant'in'o deklar'is tut'e preciz'e, kie'n ŝi ĝi'n ĵet'is en la lag'et'o, kaj ekzakt'e tie ni trov'is ĝi'n.”

“Ĉu tio ne pruv'as, ke kulp'as ŝi?”

“Ne'ebl'e. Ŝi ne for'las'is la tajp'ej'o'n de la instituci'o, kie ŝi labor'as, dum la tut'a post'tag'mez'o. Ŝi asert'as, ke ŝi ir'is al la krim'lok'o zum'bicikl'e, sed la atest'o'j de la ĉef'tajp'ist'in'o kaj de la du koleg'in'o'j, kiu'j sid'as apud ŝi, pruv'as tio'n ne'ver'a. Ŝi ne est'is for pli ol du'dek minut'o'j'n, kaj aŭt'e oni bezon'as du'dek minut'o'j'n por tie'n ir'i, do kvar'dek tie'n kaj re'e'n. Ili hav'as konferenc'o'n nun'temp'e, tial labor'is sabat'e, kaj ankaŭ tial du'on'o de la tajp'a grup'o hav'as t.n. vesper'a'n labor'o'n, de la 14:30 ĝis nokt'o'mez'o. Ĉar dum la konferenc'o la labor'o abund'as, la estr'in'o preciz'e kontrol'as la hor'o'j'n de ĉe'est'o. Ne est'as ebl'e, ke Loreta Plank'o ir'is krim'i.”

“Kiam la mort'o okaz'is?”

“Laŭ la nekropsi'o je la 16:30, kaj kvankam erar'marĝen'o al'las'end'as, ĝi ne pov'us tia'grad'e vast'i. Loreta vesper'manĝ'is sandviĉ'e en la tajp'ej'o mem je la 20-a. Ŝi el'ir'is dum la te-paŭz'o, je la 17-a, sed tro mal'long'e.”

“Ebl'e la fil'o murd'is si'a'n patr'o'n, kaj sci'ig'is al ŝi, kie la arm'il'o trov'iĝ'as. Li'a embaras'o tiam est'us nur komedi'o. Kio'n li far'is, dum okaz'is la mort'ig'o?”

Per man'o rond'ir'ant'a, Jano komunik'is turn'iĝ'a'n mov'o'n al la brand'o.

“Se vi nur sci'us...” li dir'is amar'e. Ĝoja pacienc'e atend'is.

“Li star'is kun koleg'o inter la 3-a kaj 4-a etaĝ'o de Gigánt, kie li labor'as, en'ŝlos'it'e en pane'a lift'o. La pane'o daŭr'is proksim'um'e de la 16-a ĝis la 17-a. La lift'a alarm'sonor'il'o ne funkci'is, kaj dum du'on'hor'o neni'u rimark'is ili'a'n for'est'o'n. Tiu'n lift'o'n preskaŭ neni'u uz'as: la rul'ŝtup'ar'o'j est'as ja mult'e pli oportun'a'j. Post'e neces'is temp'o por trov'i la teknik'ist'o'n, kaj ripar'i.”

Ambaŭ ge'edz'o'j silent'e pri'pens'is, dum Jano ten'is si'a'n glas'o'n ĉe'naz'e por flar'i la arom'o'n.

“Pov'as est'i nur la edz'in'o.” Ĝoja fin'e dir'is. “Kio'n vi'a enket'o rivel'is pri ŝi?”

“Ankaŭ ŝi ne kapabl'is dir'i, kie'n ŝi met'is la pistol'o'n. Sed iu vid'is ŝi'n en la proksim'ec'o de la murd'lok'o. Tiu'n atest'o'n don'is jun'ul'o, kiu memor'as tre preciz'e la hor'o'n, ĉar kiam li vid'is ŝi'n, li est'is pump'e aer'ant'a la pneŭmatik'o'n de si'a bicikl'o, kaj tim'is, ke pro ties tru'iĝ'o, li ne sukces'os al'ven'i hejm'e'n ĝust'a'temp'e por sur'bend'ig'i radi'o'program'o'n, kiu'n li promes'is registr'i. Tial li rigard'is si'a'n horloĝ'o'n. Est'is la 16:35. Li vid'is tiu'n sinjor'in'o'n kur'e el'ir'i el la arb'ar'et'o, trans kiu la lag'et'o kuŝ'as, salt'i en aŭt'o'n, kaj fulm'rapid'e start'i direkt'e al Far'o'bel.”

“Do ŝi krim'is tut'e cert'e! Kial vi...?”

“Se konsider'i nur la temp'o'n”, Jano inter'romp'is, “ŝi pov'us, efektiv'e. Ŝi al'ven'is en Oldaburgo je la 19:10. Okaz'is incident'o. Ŝi'a aŭt'o ne sukces'is evit'i vetur'il'o'n, kiam tiu iom subit'e halt'is ĉe la unu'a'j trafik'lum'o'j post la el'ir'o el la aŭt'o'voj'eg'o. Ŝi stir'is eg'e rapid'e kaj est'is danĝer'e ekscit'it'a. Tial ŝi ne hav'is la tuj'a'n refleks'o'n. La posed'ant'o de la traf'it'a aŭt'o vok'is polic'ist'o'n, kiu not'is la hor'o'n en si'a raport'o.

“Sed ĉi-rilat'e ne grav'as la hor'o. Grav'as nur, ke kontribu'is al ŝi'a stir'a fuŝ'o la fakt'o, ke la montr'a kaj mez'a fingr'o'j de ŝi'a dekstr'a man'o est'is dik'e bandaĝ'it'a'j. Ŝi antaŭ'e tranĉ'vund'is al si tiu'j'n fingr'o'j'n ĉe la falang'o'j, kaj ne pov'us traf'e uz'i pistol'o'n. La enket'o, inkluziv'e nerv'o'psikologi'a'n ekzamen'o'n, pli'e pruv'is, ke ŝi tut'e ne lert'as mal'dekstr'aman'e. Ne pov'as est'i ŝi.”

“Ĉu ŝi pov'us hav'i kun'krim'ul'o'n, kiu paf'is kaj for'ir'is nur post'e?”

“Sed kial ŝi konfes'us? Kaj kial la ali'a'j konfes'is? Krom'e prezent'iĝ'as ali'a strang'a punkt'o. Ŝi ir'is tiel rapid'e inter la krim'lok'o kaj Oldaburgo, ke sur'voj'a halt'o est'as plen'cert'e eksklud'it'a. Apenaŭ ŝi el'ir'is el la aŭt'o'voj'eg'o, jam okaz'is tiu kolizi'o, kaj polic'ist'o tuj ven'is. Kun li ŝi ir'is al la polic'ej'o, kaj tie, post la unu'a'j vort'o'j, ŝi hav'is spec'o'n de histeri'a kriz'o tiel impres'a, ke oni ven'ig'is kurac'ist'o'n. Nur je la 21-a ŝi komenc'is detal'e far'i la konfes'o'n, kaj la fil'o jam est'is raport'int'a ‘si'a'n’ murd'o'n je la 20:30. Se ŝi paf'is dum la fil'o mal'liber'is en'lift'e, kaj ŝi ne pov'is telefon'i al li, kiel li ek'sci'is la afer'o'n?”

“Ver'ŝajn'e iu ali'a person'o trov'is la kadavr'o'n, vid'is ŝi'n kaj telefon'is al la fil'o.”

“Ni plu enket'os, sed mi dub'as, ĉu ver'e prezent'iĝ'os tiu kvar'a ul'o. Ĝis nun neni'u simil'a ŝajn'as ekzist'i.”

“Klar'ig'u al mi pri la motiv'o'j. Konfes'ant'e, ili cert'e dir'is, kial ili mort'ig'is li'n, ĉu ne?“

“Nu, la viktim'o - Jozefo Bordoz - iu'tag'e for'las'is si'a'n edz'in'o'n kaj ir'is viv'i kun tiu Loreta Plank'o, la tajp'ist'in'o. Margarita, la edz'in'o, tio'n ne el'port'is. La krim'tag'o'n, post'tag'mez'e, ŝi esprim'is si'a'n amar'ec'o'n telefon'e al li, kaj kiam fin'e de la konversaci'o li trankvil'e anonc'is, ke li tuj ir'os fiŝ'kapt'i, ŝi sent'is li'a'n dir'o'n kiel insult'o'n al ŝi'a sufer'o, kaj impuls'iĝ'e decid'is li'n mort'ig'i tuj.

“Mark'o, la fil'o, dir'as, ke li mal'am'is si'a'n patr'o'n, ek'de kiam tiu for'ir'is el la hejm'o. Fin'fin'e, hezit'ant'e, ĉu mort'ig'i si'n, aŭ li'n, li pren'is mon'er'o'n kaj ŝanc'is je kap'o aŭ dors'o. La sort'o la patr'o'n elekt'is, kaj la fil'o sen'prokrast'e ir'is aĉet'i pistol'o'n. Ver'dir'e, mi ne trov'as tio'n konvink'a.

“Kiom koncern'as Loretan, nu... ŝi ĵus mal'kovr'is, ke ŝi'a am'ant'o tromp'is ŝi'n favor'e al ali'a prefer'at'a, pli jun'a vir'in'o, kaj ek'kompren'is, ke tial li ĵus rifuz'is entrepren'i la eks'edz'iĝ'a'n procedur'o'n, kontraŭ'e al antaŭ'a promes'o.“

“Kiel ŝi klar'ig'as, ke ŝi hav'ig'is al si la pistol'o'n de la jun'ul'o?”

“Ŝi asert'is, ke tiu'n arm'il'o'n don'is al ŝi ŝi'a frat'o, kiu nun feri'as en Madejr'o, ne'ating'ebl'e! Sed ŝi mensog'as: tio'n pruv'as la pistol'a numer'o. Parentez'e, la arm'il'o tut'e ne sur'hav'as fingr'o'spur'o'j'n.”

“Kaj kia'n rezult'o'n don'is la parafin'a test'o, kiu'n vi cert'e far'is?”

“Ni far'is ne nur la parafin'a'n, sed ankaŭ la plej modern'a'j'n. La rezult'o est'as negativ'a pri la edz'in'o, dub'a pri la fil'o, negativ'a pri Loreta. Sed tiu'j test'o'j, kiu'j rivel'as sur paf'int'a man'o post'sign'o'j'n de pulv'o, util'as nur, se pozitiv'a'j. La spur'o'j pov'as mal'aper'i laŭ tio, kio'n la koncern'at'o far'as per la man'o. Ĉi-kaz'e la test'o'j hav'as neniu'n inform'a'n valor'o'n.”

“Kia'j est'as la rilat'o'j inter la du vir'in'o'j?”

“Ĉiu'j atest'ant'o'j akord'as: abomen'as unu la ali'a'n. Ambaŭ est'as ĵaluz'a'j, pasi'a'j, em'a'j ag'i laŭ impuls'o.”

La ge'edz'o'j moment'e silent'is, dum ambaŭ cerb'o'j funkci'is intens'e. Post minut'o, Ĝoja plu demand'is:

“Kia hom'o est'is Jozefo Bordoz, la viktim'o?”

“Li est'is libr'o'ten'ist'o ĉe ISOAK. Kvar'dek'kvin'jar'a. Mal'fort'a person'ec'o, tamen eg'e sever'a al la fil'o. Ne tre ŝpar'em'a, neniam hered'is aŭ posed'is mon'o'n, tiel ke ni pov'as eksklud'i materi'a'n interes'o'n el inter la ebl'a'j motiv'o'j.”

Ĝoja ĝem'spir'is.

“Vi prav'as, Janĉjo, tiu afer'o est'as frenez'ig'a,” ŝi koment'is osced'ant'e. Ŝi rigard'is la horloĝ'o'n kaj star'iĝ'is. “Kiel mal'fru'e jam! Ĉu vi ven'as? Ni esper'u, ke la problem'o ne mal'help'os ni'n dorm'i.”

*

Kiam Margarita Bordoz plor'e klar'ig'is, ke la krim'o'n ŝi konfes'is fals'e por protekt'i Mark'o'n, si'a'n fil'o'n, Karal ne tre mir'is, sed la dir'o'n de Loreta li tut'e ne atend'is:

“Mi mensog'is. Ne mi murd'is. Mi dir'is mal'ver'aĵ'o'n por for'turn'i la suspekt'o'j'n for de mi'a am'ant'o.”

“Vi'a am'ant'o, ĉu? Ĉu Mark'o Bordoz kaj vi...?”

“Jes. Li'a patr'o ni'n mal'kovr'is. Li koler'is kaj minac'is mort'paf'i Mark'o'n. Mi kred'is, ke tiu pren'is li'n serioz'e kaj decid'is ag'i kiel unu'a. Nur nun mi kompren'as, ke paf'is s-in'o Bordoz.”

“Sed kial la murd'o'n konfes'is li?“

“Ver'ŝajn'e por pren'i sur si'n la krim'o'n de la patr'in'o. Li est'as si'n'don'em'a, ne kiel li'a posed'em'a nask'int'in'o!”

La triumf'a'n re'bril'o'n en la okul'o'j de Loreta la polic'an'o ne facil'e forges'os.

*

Help'o al la enket'o ven'is de ne'atend'it'a flank'o: de la polic'a fak'o pri financ'a'j kaj ekonomi'a'j afer'o'j. Per ĝi Karal ek'sci'is, ke antaŭ ne'long'e la ISOAK-akci'o'j subit'e perd'is tiom da valor'o pro fam'o'j pri baldaŭ'a bankrot'o, ke panik'is la akci'ul'o'j, kio eĉ pli fal'ig'is ili'a'n prez'o'n.

La enket'o ek'de tiam fulm'e rapid'is. Oni ja serĉ'is laŭ nov'a direkt'o, kaj far'is ali'spec'a'j'n demand'o'j'n al ali'spec'a'j hom'o'j. Tiel mal'kovr'iĝ'is interes'a'j fakt'o'j, ekz-e, ke s-ro Smirno, direktor'o de ISOAK, vizit'is s-ro'n Bordoz, simpl'a'n libr'o'ten'ist'o'n, en ties mal'nov'a hejm'o - pli prestiĝ'a ol la et'a loĝ'ej'o de Loreta -, ke Mark'o Bordoz tiu'tag'e mal'san'et'is kaj jam maten'e re'ven'is hejm'e'n el la labor'o, ke la 9-an de aŭgust'o post'tag'mez'e oni vid'is en la sub'ter'a aŭt'ej'o de la dom'eg'o situ'ant'a ĉe Kurierstrato n-ro 15 verd'a'n vetur'il'o'n, kiu'n oni tie neniam rimark'is antaŭ'e nek post'e, kaj en kiu'n tri person'o'j port'is metal'a'j'n kest'o'j'n, el kiu'j akv'o gut'is.

“Tiu vi'a triumf'a esprim'o sign'is vi'a'n mal'gajn'o'n,” Karal solen'e prononc'is, direkt'ant'e la rigard'o'n al Loreta Plank'o. La tri ge'konfes'int'o'j sid'is en la ofic'ej'o de leŭtenant'o Remon, la ĉef'o de Karal, kie preskaŭ palp'ebl'is eg'e streĉ'it'a etos'o. La hipotez'o'j'n de Karal tuj antaŭ tiu kun'ven'o ĵus konfirm'is Mark'o kaj li'a patr'in'o, kiam la polic'an'o ili'n apart'e pri'demand'is, mal'ver'e asert'ant'e, ke Loreta jam ĉio'n rakont'is. Li daŭr'ig'is:

“Vi'a rigard'o kvazaŭ proklam'is: ‘Mi super'ruz'is vin’. Komedi'i ne est'as facil'e. Vi'a vizaĝ'o perfid'is tiu'n foj'o'n, ke vi'a mal'am'a fraz'o pri Margarita mensog'as. Dank’ al ĝi mi kompren'is, ke ŝi kaj ŝi'a fil'o est'is vi'a'j kun'komplot'int'o'j. Vi dispon'is mal'mult'e da temp'o por far'iĝ'i milion'ul'o'j, ĉu ne?, kaj tiu'n temp'o'n vi tri'op'e uz'is. Kiel mult'a'j krim'plan'ant'o'j, vi tiom fier'is pri vi'a ide'o, ke vi ne rimark'is ĝi'a'j'n evident'a'j'n mank'o'j'n, kaj vi sub'taks'is ni'a'n kapabl'o'n kun'met'i la fakt'o'j'n ĝis plen'a kompren'o. Ekzempl'e, ni sci'as, ke Mark'o est'is hejm'e, kiam s-ro Smirno ven'is por aranĝ'i la akci-afer'o'n kun li'a patr'o...”

“Jes,” la jun'ul'o dir'is mal'gaj'e, “ili ven'is al ni'a loĝ'ej'o, tiel cert'a'j est'is, ke neni'u ĉe'est'os, kaj hazard'e jen mi re'ven'is antaŭ ili. Mi ĉio'n aŭd'is. Per mis'fam'o ili ating'is, ke la valor'o de la akci'o'j fal'u. Mi'a patr'o ricev'is mon'o'n por ili'n aĉet'i, ĉar neces'is, ke la nom'o Smirno ne aper'u. Li dev'is re'vend'i ili'n al la direktor'o tuj kiam la bors'o re'mal'ferm'iĝ'os. Tiaruze Smirno pov'is akir'i mal'mult'e'kost'e plen'a'n reg'ad'o'n super ISOAK. Ĉar la entrepren'o est'as financ'e tre san'a, la valor'o de la akci'o'j rapid'e re'alt'iĝ'os. Mi'a patr'o est'is tro tim'em'a kaj stult'a por kompren'i, kia'n okaz'o'n tio prezent'as por li. Tial cert'e la direktor'o de ISOAK elekt'is li'n kiel kaŝ-per'ant'o'n. La et'a procent'o, kiu'n Smirno por li antaŭ'vid'is, jam ŝajn'is riĉ'eg'o al li. Mi mal'am'is li'n, kaj ankaŭ mi'a patr'in'o. Mi raport'is al ŝi. Loreta est'is mi'a am'don'ant'in'o, ankaŭ ŝi amar'a pro li, kvankam ne est'as ver'e, ke li ni'n mal'kovr'is.”

“Jozefo,” dir'is Loreta, “neniam skrib'is testament'o'n. Mi do sci'is, ke hered'os Mark'o kaj Margarita. Se Jozefo mort'os antaŭ ol re'don'i la akci'o'j'n al si'a direktor'o, tiu'j du ili'n ricev'os. Ni'a kun'a sekret'o garanti'os, ke divid'os just'e kun mi. Nur neces'os atend'i, ĝis la akci'o'j re'trov'os si'a'n normal'a'n valor'o'n.”

“Loreta kaj mi antaŭ'e est'is amik'in'o'j”, al'don'is Margarita Bordoz. “Per'e de mi mi'a edz'o ŝi'n renkont'is. Sed post li'a perfid'o ni eg'e mal'am'is unu la ali'a'n. Mi pens'is: ‘ĉiu'j kon'as ni'a'n nun'a'n mal'amik'ec'o'n, kial ne uz'i ĝi'n mask'e?’ Jozefo ja ted'iĝ'is de Loreta kaj trov'is iu'n nov'a'n. Ni renkont'iĝ'is kaj kun'plan'is la mort'ig'o'n. Ĉi-land'e la kulp'ec'o pri murd'o est'as juĝ'at'a de ĵuri'o instrukci'it'a difin'i, kiu kulp'as. Mi foj'e leg'is detal'e pri tiu sistem'o kaj mi'n impres'is la fakt'o, ke ĵuri'o pov'as deklar'i iu'n kulp'a nur se, laŭ en raci'a'j lim'o'j, neni'u dub'o plu rest'as. Ni opini'is ke, se la tri, inter kiu'j du mal'amik'in'o'j, konfes'os la sam'a'n krim'o'n, ĉiam rest'os tia dub'o, ĉiam advokat'o pov'os dir'i: ne kondamn'u tiu'n, pov'as kulp'i unu el la du ali'a'j.”

“Sed materi'e, kiel est'is ebl'e?” sci'vol'is Ĝoja. Jano volont'e klar'ig'is:

“Ĉu mi jam dir'is, ke Margarita Bordoz labor'as en grand'a fiŝ'vend'ej'o? Nu, tie ili konstant'e produkt'as grand'kvant'e glaci'o'n, i.a. por el'met'i la fiŝ'o'j'n sur ĝi montr'o'fenestr'e. Margarita tie far'is por si glaci'o'n, kiu'n Mark'o port'is al la hejm'o de Loreta - Kurierstrato 15 - por ĝi'n konserv'i en ties frost'o'ŝrank'o. Margarita Bordoz nur hav'as normal'a'n frid'uj'o'n, kiu ne sufiĉ'us. Kiam Mark'o aŭt'is al la lag'et'o kun si'a patr'in'o, ili kun'port'is tiu'n glaci'o'n. Mark'o sci'is, kie la patr'o fiŝ'kapt'as, li oft'e akompan'is li'n antaŭ'e kaj ĉiam rimark'is, ke ili est'as sol'a'j. Ankaŭ ĉi-foj'e Jozefo Bordoz est'is sol'a. Mark'o paf'is mort'ig'e je la 15:20. Margarita kaj li aranĝ'is la korp'o'n en la akv'o, tuj ĉe la bord'o, en spec'o de natur'a kav'et'o, kiu'n la lag'et'o tie form'as. Ili met'is la glaci'o'n kiel ebl'e plej komplet'e sur la tut'a'n surfac'o'n de la haŭt'o, kaj en la akv'o'n ĉirkaŭ'a'n, tiel ke ĉiu'j korp'a'j procez'o'j mal'rapid'iĝ'u ĝis la glaci'o est'os fand'it'a kaj la akv'o re'trov'os normal'a'n varm'ec'o'n. La medicin'ist'o'n tio tromp'is laŭ'plan'e, kaj sekv'e ni erar'is pri la mort'hor'o.

“Tuj Mark'o re'vetur'is al si'a labor'o, kaj en'met'is la sistem'o'n, kiu'n li antaŭ'e prepar'is, ebl'ig'ant'a'n al li pane'ig'i la lift'o'n de intern'e, diskret'e tuŝ'ant'e ŝalt'il'o'n.

“Intenc'e li'a patr'in'o la antaŭ'a'n tag'o'n vund'is si'n per romp'it'a botel'o, por ke oni konklud'u, tut'e prav'e, ke ŝi ne pov'as paf'i.”

“Sed kial konfes'i tri'obl'e? Ĉu tio ne pli al'tir'is la atent'o'n al ili?”

“Ili tim'is, ke ni trov'os la korp'o'n tro mal'fru'e, ĉar tiu'lok'e pov'us pas'i tut'a tag'o, ebl'e eĉ semajn'o, antaŭ ol iu rimark'os la kuŝ'ant'o'n. La erar'marĝen'o pri la mort'hor'o ampleks'iĝ'us, kaj Mark'o ne plu est'us protekt'it'a de si'a alibi'o. Pli'e, tiu'j konfes'o'j cel'is pens'ig'i, ke ĉiu pro am'o dezir'as pren'i sur si'n kulp'o'n, kiu'n li erar'e atribu'as al ali'a, kaj ĵuri'o ne pov'us asoci'i tia'n si'n'ofer'o'n al la kapabl'o murd'i; ĝi do dedukt'us, ke kulp'as kvar'a person'o, eĉ se neni'e trov'ebl'a.”

“Kia strang'a ide'o!”

“Ĝi est'is tro fantazi'a por sukces'i. Nov'a fenomen'o aper'is ni'a'epok'e: krim'o'j, kiu'j'n komplik'as pens'manier'o influ'it'a de detektiv'rakont'o'j kaj de televid'aĵ'o'j. Sen tia kultur'a fenomen'o (ver'dir'e, ĉu kultur'a?), la hom'o'j krim'us pli simpl'e.”

“Nu, eĉ la komplik'a'n mister'o'n vi solv'is, kiam vi kompren'is, ke tri ’stas la kulp'ul'o'j.”

“Ebl'e la kulp'ul'o'j trist'as, sed ĝoj'as la detektiv'o. Kaj ankaŭ li'a edz'in'o, ĉu ne, kar'a? Ĉu la sukces'o'n ni fest'u par'e?”

“Kial ne? Se tri est'as tro, du'o al mi tut'e plaĉ'as. Est'as tiel pli facil'e por kis'i!”

Vel'i mort'e'n

“Mi kon'as tiu'n vizaĝ'o'n,” dir'is al si Jano, binokl'e rigard'ant'e al la vel'tabul'ant'o*. Li sid'is sur la larĝ'a balkon'o de la feri'a apartament'o, kiu'n lu'is famili'o Karal, kaj li ŝat'e pas'ig'is la temp'o'n admir'ant'e la balet'o'n de motor'boat'o'j, vel'ŝip'o'j kaj vel'tabul'o'j, kiu'j konstant'e pas'ad'is kaj re'pas'ad'is antaŭ li. La jun'ul'o, kiu'n li binokl'e sekv'is, est'is apart'e lert'a, kaj spekt'i li'n lud'i kun la vent'o, firm'e kroĉ'it'e al la vel'o kaj majstr'e ten'ant'e si'a'n ekvilibr'o'n, est'is ĝu'o por Karal. La jun'a vir'o aper'is tut'e hejm'e sur la mal'larĝ'a, mal'grand'a tabul'o, kaj li'a'n ekvilibr'o'sent'o'n Jano pov'is nur envi'i.

“Ĝoja, rigard'u, tiu vizaĝ'o ŝajn'as al mi kon'at'a, sed mi ne memor'as, kie mi vid'is ĝi'n”. Li trans'don'is al ŝi la binokl'o'n. “Tiu kun la blu'a kaj blank'a vel'o.”

Ĝoja Karal long'e observ'is.

“Jes, mi vid'is li'n en Valĉefa,” ŝi fin'e dir'is. “Mi ne kon'as li'n, sed li cert'e est'as el Sankt'aval'o. Ĉu li ne gajn'is i'a'n sport'a'n konkurs'o'n ni'a'urb'e?”

La detektiv'o re'pren'is la binokl'o'n kaj plu sekv'is li'a'n sur'ond'a'n danc'ad'o'n.

“Ebl'e jes”, li simpl'e prononc'is.

Motor'boat'o preter'pas'is far'ant'e tre fort'a'n, mal'agrabl'a'n bru'o'n. “Kio okaz'as?” Ĝoja streĉ'e ek'kri'is, vid'ant'e la edz'o'n gap'i.

Sed jam Karal star'is kaj don'is ordon'o'j'n. Polic'an'o, eĉ feri'ant'a, rest'as polic'an'o.

“Paf'it'a!” li unu'vort'e klar'ig'is. “Ĝoja, kontrol'u la el'ir'ej'o'j'n sur la mar'a flank'o, ke neni'u el'ir'u ne'vid'at'e de vi. Ver'ŝajn'e la paf'int'o el'ir'os el la du'a aŭ tri'a konstru'aĵ'o dekstr'e. Mi ir'as avert'i la polic'o'n kaj kontrol'i, ĉu iu el'ir'as strat'flank'e.” Kaj li kur'is for.

La okul'o'j de Ĝoja far'is rapid'a'n danc'o'n. Ili ĉef'e direkt'iĝ'is al la dom-el'ir'ej'o'j, kiu'j'n ŝi'a edz'o indik'is, sed ankaŭ - nur po'sekund'e, por ne risk'i mal'traf'i el'ir'ant'o'n - al la golf'et'o, kie la jun'ul'o fal'is. Neni'u ŝajn'e rimark'is i'o'n fuŝ'a'n, ĉar fal'o de vel'tabul'ant'o'j est'is konstant'a okaz'aĵ'o, kaj neni'u sang'a kolor'iĝ'o de la akv'o percept'ebl'is apud la blu'a blank'a vel'o nun sur'mar'e kuŝ'ant'a.

Mal'supr'e, Jano furioz'is. Neni'e trov'iĝ'is telefon'o, kaj neni'u, vid'ebl'e, pren'is serioz'e li'a'n ekscit'iĝ'o'n. Feliĉ'e aper'is la ĝib'ul'o, kiu rol'is kiel gard'ist'o por la kvar dom'o'j kun'e nom'at'a'j “Najad'a”, kaj tiu fin'e konsent'is urĝ'e vok'i la polic'o'n.

Kiam la uniform'ul'o'j al'ven'is, Karal pov'is asert'i sen eĉ plej et'a dub'o, ke el la konstru'aĵ'o, de kie tut'e cert'e oni paf'is, el'ir'is absolut'e neni'u.

“Ĉu iu el'ir'is vi'a'flank'e?” li demand'is Ĝojan, post kiam li re'ven'is al si'a apartament'o kun la polic'ist'o'j.

“Du person'o'j,” ŝi dir'is, “ni kon'as ambaŭ. Unu est'as tiu s-ro Kalt'a, kun la griz'a barb'o. Li tuj en'ir'is si'a'n boat'et'o'n kaj ek'ir'is. La du'a est'as la sinjor'in'o, kiu posed'as la frukt- kaj legom'butik'o'n ĉi-apud'e. Mi pret'as ĵur'i, ke neni'u ali'a el'ir'is.”

“Ĉu vi aŭd'is la paf'o'n?” demand'is unu el la uniform'ul'o'j, dum li'a koleg'o telefon'is al la ĉef'o.

“Ne,” sam'temp'e respond'is ambaŭ ge'edz'o'j. “Pas'is tre bru'a motor'boat'o, kiam oni paf'is,” Jano preciz'ig'is, kaj li klar'ig'is kie proksim'um'e, laŭ li'a opini'o, la paf'ul'o trov'iĝ'is, kiam li prem'is la el'las'il'o'n.

*

La viktim'o mort'is tuj. Li nom'iĝ'is Francisko Rijal, kaj est'is freŝ'bak'it'a doktor'o medicin'a.

La ge-Karaloj ne erar'is: li est'is el Valĉefa, kaj tie akir'is antaŭ ne'long'e premi'o'n en kanu'a konkur'o, pro kio li'a fot'o aper'is en la lok'a'j gazet'o'j. La paf'int'o'n oni ne re'trov'is.

La polic'o vizit'is ĉiu'j'n apartament'o'j'n de tiu seri'o da konstru'aĵ'o'j. Mult'a'j est'is mal'plen'a'j - dum tia bel'a juli'a tag'o, la pli'mult'o el la famili'o'j sun'ĝu'is sur strand'o'j aŭ boat'is sur'mar'e - kaj en tiu'j, kies lu'ant'o'j ĉe'est'is, neni'u aŭd'is aŭ eĉ rimark'is i'o'n ajn.

Neces'is iom da temp'o, kvankam ne ver'e mult'e, por re'trov'i la arm'il'o'n. Ĝi kuŝ'is en apartament'o 12 de konstru'aĵ'o D, ŝajn'e ne'okup'it'a, kaŝ'it'e mal'antaŭ la sub'a lit'o de mebl'o konsist'ant'a el unu lit'sof'o, sub kiu du'a lit'o rul'ŝov'iĝ'is. Tem'is pri cel'lorn'a paf'il'o, alt'kvalit'a, kies numer'o est'is ĉiz'il'e bat'it'a ĝis ne'leg'ebl'o. Ĝi ne sur'hav'is fingr'o'spur'o'j'n. Ekzamen'o per kompar'a mikroskop'o post'e pruv'is, ke la kugl'o, kiu mort'ig'is la vel'tabul'ant'o'n, efektiv'e el'ir'is el tiu ĉi paf'il'tub'o.

La person'o, kiu lu'is apartament'o'n D 12, ne uz'is ĝi'n pli ol unu semajn'o'n, laŭ la dom'gard'ist'o. Ĉi-last'a pri'skrib'is li'n kiel alt'kresk'a'n vir'o'n kun long'a'j ruĝ'a'j har'o'j kaj long'a ruĝ'blond'a barb'o, ĉiam kun sun'okul'vitr'o'j. Li loĝ'is tie kun iom vulgar'a blond'ul'in'o. La agent'ej'o, kiu aranĝ'as la lu'ad'o'n de la feri'a'j loĝ'ej'o'j “Najad'a”, hav'ig'is la nom'o'n de la koncern'at'o - Igor Staravineskij - kaj li'a'n adres'o'n, kiu ĉe tuj'a kontrol'o montr'iĝ'is ne'ekzist'ant'a.

La person'ar'o de la agent'ej'o ne vid'is la sinjor'o'n mem, nur li'a'n blond'a'n edz'in'o'n, kiu pag'is la tut'a'n sum'o'n kontant'e, kiam ŝi ven'is ricev'i la ŝlos'il'o'j'n. La rezerv'ad'o est'is far'it'a telefon'e kaj tuj sekv'it'a de garanti'a mon'o poŝt'ĉek'e send'it'a. Tiu'j aranĝ'o'j efektiv'iĝ'is nur unu monat'o'n antaŭ'e. Pro la relativ'e alt'a'j prez'o'j, la ampleks'o de la konstru'labor'o'j en tiu nov'a feri'lok'o, kaj ver'ŝajn'e la kriz'o ekonomi'a, plur'a'j apartament'o'j rest'is ne'lu'it'a'j, tiel ke la iom mal'fru'a mend'o ne kaŭz'is problem'o'n.

La sur'lok'a enket'o liver'is neni'o'n pli'a'n, kaj ne pro tio, ke li inter'ven'is, Jano Karal inter'romp'is si'a'n feri'ad'o'n. Mister'o'j est'as por li ĉiu'tag'a rutin'o, kaj kvankam li bedaŭr'is, ke sam'urb'an'o tiel dram'e mort'is sub li'a'j okul'o'j, li ne las'is tiu'n pens'o'n fuŝ'i ripoz'o'n ver'e merit'it'a'n.

*

Tamen, kiam li post'feri'e re'ven'is Valĉefan, est'is decid'it'e, ke li trans'pren'os la Sankt'aval'a'n flank'o'n de la dosier'o, tial ke li ĉe'est'is la murd'o'n kaj bon'e kon'is ties lok'a'j'n cirkonstanc'o'j'n.

La raport'o'j'n pri Francisko Rijal abund'e ornam'is sen'interes'a'j detal'o'j, sed la pri'demand'ad'o de Anĝela, li'a am'at'in'o, el'star'is el la sen'relief'a tut'o, ĉef'e jenparte. Anĝela klar'ig'is, ke antaŭ ne'long'e Francisko dum unu monat'o anstataŭ'is iu'n d-ro'n Dalmin en la apud'aĵ'o de Kanval, kaj re'ven'is de tie ŝanĝ'it'a. La konversaci'o plu dis'volv'iĝ'is jen'e:

“Ŝanĝ'it'a? Kiu'rilat'e?”

“Est'as mal'facil'e dir'i. Zorg'a. Pri'okup'it'a. Mult'e pli serioz'a ol antaŭ'e.”

“Kio okaz'is dum tiu anstataŭ'ec'o?”

“Li neni'o'n dir'is, sed mi ne dub'as, ke okaz'is io grav'a.”

“Ĉu li ne prononc'is fraz'et'o'n, eĉ tre mank'hav'a'n, ebl'e nur parol'ant'e al si mem, kiu pov'us help'i sci'i, pri kio...”

“Tamen jes. Li menci'is, ke vizit'o al iu s-ro Arbako aŭ Alpato, mi ne memor'as ĝust'e, li'n fort'e impres'is. Kiam mi pet'is li'n klar'ig'i plu, li rifuz'is dir'ant'e, ke li jam tro dir'is kaj ke tio est'us perfid'i profesi'a'n sekret'o'n.”

*

La fingr'o'j de leŭtenant'o Remon pian'is sur la tabl'o, aŭtomat'e, dum ne'vol'e li'a buŝ'o paŭt'e streĉ'iĝ'is. Li re'leg'is la koncern'a'n part'o'n de la raport'o ricev'it'a de la koleg'o'j en Agatea-ĉe-Mar'o.

“... tiel ke la krim'motiv'o cert'e kuŝ'as en vi'a region'o. Ĉar tri apartament'o'j de la dom'ar'o “Najad'a” est'is okup'it'a'j tiu'dat'e de feri'ant'o'j el Sankt'aval'o, est'us konsil'ind'e esplor'i prioritat'e pri tiu'j. Tem'as pri: (1) Famili'o Labiel (“La Kobold'o'j”, Megara-ĉe-Kanval), kiu okup'is apartament'o'n 22, en konstru'aĵ'o D; (2) F-in'o Ada Miresko (16, Einsteinstrat'o, Valĉefa), kiu okup'is apartament'o'n 14, en konstru'aĵ'o D; Not'o: ŝi tie loĝ'is kun vir'o ankoraŭ ne ident'ig'it'a; (3) Famili'o Karal (72, Legom'bazar'a Strat'o, Valĉefa), kiu okup'is apartament'o'n 37, en konstru'aĵ'o B.

La fakt'o, ke s-ro Karal aparten'as al la polic'o ne ŝajn'as al ni sufiĉ'a motiv'o por li'n for'strek'i el la list'o. Est'as pli da ŝanc'o'j trov'i elit'a'n paf'ant'o'n en la polic'o ol ekster ĝi. Li'a asert'o, ke li kontrol'is la el'ir'ej'o'j'n, pov'us est'i ruz'o, ĉu profit'a al li mem, ĉu al Labiel aŭ Miresko, se unu el tiu'j est'us li'a kun'komplot'int'o. La atest'o'j est'as konfuz'a'j pri tiu part'o de la afer'o: iu'j asert'as, ke Karal rest'is konstant'e ĉe la pord'o, ali'a'j ke ne. Ni'a'opini'e, li hav'is la temp'o'n ir'i tra la sub'dom'a'j aŭt'ej'o'j kaŝ'i la paf'il'o'n en apartament'o 12 D, kie ni ĝi'n trov'is ...”

Paŭt'a, leŭtenant'o Remon plu pian'is sur la tabl'o, kun okul'o'j fiks'it'a'j mal'proksim'e'n al la nub'o'j.

*

Ada Miresko est'is akuŝ'ist'in'o. Bedaŭr'ind'e, ŝi ankoraŭ feri'is, kiam Karal prov'is vizit'i ŝi'n. Laŭ si'a'j koleg'in'o'j, ŝi intenc'is re'ven'i de Agatea-ĉe-Mar'o promen'vetur'e, halt'ant'e jen tie jen tie ĉi laŭ la moment'a kapric'o. Des pli domaĝ'e est'is, ĉar el tiu'j konversaci'o'j sci'iĝ'is, ke Francisko Rijal pas'ig'is trejn'iĝ'a'n period'o'n en tiu akuŝ'a serv'o dum la last'a medicin'a stud'jar'o, kaj ke Ada Miresko mult'e el'ir'ad'is kun li tiu'epok'e.

*

Tial ke la akuŝ'ist'in'o ne dispon'ebl'is, aper'is plej saĝ'e sekv'i la voj'o'n montr'it'a'n de la dir'o'j de Anĝela, la am'at'in'o de Rijal. S-ro Albago est'is tre riĉ'a hom'o kun aspekt'o mal'san'ec'a. Li viv'is en vast'a kaj bel'a vila'o ĉirkaŭ'it'a de arb'ar'et'o impres'e sovaĝ'a. Karal komenc'e parol'is pri tre flank'a'j afer'o'j, laŭ mal'nov'a kutim'o, kiu ĉiam montr'iĝ'is efik'a. Li majstr'as en la art'o kre'i konfid'a'n etos'o'n kaj ig'i la hom'o'j'n rakont'i pri si pli ol ili mem imag'as.

“Jes, sinjor'o Karal, kio'n valor'as riĉ'o, se san'o sven'as for? Mi est'as tre riĉ'a. La el'pens'o, pri kiu mi'a koleg'o kaj mi ricev'is patent'o'n, est'as aplik'at'a mond'skal'e. Ĉiu'j industri'o'j ni'a'kamp'a'j ĝi'n al'pren'is, kaj uz'as plu. Tio iĝ'is por ni kvazaŭ river'o de or'o, flu'o de mon'o, kiu konstant'e al'ven'as al ni, eĉ sen ia gest'o ni'a'flank'e.”

“Ĉu vi'a kun'patent'ul'o plu aktiv'as?”

“Jes, li est'as tre san'a. Entrepren'em'a hom'o, afer'ist'o. Ne mi. Kiam mi konstat'is, ke mi ne plu bezon'as labor'i por viv'i, mi re'tir'iĝ'is. Mi konserv'is mi'a'j'n akci'o'j'n en la kompani'o, sed ne plu interes'iĝ'is. Li ne pov'us viv'i tia'manier'e. Li bezon'as direkt'i, produkt'i, vend'i. Ni form'as eg'a'n kontrast'o'n. Ebl'e tial ni rest'is bon'a'j amik'o'j tiel long'e. Sed ne por parol'i pri tio vi ven'is, ĉu? Vi ankoraŭ ne dir'is la ver'a'n cel'o'n de vi'a vizit'o ...”

Karal demand'is pri Rijal.

“D-ro Rijal? Tre'eg'e simpati'a kurac'ist'o. Ne'kred'ebl'e jun'a. Li aspekt'as 20-jar'aĝ'a. Bon'kor'a hom'o, afabl'a, kompren'em'a, kun simpati'e ne'ferm'it'a, sen'streĉ'a vizaĝ'o. Mi tre ŝat'is li'n. Ĉu vi hav'as nov'aĵ'o'j'n pri li?”

La detektiv'o klar'ig'is.

“Mort'ig'it'a! Per cel'lorn'a paf'il'o! Almenaŭ vi'a enket'o pov'os baz'iĝ'i sur la fakt'o, ke cert'e ag'is elit'a paf'ist'o, kio jam elimin'as la grand'a'n pli'mult'o'n de la loĝ'ant'ar'o, ĉu ne?” Io en li'a vizaĝ'a esprim'o tikl'is la sci'vol'o'n de Jano.

“Mi ŝat'us demand'i vi'n...” li komenc'is, ne sci'ant'e ekzakt'e, kiel vort'ig'i si'a'n impres'o'n.

“... ĉu mi aparten'as al la paf'a elit'o?” Albago fraz'fin'is. “Nu, jes. Mi lern'is tiu'n art'o'n milit'serv'e. Sed mi de'long'e ne trov'iĝ'is apud la mar'o, kio'n mult'a'j cert'e pov'os atest'i. Mi'a san'stat'o ne ebl'ig'as al mi vojaĝ'i, bedaŭr'ind'e.”

Ial Jano suspekt'is, ke li mensog'as.

*

Mal'ferm'is la pord'o'n griz'e vest'it'a 60-jar'ul'in'o, kies vizaĝ'o dis'radi'is inteligent'ec'o'n. Kiam la detektiv'o klar'ig'is, kia'rol'e li ŝi'n vizit'as, ŝi re'ag'is kvazaŭ ŝok'it'e. Sed ŝi tuj re'trov'is si'a'n trankvil'o'n.

“Enket'o est'as tut'e konfidenc'a. Mi pet'as vi'n parol'i pri ĝi al neni'u. De tio de'pend'as la sukces'o de la justic'o,” Karal iom solen'e komenc'is.

“La vort'o sekretari'in'o de'ven'as de sekret'o, ĉu ne? Vi pov'as fid'i je mi'a silent'o,” ŝi dign'e respond'is.

“Bon'e. Tem'as pri s-ro Albago. Ĉu vi sci'as, kie li feri'is ĉi-somer'e?”

Ŝi sku'is la kap'o'n, kun kompat'em'a esprim'o.

“S-ro Albago laŭ'dir'e ne plu feri'as, aŭ feri'as la tut'a'n temp'o'n nun,” ŝi mild'voĉ'is. “Fakt'e, mi sci'as mal'mult'o'n pri li'a nun'a viv'o. Mi long'e labor'is kiel li'a konfidenc'a sekretari'in'o, sed nun ne plu. Mi sci'as, ke s-ro Labiel invit'is li'n ir'i kun li kaj li'a tut'a famili'o al Agatea-ĉe-Mar'o, ĉar s-ro Albago tre ŝat'as boat'i, sed li ne akcept'is.”

“Ĉu vi dir'is ‘Agatea-ĉe-Mar'o’? Amuz'e! Ankaŭ mi tie feri'is!”

“Ĉu ver'e? Nu, s-ro Albago preskaŭ ir'is tie'n. La invit'o de s-ro Labiel li'n tre tent'is, sed fin'e li dev'is rifuz'i. Aŭ almenaŭ li rifuz'is.”

“Ĉu la esprim'o ‘li dev'is’ ne est'is korekt'a? Kial vi ŝanĝ'is ĝi'n?”

“Oft'e mi hav'as la impres'o'n, ke s-ro Albago tro'ig'as si'a'n mal'san'o'n. Mi opini'as, ke li tre bon'e pov'us ir'i al Agatea, des pli, ĉar kun la Labiel-famili'o li hav'us neniu'n materi'a'n zorg'o'n, sed ver'ŝajn'e la ĉe'est'o de la jun'ul'o'j li'n for'ten'is.”

“Tio'n mi kompren'as, infan'o'j pov'as est'i, tre bru'a'j kaj kviet'romp'a'j ...”

“Ili ne plu est'as infan'o'j,” la griz'har'ul'in'o inter'romp'is. “Ver'a aĝ'as 20 jar'o'j'n, Janpaŭlo 18. Kvankam ver'dir'e Ver'a oft'e kondut'as kiel infan'o, tiel tim'em'a, re'tir'iĝ'em'a ŝi est'as.”

“Kaj ver'ŝajn'e ankaŭ ŝi'a frat'o. Se ne, li feri'us ali'lok'e, ĉu ne? Ni'a'epok'e, jun'ul'o'j est'as tre sen'de'pend'a'j, ne ŝat'as feri'i kun la ge'patr'o'j.”

“Ankaŭ Janpaŭlo est'as sen'de'pend'a. Mi pens'as, ke la ge'patr'o'j persvad'is li'n ven'i, ĉar li tre ŝat'as ... kiel oni nom'as tiu'n afer'o'n, vi sci'as, kiel plast'a glad'tabul'o kun vel'o ... surf-... io. Li'a patr'o dir'is al mi, ke li elekt'is Agatean-ĉe-Mar'o, ĉar tie organiz'iĝ'as kurs'o'j de tiu sport'o, kaj tiel li ebl'e sukces'os ven'ig'i la fil'o'n kaj foj'e feri'i kun la tut'a famili'o.”

Karal, impuls'iĝ'e, probabl'e pro la lok'koincid'o kun la murd'o, far'is demand'o'n: “Ĉu li interes'iĝ'as pri paf'arm'il'o'j? Ĉu hazard'e li est'us elit'a paf'ant'o?”

La sekretari'in'o li'n rigard'is horor'e.

“Honest'e, mi ne ŝat'as li'n,” ŝi fin'e dir'is, “sed mi tamen ne suspekt'us li'n pri krim'o, kvankam mi dev'as konfes'i, ke li est'as absolut'e sen'moral'a. Mi ne sci'as pri paf'ad'o, kvankam ... Ne. Mi ne plu memor'as. Plej saĝ'e est'as demand'i li'n mem, ĉu ne?”

*

“Vi hav'as bel'a'n apartament'o'n,” Jano Karal dir'is en'ir'ant'e.

“Nu, mi'a patr'o est'as sufiĉ'e riĉ'a!” la jun'ul'o respond'is kun agres'em'a ton'o. “Ĉu li send'is vi'n ĉi tie'n? Kio'n li de'nov'e el'pens'is?”

“Neni'o'n. Mi neniam renkont'is li'n kaj ven'as propr'a'iniciat'e,” la detektiv'o dir'is trankvil'ig'e, kaj, por trans'form'i tiu'n kontraŭ'star'a'n si'n'ten'o'n al io favor'a al li, li decid'is ŝajn'ig'i si'n suspekt'em'a pri la ge'patr'o'j:

“Atent'u,” li admon'is per tre mal'laŭt'a voĉ'o, “ne ripet'u i'o'n ajn el tio, kio dir'iĝ'os inter ni, al vi'a famili'o; ĉi tio est'as nepr'e konfidenc'a.” La knab'o nur lev'is la ŝultr'o'j'n.

“Ĉu vi memor'as la tag'o'n, kiam tiu jun'a kurac'ist'o mort'is vel'tabul'ant'e?”

“Ho jes, tre bon'e. Ni rimark'is post'e, ke ni ĉiu'j est'is hejm'e kaj neni'o'n vid'is, antaŭ ol al'ven'is la polic'o kaj vek'iĝ'is la tut'a agit'ad'o. Ni hav'is apartament'o'n kun vid'o al tiu part'o de la mar'o, kaj ebl'e eĉ unu el ni vid'is li'n fal'i, sed ne imag'is, ke li fal'as pro ali'a kaŭz'o ol mis'manovr'o.”

“Vi do est'is ĉiu'j hejm'e tiu'moment'e? Ĉu vi memor'as, kio'n vi far'is?”

“Ĉu vi suspekt'as ni'a'n famili'o'n?”

“Mi est'u sincer'a,” Jano dir'is, krud'e mensog'ont'e. “Oni dir'is al mi, ke vi est'as elit'a paf'ul'o, kaj ...”

La jun'ul'o ek'bol'is.

“Kiel vi aŭdac'as el'dir'i tia'n kalumni'o'n!” li ek'kri'is. “Mi abomen'as paf'il'o'j'n, neniam eĉ tuŝ'is unu kermes'a'n lud'a'n paf'il'o'n konkurs'a'n ... Mi ...”

“Nu, nu, bon'e, mi kred'as vi'n, kaj ĉia'okaz'e ne util'us al vi mensog'i. Mi nepr'e sci'os la ver'o'n. Elit'a paf'ad'o ne est'as tiel oft'a, ke ĝi ne kontrol'ebl'us.” Jano decid'is re'ven'i al si'a unu'a taktik'o: “Fakt'e, pri vi'a patr'o oni dir'is la sam'o'n, kaj ...”

“Mi'a patr'o ne pov'is paf'i tiu'moment'e.”

“Kiel vi pov'as est'i cert'a?”

“Nu, mi bon'e memor'as la situaci'o'n de la famili'o. Mi pas'ig'is la temp'o'n rigard'ant'e la vel'ŝip'o'j'n kaj -tabul'o'j'n. De ni'a apartament'o, ni vid'is boat'o'j'n kaj ŝip'et'o'j'n pas'i, sur kiu'j sid'is mam'nud'a'j jun'ul'in'o'j. Mi tio'n kontempl'ad'is, se tio est'as la ĝust'a vort'o, kaj ne est'as, ĉar mank'as la mok'a nuanc'o. Mi'a patr'in'o kaj la spec'o de strut'in'o, kiu'n donac'is kiel frat'in'o'n al mi, lud'is Scrabble-matĉ'o'n.* Kaj mi'a patr'o ban'is si'n, lav'is si'a'j'n har'o'j'n. Li uz'as la ban'ĉambr'o'n je plej ne'oportun'a'j moment'o'j, ĝeneral'e kiam mi ŝat'us uz'i ĝi'n.”

“Ĉu neni'u el vi el'ir'is el la apartament'o?”

“Neni'u. Mi est'as la sol'a entrepren'em'a. La ali'a'j koncept'as si'a'j'n feri'o'j'n kiel neni'far'a'n rest'ad'o'n en ĉe-mar'a lok'o. Sed tiu'tag'e mi est'is tre lac'a, ĉar la antaŭ'a'n nokt'o'n, mi re'hejm'iĝ'is tre mal'fru'e, aŭ tre fru'e, laŭ la vid'punkt'o, kaj mi hav'ig'is al ili la plezur'o'n de mi'a kun'ul'ec'o. Ĉu ili ĝi'n ĝu'is aŭ ne, mi ne pov'us respond'i.”

*

Ada Miresko re'kuŝ'ig'is la aŭd'parol'il'o'n de la telefon'o kaj rigard'is zorg'mien'e si'a'n am'ant'o'n.

“Kio okaz'as? Est'is kiu?” li demand'is.

“Est'is Janeta. Ŝi inform'as ni'n, ke la polic'o enket'as pri ni. Far'is ĉia'spec'a'j'n demand'o'j'n al la koleg'o'j ...”

“Damn'e!”

“Tio odor'aĉ'as. Ŝajn'as al mi, ke ni dev'as eĉ pli long'e perd'iĝ'i en la natur'o, aŭ almenaŭ for'e de la labor'lok'o ...”

*

“Ĉu vi'a enket'o pri Rijal progres'as?” Ĝoja demand'is kun la melodi'a prononc'o de la Sankt'a Val'o de Tjazo.

“Jes. Mi est'as kontent'a. Kiel enket'o'j diferenc'as unu de la ali'a! Oft'e oni hav'as la impres'o'n rond'ir'i sur'lok'e, sed ĉi'foj'e mi sent'as la serĉ'ad'o'n glat'a antaŭ'e'n'ir'o, mal'rapid'a, kompren'ebl'e, sed konstant'e progres'ant'a. Ni ĵus ricev'is grav'a'n nov'aĵ'o'n. Ĉu vi memor'as, ke blond'ul'in'o lu'pren'is la feri'a'n apartament'o'n, kie la paf'il'o kuŝ'is kaŝ'it'a? Nu, oni re'trov'is ŝi'n.”

“Kiel?”

“Plej simpl'e. Sekretari'in'o de la lu'a agent'ej'o vid'is ŝi'n preter'pas'i sur la strat'o. Ŝi inform'is la polic'o'n. La ul'in'o est'as bon'e kon'at'a kiel mar'bord'a ‘nokt'ul'in'o’, aŭ telefaŭnino, kiel oni si'a'temp'e dir'is, pli karakteriz'e. Vir'o est'is propon'int'a al ŝi semajn'o'n da kun'viv'ad'o kun li tie, en Agatea, sed ne vol'is, ke oni vid'u li'n kun ŝi. Tial nur ŝi pri'zorg'is la kontakt'o'j'n kun la agent'ej'o.”

“Pri kiu semajn'o tem'as?”

“Ŝi rest'is kun li la semajn'o'n antaŭ la murd'o. Ŝi est'is jam for, kiam la murd'o okaz'is.”

“Sed ĉu oni lu'don'as tia'j'n apartament'o'j'n por nur unu semajn'o?” “Ne. Ĝust'e ne. La lu'ad'o daŭr'is ankaŭ dum la semajn'o de la murd'o.”

“Kaj kiu est'is tiu ul'o?”

“Ŝi re'kon'is li'n laŭ la fot'o. Tre interes'os mi'n tio, kio'n li rakont'os al mi, des pli ĉar ...”

“Ĉar kio?”

“Ĉar Anĝela, la am'at'in'o de la vel'tabul'a murd'it'o, telefon'is por komunik'i grav'a'n dir'o'n de Rijal, kiu'n ŝi ĵus memor'is vid'ant'e ŝarĝ'vetur'il'o'n de kon'at'a firma'o. Foj'e, dum preter'pas'is simil'a kamion'o, post la anstataŭ'ec'o en Kanval, Rijal dir'is al ‘Se vi nur sci'us, de kie ven'as ties gigant'a riĉ'eg'o ...’ Li rifuz'is plu koment'i, el'vok'ant'e la medicin'a'n sekret'o'n, sed ankaŭ tiu fraz'et'o help'is mi'n mal'kovr'i, kiu kulp'as.”

*

Kun korn'rand'a'j okul'vitr'o'j, dens'a'j brov'o'j, dik'a naz'o, el'star'ant'a menton'o kaj frunt'o lini'it'a de mult'a'j sulk'et'o'j, Armand'o Labiel prezent'is perfekt'a'n bild'o'n de energi'o kaj aŭtoritat'o. Li akcept'is Janon kiel ĉef'o sub'ul'o'n, sed la polic'an'o'n tio ne impres'is. Karal pri'skrib'is si'a'n tez'o'n:

“Laŭ la arme'a'j arĥiv'o'j, vi trejn'iĝ'is kiel elit'a paf'ant'o, kaj vi est'as an'o de paf'klub'o. Vi fals'a'nom'e lu'is apartament'o'n 12 de konstru'aĵ'o D en la “Najad'a”. Tie oni trov'is la murd'a'n paf'il'o'n. Tiu apartament'o trov'iĝ'is tuj sub tiu, kiu'n vi lu'is kun vi'a famili'o: est'is facil'e al vi flu'ig'i akv'o'n en la ban'uj'o'n, ŝlos'i de ekster'e la ban'ĉambr'o'n, kiu situ'as tuj ĉe la en'ir'pord'o, iom apart'e de la tut'a loĝ'ej'o, ŝtup'ar'i mal'supr'e'n al apartament'o 12 - antaŭ vi'a pseŭdo'ban'iĝ'o, vi ir'is rigard'i la lagun'o'n, ĉu ne?, kaj vi binokl'e konstat'is, ke Rijal vel'tabul'as, kiel ĉiu'tag'e tiu'hor'e - paf'i, kaŝ'i la paf'il'o'n, kaj trankvil'e re'ven'i lav'i vi'a'j'n har'o'j'n. Neni'u en vi'a famili'o mir'is, ĉar est'as kon'at'e, ke vi oft'e pas'ig'as pli ol hor'o'n en vi'a ban'o. Konstant'e pas'is motor'boat'o'j, eg'e bru'a'j, tiel ke neni'u pov'is atent'i la bru'o'j'n, kiu'j'n vi far'is.”

“Vi hav'as riĉ'a'n imag'o'n.”

“Vi'a kar'a Karmela, kun kiu vi pas'ig'is la antaŭ'a'n semajn'o'n, atest'as pri la fakt'o, ke s-ro Igor Staravineskij est'as vi. La ruĝ'ec'a'j'n har'o'j'n kaj barb'o'n vi sur'met'is ĉiu'foj'e, kiam vi el'ir'is, por ne est'i re'kon'at'a, ŝi dir'is. Vi dir'is al vi'a edz'in'o, ke vi for'ir'as por afer'ist'a vojaĝ'o, sed fakt'e ...”

Labiel lev'is la ŝultr'o'j'n.

“Pas'ig'i semajn'o'n ĉe-mar'e kun bel'a blond'ul'in'o ne est'as krim'o, aŭ ĉu la jur'o tiom ŝanĝ'iĝ'is? Kaj kial do mi murd'us tiu'n doktor'et'o'n?”

Ĉi-stadi'e Karal decid'is bluf'i.

“Ĉar li ek'sci'is ĉe s-ro Albago pri la origin'o de vi'a financ'a kaj industri'a prosper'o. Vi tro ŝat'as vi'a'n nun'a'n viv'o'n por al'las'i, ke tia rivel'o ĉio'n fuŝ'u nun.”

“Nu, vi prav'as, amik'et'o, vi plen'e prav'as.” Labiel gest'is parol'ant'e, sed antaŭ ol Karal sukces'is ag'i, li jam hav'is pistol'o'n en la man'o.

“Vi konstat'as, ke ĝi sur'hav'as silent'ig'il'o'n. Dum vi putr'os trankvil'e ĉi tie, mi est'os for. Mi hav'as mon'rezerv'o'j'n kaŝ'it'a'j'n ekster'land'e, kaj mi for'e re'komenc'os nov'a'n viv'o'n. Fin'fin'e, mi'n ted'as mi'a'j edz'in'o, fil'in'o kaj knab'aĉ'o. Vi pal'as, amik'et'o; ĉu oni ne instru'as al vi mort'i kuraĝ'e, en la polic'o?”

Laŭ la spin'o de Jano Karal ŝvit'o mal'plaĉ'e flu'is.

Labiel prem'is la el'las'il'o'n.

*

“Ĉu ne ŝajn'is al vi strang'e, ke mi ne kapt'is propr'a'n arm'il'o'n por kontraŭ'batal'i vi'n?” Karal kviet'e dir'is, dum la ali'a rigard'is stult'aspekt'e si'a'n ne'funkci'int'a'n pistol'o'n. Trankvil'e, li pren'is el poŝ'o man'katen'o'n kaj ĝi'n fiks'is al la man'radik'o'j de Labiel.

La pord'o mal'ferm'iĝ'is.

“Ĉu ĉio en ord'o?” demand'is uniform'ul'o. Karal simpl'e kap'montr'is la man'katen'it'a'n Labiel.

Asign'ist'o, ĉi-kaz'e funkci'ant'a kiel jur'a konstat'ist'o, en'ven'is.

“Ni ĉio'n aŭd'is, kaj sur'bend'ig'is ĉio'n,” li proklam'is, dum la industri'ist'o rigard'is ne'kompren'e. Klar'ig'is Karal:

“Nokt'e, la polic'o, kun juĝ'ist'a rajt'ig'il'o, kompren'ebl'e, ven'is ĉi tie'n en la ofic'ej'a'n part'o'n de la fabrik'o, met'is mikrofon'o'n en vi'a kabinet'o, aŭd'ebl'a'n en la apud'a sekretari'a ĉambr'o, kie mi'a'j koleg'o'j ĉio'n registr'is ĉe ĉe'est'o de ni'a amik'o ĉi tie, kiu atest'os la aŭtent'ec'o'n de ĉio sur'bend'ig'it'a. La polic'o ankaŭ for'pren'is la kugl'ar'o'n el vi'a pistol'o en vi'a tir'kest'o. Mi tamen dev'as konfes'i, ke kiam vi el'ig'is ĝi'n antaŭ kelk'a'j minut'o'j, mi'n tra'fulm'is la pens'o, ke ebl'e vi kun'pren'is ali'a'n, aŭ la tir'kest'a'n kontrol'is. Nu, tiu'j est'as la risk'o'j de la profesi'o.”

Labiel aspekt'is, kvazaŭ li mal'jun'iĝ'is 20 jar'o'j'n. Li ŝajn'is deprim'it'a, pli et'a, ŝrump'a.

“Kial?” li unu'vort'is.

“Mank'is pruv'o,” Jano respond'is. “Mi konsult'is jur'ist'o'n el la prokuror'ej'o, kaj li dir'is, ke mi hav'as nur ‘cirkonstanc'a'j'n akuz'fakt'o'j'n’ kontraŭ vi. Neces'is ia'manier'e ricev'i pruv'o'n. Vi'a konfes'o, ke ‘mi plen'e prav'as’, taŭg'e atest'it'a, nun sufiĉ'os.”

*

“Fin'fin'e, tiu Ada Miresko neniel rilat'is al al krim'o, ĉu?” Ĝoja demand'is si'a'n edz'o'n.

“Ne. Sed ver'ŝajn'e ni tim'ig'is ŝi'n, kvankam ni ne sci'as pri kio. Unu el la telefon'ist'in'o'j, kiu'j labor'as ĉe la centr'a konekt'o'tabul'o hospital'a, kaj kiu est'as iom pli sci'vol'em'a ol ŝi dev'us, sub'aŭskult'is telefon'a'n al'vok'o'n de koleg'in'o al Ada. Kiam ĉi-last'a ek'sci'is, ke la polic'o ŝat'us pri'demand'i ŝi'n, ŝi decid'is ‘mal'san'iĝ'i’ tie, kie ŝi est'as kaj ne re'ven'i tuj. Sed ni sci'as neni'o'n pli ĉi-rilat'e.”

“Kaj kio okaz'is al d-ro Rijal ĉe s-ro Albago?”

“Albago est'is verk'ant'a testament'o'n, kiam li sven'is. Se mi bon'e kompren'is, est'is diabet'a komat'o, kvankam ali'a'j fizik'a'j element'o'j inter'ven'is en li'a komplik'a san- aŭ pli ĝust'e mal'san'stat'o. Rijal ekzamen'is kaj pri'zorg'is li'n, sed ankaŭ est'is sufiĉ'e sci'vol'a por leg'i la nov'a'n testament'o'n. Leg'ant'e li kompren'is: Albago kaj Labiel si'a'temp'e murd'is koleg'o'n, kiu el'pens'is geni'a'n industri'a'n proced'o'n kaj kiu ĉio'n prepar'is por ĝi'n patent'ig'i. Post la murd'o, pet'is kaj ricev'is la patent'o'n ambaŭ'nom'e, el kio rezult'is la riĉ'eg'o, sur kiu baz'iĝ'as la prosper'o de Labiel kaj K^io. Ŝajn'as, ke Labiel tio'n tut'e facil'e akcept'is, sed ne Albago. Ĉi-last'a'n ĉiam ĝen'is kulp'o'sent'o'j, kiu'j, ebl'e, rol'as en li'a fuŝ'it'a san'o.

“La famili'o de la ver'a el'pens'int'o ja viv'is mizer'e. Ju pli Albago sent'is la mort'o'n proksim'iĝ'i, des pli li tim'is, ebl'e ankaŭ pro la ide'o, ke trans'mort'e iu li'n juĝ'os. Ali'flank'e, li ne trov'is en si la kuraĝ'o'n konfes'i la ver'o'n, aŭ eĉ nur donac'i mon'o'n al la viktim'a famili'o, tim'e, ke tio direkt'os suspekt'o'j'n al kaj ke li perd'os si'a'n luks'a'n vila'o'n kaj komfort'o'n mil'fac'et'a'n. Li tamen dezir'is, ke almenaŭ post li'a mort'o li'a riĉ'o re'ven'u al la famili'o de tiu, kiu ĝi'n nask'is.

“Kiam Rijal leg'is la testament'o'n kaj ĉio'n ĉi kompren'is, ankaŭ li'n tikl'is skrupul'o'j. Li decid'is ne ir'i al la polic'o, ĉar nun est'as ekonomi'a kriz'o kaj mil'o'j da labor'ist'o'j ricev'ad'as mon'o'n dank’ al la prosper'o de Labiel kaj K^io. Li inform'iĝ'is pri Labiel kaj ek'sci'is, ke li est'as ver'e bon'eg'a si'a'kamp'e, liagrade, ke se li for'ir'us, ebl'e neni'u kapabl'us direkt'i la entrepren'o'n sam'e bon'e kiel li, kio est'us katastrof'o por la labor'ist'o'j. Kio, parentez'e - kaj plej bedaŭr'ind'e - nun ver'ŝajn'e okaz'os!

“Anstataŭ denunc'i Armand'o'n Labiel, li do ir'is vizit'i li'n, kaj pet'is li'n ag'i favor'e al la famili'o de la invent'ist'o, ĉef'e al ties infan'o'j. Sed Labiel panik'is ek'sci'ant'e ke iu kon'as li'a'n iam'a'n fi'far'o'n. Anstataŭ simpl'e akcept'i, kio est'us solv'int'a ĉies problem'o'j'n...”

“... kaj ebl'e kontribu'us re'don'i san'o'n al Albago,” koment'is Ĝoja.

“... li las'is panik'o'n kapt'i li'n, kaj li decid'is likvid'i Franciskon Rijal, pens'ant'e, ke li iel sukces'os mal'aper'ig'i la testament'o'n de si'a eks'a koleg'o. Li inform'iĝ'is pri la gust'o'j de Rijal, pri li'a'j somer'plan'o'j, vi kon'as la sekv'o'n.”

“Kia stult'aĵ'o! Se li nur sekv'us la konsil'o'j'n de Rijal ... Tiu cert'e neniam denunc'us li'n al la polic'o.”

“Vi prav'as, sed li tim'is. Mi oft'e mir'as, kiom kulp'o'sent'o'j kaj tim'o em'as fuŝ'i situaci'o'j'n.”

“Ĉu vi el'port'us la ide'o'n, ke Labiel ne pag'u si'a'n ŝuld'o'n al la soci'o?”

“Mi aplik'us ĉi-kaz'e la princip'o'n pri ‘plej et'a mal'bon'o’. Ne pun'i Labiel est'as mal'bon'o, sed risk'i kre'i ond'o'n da sen'labor'ec'o est'as pli grand'a mal'bon'o, pro kiu ebl'e sufer'os mult'a'j sen'kulp'ul'o'j. Ĉu tio ne est'as tro grand'a prez'o por la kapt'o de unu sol'a krim'ul'o? Mi ne sci'as, mi ne pri'pens'is fund'e la afer'o'n, sed ŝajn'as al mi, ke Rijal al'ir'is la problem'o'n kun pli profund'a konscienc'o, ol oni ĝeneral'e far'as.”

Melankoli'a etos'o plen'ig'is la ĉambr'o'n, post tiu'j vort'o'j long'e silent'a'n.

“Se vi tiel opini'as, kial vi arest'is li'n?” Ĝoja flustr'e demand'is. La edz'o ĝem'spir'is.

“Nu, mi ĵur'is ...” Li lev'is la ŝultr'o'j'n, kaj turment'a esprim'o invad'is li'a'n vizaĝ'o'n dum li grunt'is:

“Se vi nur sci'us, kiom mi foj'foj'e mal'am'as mi'a'n profesi'o'n ... krom'e ...”

“Krom'e?” ŝi ripet'is, mir'ant'e pri li'a strang'a esprim'o.

Li rigard'is ŝi'n rekt'e en la okul'o'j'n.

“Ĉi-kaz'e mi tut'e ne pov'is las'i la krim'ul'o'n ne'kapt'it'a. La polic'o en Agatea suspekt'em'e si'n demand'is, ĉu en la murd'a komplot'o ne part'o'pren'is ankaŭ mi!”

ABZ de murd'o

Cert'e vi memor'as la grand'a'n terur'o'n, en kiu la ĉef'urb'o est'is kapt'it'a dum tiu'j dek monat'o'j. Ne tem'as ja pri facil'e forges'ebl'a spert'o! Sep murd'o'j. Sep murd'o'j sam'e ne'kompren'ebl'a'j, sam'e sen'senc'a'j, sam'e efektiv'ig'it'a'j per la sam'e ne'kred'ebl'a sag'et'o. Iu mani'ul'o, cert'e, perd'is la prudent'o'n kaj paf'is hazard'e.

Ĉu hazard'e? Ĉe la kvin'a krim'o, ĵurnal'ist'o not'is, ke la famili'a'j nom'o'j de l’ viktim'o'j ord'iĝ'as alfabet'e - Baltiks, Delvál, Fajroŝtón, Lermiona, Pluriven - kaj ĉiu'j person'o'j, kies nom'o komenc'iĝ'as per liter'o antaŭ P fin'fin'e pov'is spir'i liber'e ... Sed ebl'e ni de'ir'u de la komenc'o, de la temp'o, kiam neni'u pens'is, ke ven'os tut'a seri'o. Tiu'jar'e, Jano Karal por'temp'e labor'is en la ĉef'urb'o.

*

“Mi unu'e kred'is, ke ŝi romp'is al si la ost'o'j'n fal'ant'e de ŝtup'o al ŝtup'o”, klar'ig'is ĝendarm'o Muret, montr'ant'e al Karal la korp'o'n kuŝ'ant'a'n pied'e de la ekster'a ŝtup'ar'o, kiu konduk'is legom'ĝarden'e'n, “sed mi'a'j okul'o'j al'kroĉ'iĝ'is al ĉi tio. Mi ne tuŝ'is ĝi'n fingr'e, nur per pinĉ'il'o mi iom tir'is ĝi'n, kaj tuj re'met'is.”

“Ĝi” est'is tuf'o da brun- kaj flav'kolor'a'j plum'et'o'j, imit'ant'a'j, vid'at'e de ia distanc'o, la korp'o'n de burd'o. Fakt'e, ĝi est'is neni'o ali'a ol la plum'part'o de sag'et'o, se oni pov'as tiel nom'i la mal'long'a'n pint'o'n, kiu ĉi-kaz'e traf'is la nuk'o'n de l’ mal'jun'a sinjor'in'o.

Post'a ekzamen'ad'o rivel'is du preciz'ig'o'j'n, nom'e, ke la mort'o'n kaŭz'is paraliz'o de la spir'muskol'o'j per kurar'o - la kon'at'a amazoni'a venen'o - kaj ke tiu'n substanc'o'n port'is en la korp'o'n et'a sag'et'o, simil'a al tiu, kiu'n kelk'a'j el la sud'amerik'a'j trib'o'j el'blov'as viktim'e'n per long'a kav'a tub'o.

Kiom ajn strang'a la metod'o, ĝi efik'is. S-in'o Anabela Baltiks kuŝ'is sen'viv'a pied'e de l’ ŝton'a ŝtup'ar'o, kaj ŝi'a mort'o rest'is por la polic'o mister'o plen'e vual'it'a: neni'u spur'o krim'ul'a trov'iĝ'is, nek rivel'iĝ'is taŭg'a motiv'o.

“Ĉiam ekzist'as motiv'o”, sentenc'is leŭtenant'o April.

“Kompren'ebl'e,” Jano respond'is, “sed ĉi-kaz'e ĝi ne est'as evident'a. Anabela Baltiks est'is relativ'e riĉ'a, sed hered'as nur la du fil'o'j, kiu'j hav'as tre komfort'a'j'n en'spez'o'j'n kaj jam viv'as sufiĉ'e luks'e. Ambaŭ fil'o'j est'as tre patr'in'am'a'j kaj plen'a'j je respekt'o al ŝi. Mi trov'is ili'n tre kultur'it'a'j, sen'agres'a'j, eĉ iom mol'a'j person'o'j, kiu'j'n est'us mal'facil'e imag'i en la rol'o de murd'int'o'j. La pli aĝ'a trov'iĝ'is en societ'a kun'sid'o tiu'vesper'e, kio'n tri'dek membr'o'j atest'as. La du'a ne hav'as ver'e firm'a'n alibi'o'n - li est'is hejm'e kun si'a famili'o - sed tio est'as plej normal'a.”

“Ĉu neni'u ricev'as avantaĝ'o'n de tiu mort'o?”

“Jes, tamen, jun'a ĉin'in'o nom'at'a Margaret S. H. Lim. Ŝi est'as la fleg'ist'in'o, kiu pri'zorg'is s-in'o'n Baltiks. Ŝi est'as la am'don'ant'in'o de la pli'aĝ'a fil'o, sed tiu ne kuraĝ'is edz'iĝ'i al ŝi, malgraŭ ŝi'a ripet'a pet'o, ĉar la patr'in'o ne konsent'is, kaj tiu'n li ne vol'is mal'kontent'ig'i. La rest'ad'permes'o de tiu fleg'ist'in'o sen'valid'iĝ'os post ses monat'o'j, kaj laŭ'dir'e tre risk'as ne est'i re'nov'ig'it'a, ĉar pro la nun'a sen'labor'ec'o oni oft'e ne daŭr'ig'as la labor'permes'o'j'n de ekster'land'an'o'j. Nun, kiam la patr'in'o mort'is, la fil'o ebl'e edz'in'ig'os si'a'n am'at'in'o'n, kaj tiel solv'os ties administraci'a'n problem'o'n.”

“Se est'is grav'e por ŝi rest'i ĉi-land'e, tio est'as perfekt'a motiv'o.”

“Jes, sed ŝi trov'iĝ'is mil'o'j'n da kilo'metr'o'j for, en Malajzi'o, en Penang, ĉe si'a mort'ant'a patr'in'o. Dum'e, ali'a fleg'ist'in'o ŝi'n anstataŭ'is.” “Ebl'e la bo'frat'o mort'ig'is la patr'in'o'n por ŝi.”

“Materi'e ... ebl'e, kvankam, se vi kon'us tiu'n burokrat'o'n, vi ne imag'us li'n kun amazoni'a murd'il'o... Sed psikologi'e est'us ne'ebl'e: li hav'as ver'e ras'ist'a'n si'n'ten'o'n kaj ĉes'is la rilat'o'j'n kun la frat'o, kiam tiu ĉi dung'is la malajzi'a'n ĉin'in'o'n kaj par'iĝ'is kun ŝi. Tio'n mult'a'j atest'o'j konfirm'as.”

*

Iom pli ol unu monat'o'n post'e la du'a murd'o okaz'is. Klaŭdja Delvál, bel'a vir'in'o 38-jar'a, est'is trov'it'a mort'a en la ekster'a naĝ'ej'o, kiu'n dispon'is la luks'a vila'o de la ge-Delvál-oj. Oni dev'is re'ven'ig'i la edz'o'n urĝ'e de Meksiko, kie'n li'a'j negoc'a'j dev'o'j li'n konduk'is.

Komenc'e, ŝajn'is evident'e - kvankam ne tre kompren'ebl'e ĉe tiu spert'a naĝ'ant'in'o, en mal'vast'a privat'a naĝ'ej'o - ke ŝi dron'is.

Sed iom pli detal'a observ'ad'o aper'ig'is sag'et'o'n simil'a'n al tiu, kiu traf'is Anabelan Baltiks. La medicin'a analiz'o rivel'is, ke ŝi mort'is kurar'venen'it'e.

Enket'ant'e, oni trov'is spur'o'j'n de person'o - ver'ŝajn'e vir'o, laŭ la ŝu-prem'aĵ'o'j - kiu probabl'e kaŭr'is en proksim'a arbust'ej'o, de kie li paf'is la sag'et'o'n rekt'e en la kor'o'n de l’ viktim'o. La vila'o est'is relativ'e izol'it'a, kaj neni'u najbar'o vid'is i'o'n ajn. Ke s-ro Delvál vojaĝ'is Meksiken kun si'a jun'a am'at'in'o, kiu vid'ebl'e mult'e pli plaĉ'as al li ol la leĝ'a edz'in'o, iĝ'is konfirm'it'a fakt'o, sed ĝi neniom help'is solv'i la mister'o'n.

*

David Fajroŝtón est'is 45-jar'a teknik'ist'o pri centr'a hejt'ad'o kaj kaldron'eg'o'j. Kiam li'n traf'is la kurar'a sag'et'o, li re'ven'is hejm'e'n tra park'o, nokt'e, laŭ jam plur'semajn'e konfirm'it'a tradici'o. Ĉi-foj'e, la polic'o esper'is, ke ĝi fin'e sukces'os ek'paŝ'i al frukt'o'don'a spur'voj'o, ĉar David Fajroŝtón nur antaŭ kelk'a'j monat'o'j re'ven'is hejm'land'e'n de orient'eŭrop'a mal'liber'ej'o, en kiu li rest'is dek'jar'e, post kiam pruv'iĝ'is, ke li hav'is profit'a'n ag'ad'o'n sur'kamp'e de pasport'a fabrik'ad'o, fals'viz'a proviz'ad'o kaj tra-lim'a pas'ig'ad'o de hom'o'j, dokument'o'j kaj var'o'j. Tiu fon'o, en kiu miks'iĝ'is politik'o, ebl'e spion'ad'o, kaj cert'e komerc'ad'o ne'leĝ'a, el'vok'is interes'a'j'n ebl'ec'o'j'n. Sed la tut'a serĉ'ad'o montr'iĝ'is van'a. Fajroŝtón est'is si'a'temp'e arest'it'a, li plen'um'is si'a'n mal'liber'a'n period'o'n, post'e est'is el'pel'it'a el la koncern'a land'o kaj dank’ al bon'ŝanc'o kaj al social'a instituci'o trov'is labor'o'n en si'a komenc'a fak'o.

Du atest'ant'o'j prezent'iĝ'is al la polic'o por dir'i, ke ili vid'is en la proksim'ec'o de tiu park'o jun'a'n ĉin'in'o'n dum la koncern'a vesper'o. Tuj oni si'n demand'is, ĉu ekzist'as rilat'o inter ĉi tiu murd'o kaj la fleg'ist'in'o Lim, sed el plur'a'j fot'o'j de jun'a'j ĉin'in'o'j, en kiu'j'n la polic'o met'is tiu'n de Margaret S. H. Lim, la du atest'ant'o'j elekt'is du mal'sam'a'j'n, el kiu'j neni'u montr'iĝ'is la fleg'ist'in'o de for'pas'int'a s-in'o Baltiks.

La enket'o pri Fajroŝtón liver'is mult'a'j'n fakt'o'j'n, sed neniu'n rilat'ig'ebl'a'n al li'a mort'o. La viktim'o si'a'temp'e edz'iĝ'is al iu Zora Iskander, el Turki'o, pri kiu neni'u sci'as, kio far'iĝ'is el ŝi, kiam la edz'o mal'aper'is orient'e. Li ne hav'is infan'o'j'n, kaj se iu kuz'o aŭ nev'o ebl'e hered'os de li, li'a mizer'a posed'ar'o neniel pov'us klar'ig'i la murd'o'n.

Pli kaj pli cert'iĝ'is kaj ĉe la polic'o, kaj ĉe la publik'o - sen'dub'e influ'at'a de ĵurnal'ist'o'j - ke oni ne serĉ'u raci'a'n klar'ig'o'n al la krim'o'j. Ili'n kulp'as iu mani'ul'o, kiu imag'as si'n amazoni'a indi'an'o, iel trov'is blov'paf'il'o'n kaj kurar'o'n, kaj por iu sad'ism'a ĝu'o mens'mal'san'ul'a hazard'e elekt'as viktim'o'j'n de iu ajn aĝ'o kaj seks'o.

En vepr'ej'o, je ne tre long'a distanc'o de la lok'o, kie Fajroŝtón fal'is murd'it'a, trov'iĝ'is ŝu-prem'aĵ'o'j, mal'profund'a'j kaj ne tre net'a'j, jes ja, sed tamen cert'e sam'mezur'a'j (44) kiel ĉe la antaŭ'a sag'et'a murd'o.

*

Baron'in'o Klara Lermiona viv'is en kastel'o. En ties apud'a privat'a park'o ŝi mort'is. La murd'ont'o facil'e en'ir'is la park'o'n trans'grimp'ant'e la mur'o'n per ŝnur'a ŝtup'et'ar'o, se juĝ'i laŭ la fibr'o'j, kiu'j rest'is al ĝi kroĉ'it'a'j. La ŝu-spur'o'j est'is ĉi-foj'e tre klar'a'j, ĉar la ter'o ankoraŭ est'is mol'a pro ĵus'a pluv'o, kaj ne plu mal'sek'iĝ'is antaŭ ol la enket'ist'o'j al'ven'is. Kiel en la antaŭ'a kaz'o, la polic'o far'is muld'aĵ'o'j'n el tiu'j ŝu'form'o'j: ili plen'e kongru'is kun la pli fru'e trov'it'a'j. Sed neni'u ali'a spur'o de la murd'int'o rimark'iĝ'is. Plur'a'j vilaĝ'an'o'j vid'is tiu'vesper'e aŭt'o'n, kiu ir'is la voj'o'n direkt'e al la kastel'o. Ili'a'j indik'aĵ'o'j est'is sufiĉ'e preciz'a'j, por ke la polic'o pov'u re'trov'i la vetur'il'o'n. Tem'is pri iu kon'at'a politik'ul'o, s-ro Janmarko Kolber, kiu efektiv'e prezent'iĝ'is al la kastel'o por trans'don'i al ties posed'ant'in'o donac'o'n por ŝi de iu ekster'land'a kon'at'o ŝi'a, kiu'n la vizit'ant'o renkont'is dum vojaĝ'o de parlament'a grup'o. Montr'iĝ'is, ke ankaŭ parlament'an'o Kolber hav'as sam'grand'a'j'n pied'o'j'n kiel la ŝu-prem'int'o (44), sed li'a ŝu-proviz'o ne en'hav'is led'aĵ'o'j'n, kiu'j plen'e konform'us kun la polic'a muld'o.

*

La polic'o inform'iĝ'is ĉe la frenez'ul'ej'o'j, pet'eg'ant'e la psikiatr'o'j'n sci'ig'i al ĝi, ĉu iu el ili'a'j pacient'o'j prezent'as klinik'a'n trajt'ar'o'n akord'ig'ebl'a'n kun la seri'o da murd'o'j, kaj uz'as ŝu'o'j'n kun mezur'o 44. Sed tiu serĉ'ad'o ne frukt'is.

Jano Karal tiam rimark'ig'is al leŭtenant'o April, ke la viktim'o'j ord'iĝ'as alfabet'e, sed tio ne help'is la enket'o'n. Ebl'e tamen tiu observ'o hav'is kiel rezult'o'n, ke ĝi konfirm'is, ke tem'as pri ia mens'mal'san'ul'o. Neni'u mens'e san'a, kun raci'a murd'o'motiv'o, hav'us kial'o'n elekt'i simil'a'n si'n'sekv'o'n, dum tiu respond'us al la cerb'a funkci'ad'o de mens'o paranoj'ec'a.

La polic'o tamen serĉ'is kaj serĉ'is, ĉu la viktim'o'j hav'is i'a'n lig'o'n inter si, aŭ kun iu ali'a, aŭ eĉ unu komun'a'n karakteriz'o'n. Sed tiu'j esplor'o'j nur traf'is sak'strat'o'j'n: ambaŭ seks'o'j est'is reprezent'it'a'j inter la viktim'o'j; la aĝ'o'j vari'is inter 38 kaj 78; la riĉ'ec'o inter mizer'a (Fajroŝtón) kaj grand'ec'a (Lermiona) pas'ant'e tra mez'a kaj relativ'e alt'a (Delvál, Baltiks), kio ceter'e respond'is al la divers'ec'o de la soci'a'j origin'o'j: labor'ist'a, burĝ'a kaj nobel'a; sam'e diferenc'is la politik'a'j opini'o'j. La viktim'o'j ne hav'is komun'a'j'n hobi'o'j'n aŭ gust'o'j'n, ne aparten'is al iu sam'a societ'o aŭ religi'o. Montr'iĝ'is evident'a, ke nur hazard'o (aŭ la strang'a'j mens'a'j procez'o'j de frenez'ul'o) difin'is, kiu est'os la ven'ont'a viktim'o.

Dum la polic'o tiel vad'is en marĉ'o de van'a serĉ'ad'o, la publik'o pli kaj pli angor'iĝ'is. Ĝust'e la vid'ebl'e hazard'a elekt'o de l’ viktim'o'j signif'is, ke iu ajn pov'as traf'iĝ'i de la murd'a sag'et'o. Kiel protekt'i la tut'a'n region'o'n (la kastel'o de Klara Lermiona ja trov'iĝ'is je 70 kilo'metr'o'j for de la ĉef'urb'o), ne est'is demand'o facil'e solv'ebl'a. La ĵurnal'ist'o'j emfaz'is, ke ĉiu krim'o okaz'is en izol'it'a lok'o, nokt'e aŭ nokt'iĝ'e. Tial la hom'o'j em'is evit'i izol'it'ec'o'n, kaj mult'a'j hezit'is, antaŭ ol nokt'e el'ir'i.

*

Tamen, kiam Janik Pluriven el'ir'is el la barbir'ej'o, kie li labor'is, aŭ, laŭ la propr'a vort'uz'o, “art'is”, est'is tag'mez'e, sun'o bril'is, kaj la strat'o est'is plen'plen'a je hom'o'j. La sag'et'o li'n traf'is ĉe la kol'flank'o.

Li sent'is et'a'n pik'o'n, met'is instinkt'e la man'o'n al ĝi, sens'is i'o'n lanug'a'n kaj ĝi'n el'tir'is el si'a kol'o por ĝi'n for'ĵet'i sen'rigard'e, tiom koncentr'it'a al si'a'j pens'o'j li est'is, kaj tiom cert'a, ke li'n tuŝ'is nur ia ne'grav'a insekt'o. Ke la ide'o pri murd'a sag'et'o ne traf'is li'n, ŝuld'iĝ'as probabl'e al la fakt'o, ke, kiel ĉiu'j, li mens'e lim'ig'is la danĝer'o'n al nokt'o kaj izol'it'a'j lok'o'j. Pro tiu sam'a kaŭz'o, la kvar preter'pas'ant'o'j, kiu'j du'on'sens'is la fulm'a'n tra'flug'o'n de io sibl'a, ne percept'is ĝi'n ĝust'e: la kvar post'e dir'is al la polic'o, ke ili'a sol'a re'ag'o est'is: “kiel rapid'e tiu insekt'o flug'as” aŭ io simil'a.

Kiam Pluriven sent'is ĉiu'j'n muskol'o'j'n mol'iĝ'i, est'is preskaŭ agrabl'e, sed baldaŭ, sent'ant'e si'n pli kaj pli mal'san'a, li nepr'e dev'is sid'iĝ'i. Li tiam ĵus en'iĝ'is en flank'a'n mal'larĝ'a'n strat'o'n, kaj li ek'sid'is sur dom'sojl'o'n, en pord'angul'o.

La mal'mult'a'j uz'ant'o'j de tiu strat'et'o preter'pas'is rapid'e, apenaŭ ĵet'ant'e rigard'o'n al tiu jun'a hom'ruin'o, ŝajn'e jam dorm'ebri'a tag'mez'e. Kiam iu fin'e interes'iĝ'is pri li, est'is tro mal'fru'e.

Kio'n pov'us far'i la polic'o? Kiam kon'iĝ'is la kaŭz'o de l’ mort'o, la krim'ul'o cert'e jam est'is mal'proksim'e. Long'a serĉ'ad'o trov'ig'is la sag'et'o'n ĉe trotuar'o, kaj divers'a'j atest'o'j ebl'ig'is re'kun'met'i la mov'iĝ'o'j'n de l’ jun'ul'o. Oni demand'ad'is, ĉu iu vid'iĝ'is kun long'a blov'paf'il'o aŭ simil'form'a objekt'o, sed neni'o ek'sci'iĝ'is. Pli'a'n foj'o'n, la kurar'ist'o, kiel nun la popol'o li'n nom'is, traf'is ne'traf'it'e.

“Est'as sen'kuraĝ'ig'e. Ni enket'as, ĉar ni dev'as enket'i, sed ni sent'as ni'a'n pen'o'n sen'util'a,” Karal dir'is al si'a edz'in'o Ĝoja.

“Efektiv'e, se ag'as mens'mal'san'ul'o, kiu laŭ la ĝeneral'a opini'o paf'as ŝanc'e, esplor'i la viv'o'n de la viktim'o'j ne serv'as i'a'n cel'o'n.”

“Ni tamen plu'e esper'as, ke tiu frenez'ul'o hav'as kial'o'j'n por cel'i tiu'j'n kaj ne tiu'j'n ĉi. Ebl'e tamen est'as rilat'o inter la divers'a'j murd'it'o'j ... Sed ni ne hav'as fort'a'n kred'o'n al tiu hipotez'o.”

“Kio'n vi trov'is pri tiu har'tond'ist'o?”

“Neni'o'n rimark'ind'a'n. Du'dek'ses'jar'a, sam'seks'em'ul'o, tre afabl'a hom'o, ŝat'at'a egal'e de la klient'o'j kaj de la koleg'o'j, iom sol'ec'a. Li ne hav'as i'a'n daŭr'a'n am'rilat'o'n jam relativ'e long'e. Unu punkt'o'n komun'a'n kun la du'a viktim'o li hav'as: ambaŭ tre ŝat'as naĝ'i. Sed Klaŭdja Delvál naĝ'is bel'sezon'e en la propr'a vila'a naĝ'ej'o, dum li tut'jar'e vizit'ad'is la hejt'at'a'n publik'a'n naĝ'ej'o'n de Moricja. Li ankaŭ tre ŝat'as vojaĝ'i kaj laŭ'dir'e ŝpar'as por foj'e pag'i al si mond'vojaĝ'o'n en ne tro mal'komfort'a'j kondiĉ'o'j. Neni'u profit'as de li'a mort'o, li tut'e ne est'is riĉ'a, kaj ne hav'as hered'ant'o'j'n. Li ne hav'is kon'at'a'j'n mal'amik'o'j'n, se escept'i knab'o'n, kiu foj'e en'am'iĝ'is al li kaj neniam konsol'iĝ'is, ke ili'a am-afer'o ne daŭr'is pli long'e pro mal'fidel'o de Pluriven. Sed tiu knab'o - kiu ne hav'as konfirm'ebl'a'n alibi'o'n - ŝu-mezur'iĝ'as je 38.”

“Cert'e vi pov'is dedukt'i el la divers'a'j atest'o'j, de kie la sag'et'o ven'is, kaj do kie trov'iĝ'is tiu, kiu ĝi'n paf'is?”

“Jes. Iom simil'as la mort'ig'o'n de John Kennedy. La person'o star'is en la Vita-Dom'eg'o, sur la 4-a etaĝ'o, ĉe fenestr'o de ofic'ej'o nun ne'okup'at'a. Est'as neni'o tie, eĉ ne mebl'o, tiel ke la pord'o ne est'is ŝlos'it'a. Neni'u vid'is iu'n ajn vir'o'n port'ant'a'n suspekt'a'n objekt'o'n ir'i tie'n. Est'as mult'a'j ofic'ej'o'j, mult'a'j etaĝ'o'j, plur'a'j lift'o'j. Se la koncern'at'o uz'is la ŝtup'ar'o'n, li pov'is ir'i supr'e'n kaj mal'supr'e'n renkont'ant'e neniu'n, ĉar ni konstat'is enket'ant'e, ke eĉ mult'a'j ofic'ist'o'j ne sci'as, kie trov'iĝ'as la ŝtup'ar'o!”

“Mi ne mir'as.”

“Ni ceter'e per fotografi'a proced'o kun special'a'j lum'angul'o'j sukces'is rivel'i spur'o'j'n de paŝ'o'j far'it'a'j de la kon'at'a pland'um'o kun mezur'o 44, kvankam est'is apenaŭ vid'ebl'a'j. Pro la distanc'o ni opini'as, ke ne uz'iĝ'is indi'an'a blov'tub'o, sed spec'o de special'a paf'il'o, ver'ŝajn'e laŭ'cel'e konstru'it'a.”

“Tio est'as interes'a mal'kovr'o.”

“Jes, la unu'a kuraĝ'ig'a post la ŝu'spur'o'j. Ven'is ankaŭ du'a: mikroskop'a pec'et'o de faden'o el ruĝ'kolor'a lan'o, kiu kroĉ'iĝ'is al la fenestr'o'kadr'o. Fakt'e, ni ne sci'as, kio'n tir'i el ĝi, kaj ni fid'as plu la long'a'n rutin'a'n esplor'ad'o'n ĉe la arm'il-amator'o'j, an'o'j de paf'klub'o'j kaj simil'a'j medi'o'j, kiu'n ni entrepren'is. Ebl'e tiel ni fin'e trov'os, sed kiom mort'os antaŭ'e? Tio terur'e naŭz'as mi'n.”

*

Post la mort'o de Pluriven ĵurnal'ist'o rimark'ig'is, ke la viktim'o'j est'is atak'it'a'j laŭ alfabet'a ord'o. Tiu fakt'o, jam not'it'a de la polic'o, hav'is du'obl'a'n efik'o'n: ĝi trankvil'ig'is ĉiu'j'n person'o'j'n, kies famili'a nom'o komenc'iĝ'is per liter'o'j inter A kaj Plu, kaj intens'ig'is la tim'a'j'n sent'o'j'n ĉe ĉiu'j ali'a'j. Inter ĉi-last'a'j trov'iĝ'is Bruco Stevan.

Kvankam ĉiu'j kon'ant'o'j klas'is li'n inter la kuraĝ'ul'o'j'n, li fakt'e est'is tim'em'a vir'o, kiu pen'ad'is venk'i si'a'n tim'o'n kaj preskaŭ ĉiam sukces'is, tiel ke li oft'e montr'iĝ'is risk'em'a. En la profund'o de l’ kor'o, la ŝanc'a paf'ad'o de l’ kurar'ist'o li'n terur'is, sed li fort'o'streĉ'is por konvink'i si'n, ke la risk'o ne est'as tiel serioz'a, fund'fund'e ...

Tial, malgraŭ la admon'a'j vort'o'j de la edz'in'o, li decid'is pied'ir'i sol'a al la kutim'a ŝak'klub'a kun'ven'o tiu'nokt'e. Dum li re'ven'is, paŝ'ant'e sur Vaŭĉa ale'o, kiu laŭ'ir'as la fer'voj'o'n kaj est'as relativ'e dezert'a lok'o, li aŭd'is sibl'a'n son'o'n kaj sent'is si'n pik'it'a al la nuk'o.

La enket'o rivel'is, ke la krim'ul'o si'n kaŝ'is mal'antaŭ unu el la platan'o'j, kiu'j vic'e star'as rand'e de la ale'o, kiam li paf'is. La grund'o est'is bon'a, el polic'a vid'punkt'o, kaj la kutim'a'j ŝu-spur'o'j est'is ĉi-kaz'e fort'e prem'it'a'j. Sed neni'u atest'ant'o trov'iĝ'is, kiu vid'is i'o'n sci'ig'a'n, nek iu ajn materi'a las'aĵ'o krom la ŝu-mark'o'j. La kurar'ist'o est'i ver'e si'n'gard'a.

Bruco Stevan hav'is direktor'a'n pozici'o'n en Bank'o Garamel. Li'a am'a kaj famili'a viv'o est'is sen'problem'a. Li viv'is la viv'o'n de normal'e honest'a bank'ist'o. Kiam li akir'is tiu'n posten'o'n, li'n eg'e ĵaluz'is la ambici'a Jozefo Kandaŭ, kiu sopir'is al tiu promoci'o. Karal iom lud'is kun la ide'o, ke jen ebl'a motiv'o prezent'iĝ'as - des pli ĉar tuj la bank'a'j aŭtoritat'o'j decid'is, ke Kandaŭ nun ricev'os tiu'n direktor'ec'o'n - sed, se dir'i neni'o'n pri la fakt'o, ke tiu manier'o progres'i profesi'e ne tre ekvilibr'e konsider'as risk'o'j'n kaj avantaĝ'o'j'n, Kandaŭ trov'iĝ'is en Londono, kiam la murd'o okaz'is.

Oni sci'is ankaŭ, ke Stevan hav'is problem'o'j'n kun kartel'o da venezuelaj firma'o'j, kiu'j rigard'is si'n tromp'it'a'j de li en afer'o, pri kiu li plen'e respond'ec'is. Plur'a'j simil'a'j okaz'aĵ'o'j, kvankam mal'pli grav'a'j, prezent'iĝ'is last'a'temp'e, sed en neni'u la mort'o de Bruco Stevan ver'e help'is al la koncern'at'o'j. Kiel ĉiu'foj'e antaŭ'e, oni re'fal'is al la konklud'o ke ag'as frenez'ul'o hazard'e elekt'ant'a.

*

Kaj tamen al Ĝoja - psikolog'in'o - tiu hipotez'o ne plaĉ'is.

“Mens'mal'san'ul'o ne ag'as tia'manier'e. Li sekv'as difin'it'a'n sistem'o'n. Jes ja, est'as la alfabet'a ord'o, sed neni'o pli. Mens'mal'san'ul'o, kiu murd'as seri'e, ĉiam atak'as hom'o'j'n kun iu komun'a trajt'o. Pov'as tem'i pri seks'mani'ul'o, kiu strangol'as jun'a'j'n sam'tip'a'j'n knab'in'o'j'n, aŭ pri ia venĝ'em'ul'o, kiu mort'ig'as hom'o'j'n kun uniform'o. Sed ĉi tiu si'n'sekv'o est'as tro ne'koher'a. Mi propon'as ali'a'n hipotez'o'n: vi al'front'as ĉi-foj'e entrepren'o'n, kiu murd'o'n organiz'as por klient'o'j, kontraŭ'pag'e. Nur ĝi kongru'as kun la laŭ'ŝajn'e hazard'a elekt'o de l’ viktim'o'j.”

Karal silent'is. La vort'o'j de Ĝoja el'vok'is al li i'o'n, sed li ne pov'is re'trov'i kio'n, preciz'e. Kaj jen ĝi re'ven'is.

“Ĝoja, ĉu vi memor'as,” li dir'is iom ekzalt'iĝ'e, “tiu'n strang'a'n anonc'o'n en la reklam'foli'o?”

“Anonc'o'n... Ha jes! Kompren'ebl'e mi memor'as! ‘Pli bon'e ol kor'konsil'o'j! Murdkonsiladon ni propon'as! Mult'a'j person'o'j dezir'as, ke iu el ili'a'j kon'at'o'j aŭ proksim'ul'o'j mort'u, sed ne sci'as, kiel real'ig'i tiu'n rev'o'n mult'o'solv'a'n...’ La polic'o pet'is plur'a'j'n person'o'j'n respond'i, ĉu ne?, por vid'i pri kio tem'as...”

“Jes, kaj ĉiu'j ricev'is long'a'n religi'a'n predik'o'n pri tio, ke est'as latent'a'j krim'ul'o'j, kaj dev'as preĝ'i Di'o'n por super'i tiu'n mis'moral'a'n inklin'o'n ktp ktp. Ni tiam konklud'is, ke ag'is nur unu el la mult'a'j religi'em'a'j frenez'ul'o'j, kiu'j viv'as ni'a'epok'e, kaj forges'is la afer'o'n.”

“Sed ebl'e el la cent'o'j da leter'o'j, kiu'j'n la anonc'int'o ricev'is, kelk'a'j montr'iĝ'is pli serioz'a'j, kaj rezult'ig'is konkret'a'n propon'o'n de murd'o, kies ‘mend'ant'o’ neniam trov'ebl'us, ĉar est'us neni'u rilat'o inter li kaj la efektiv'a plen'um'int'o.”

En la okul'o'j de Jano Karal ek'bril'is lum'et'o esper'a.

*

Kaj jen subit'e ali'a ne'atend'it'a esper'ig'aĵ'o montr'iĝ'is, sub la form'o de jun'a tajp'ist'in'o, labor'ant'a en unu el la ofic'ej'o'j instal'it'a'j en la Vita-Dom'eg'o, de kie la kurar'ist'o paf'is al Pluriven.

“Mi hezit'is ven'i, ĉar ebl'e mi'a rimark'o hav'os neniu'n valor'o'n...” Karal gratul'is, ke ŝi tamen ven'is.

“Mi leg'is en gazet'o, ke la sol'a indik'aĵ'o trov'it'a, kiam tiu har'ist'o murd'iĝ'is, est'is ruĝ'lan'a fibr'et'o. Nu, dum mi mal'supr'e'n'ir'is laŭ tiu ŝtup'ar'o, kiu'n neniam iu uz'as, ĉar ĝi est'as tre bon'e kaŝ'it'a, mi renkont'is vir'in'et'o'n, kiu al'supr'is. Mi memor'as ŝi'n tre bon'e, unu'e ĉar mi ĝeneral'e hav'as tre bon'a'n memor'o'n pri fizionomi'o'j, du'e, kaj ĉef'e, ĉar ŝi surpriz'iĝ'e salt'et'is, konstern'it'a, kiam ŝi vid'is mi'n. Si sur'hav'is ruĝ'a'n trik'aĵ'o'n, kaj ŝi port'is per la man'o spec'o'n de vojaĝ'sak'o.”

Karal sent'is si'n invad'at'a de intens'a plezur'ond'o.

“Mi hezit'is raport'i la afer'o'n, ĉar la gazet'o'j ĉiam alud'is al vir'o, kvazaŭ tio est'us jam ne'kontest'ebl'e difin'it'a fakt'o...”

Ŝi'a pri'skrib'o est'is tiel preciz'a, ke Karal ven'ig'is la polic'a'n desegn'ist'o'n. Ĉi-last'a korekt'ad'is si'a'j'n prov'o'j'n laŭ la indik'o'j de la jun'a vir'in'o, dum Karal star'is mal'antaŭ rigard'ant'e. Pli kaj pli ŝajn'is al ke li jam vid'is tiu'n vizaĝ'o'n. Kaj subit'e li memor'is. Li el'kur'is el la ĉambr'o al la dosier'ej'o, kie li tra'serĉ'is, ĝis li trov'is la dezir'at'a'n fot'o'n.

Tiu kuŝ'is en dokument'o de la dosier'o pri Fajroŝtón. Laŭ la kutim'a sistem'o, kiu garanti'as, ke oni ne influ'os atest'ant'o'n, li elekt'is el vast'a kolekt'o kvin ali'a'j'n fot'o'j'n de jen tre simil'a'j, jen iom mal'simil'a'j in'o'j. La jun'ul'in'o ne hezit'is: “Est'as ĉi tiu, kvankam mal'pli jun'a nun.”

Jano dev'is sub'prem'i si'a'n em'o'n ŝi'n kis'i.

*

“Kiu ŝi est'as?” Ĝoja demand'is pri la fot'o. Jano respond'is rid'et'ant'e: “Zora Iskander, al kiu antaŭ dek'o da jar'o'j edz'iĝ'is la ... atend'u... jes, la tri'a viktim'o, David Fajroŝtón.”

“Sed kiel ŝi rilat'as al la barbir'o, kiu'n ŝi ver'ŝajn'e murd'is?”

“Respond'o'n ni ankoraŭ ne hav'as. Tamen, ne pov'us est'i koincid'o.”

“Ĉu vi arest'os ŝi'n?”

“Ni eĉ ne sci'as, kie ŝi viv'as nun. Ebl'e ŝi ven'is ĉi tie'n nur por la murd'o. Se ni trov'os ŝi'n, ni unu'e tra'serĉ'os ŝi'a'j'n afer'o'j'n, por kapt'i la sak'o'n, ebl'e eĉ - kial ne optimism'i? - la arm'il'o'n. Sed se ŝi loĝ'as en Ankar'o, aŭ Damasko, aŭ Nov'jork'o, la afer'o'j ne evolu'os tiel glat'e...”

Sed jam la sekv'ant'a'n tag'o'n la kurar'ist(in)o elekt'is nov'a'n viktim'o'n, la sep'a'n.

“La publik'o trankvil'iĝ'os: ni ating'is la fin'o'n de la alfabet'o,” Karal tuj koment'is, kun mal'ĝoj'a humur'o.

Zakario Zajoncek est'is 53-jar'a kaj li'n ronĝ'is kancer'o, kiu las'is al li nun nur sep aŭ ok monat'o'j'n da viv'o. Li'a tut'a famili'a kaj amik'a rond'o rigard'is tiu'n mort'o'n ben'o, kiu'n mem ne kuraĝ'us kaŭz'i, sed kiu met'is fin'o'n al apenaŭ el'port'ebl'a moral'a mizer'o.

La enket'o pri li ne rivel'is pli da spur'o'j ol ĉe la ali'a'j, nek pli da senc'o.

La rutin'a esplor'o pri Zora Fajroŝtón, nask'it'a Zora Iskander, relativ'e rapid'e dis'volv'iĝ'is.

“Ŝi viv'as nun sub la nom'o de Zora Hariman,” Jano inform'is la edz'in'o'n.

“Kiel ŝi ŝanĝ'is si'a'n nom'o'n, ĉu leĝ'e?”

“Tut'e ne leĝ'e. Ŝi simpl'e edz'in'iĝ'is ekster'land'e al tiu Hariman, kun fals'a'j paper'o'j, kaj re'ven'is ĉi tie'n kiel pseŭdo-laŭ'leĝ'a edz'in'o. Ŝajn'as, ke ŝi konker'is Hariman pro li'a riĉ'o, kaj neniam dir'is al li, ke ŝi ie jam hav'as edz'o'n!”

“Tiel ke la re'aper'o de David prezent'is por ŝi katastrof'o'n! Kio okaz'is? Ĉu li ne tuj ir'is al ŝi re'ven'int'e? Ne, kompren'ebl'e, li ne pov'is sci'i, kie ŝi nun loĝ'as.”

“Tamen est'is por ŝi terur'a bat'o. Sufiĉ'a motiv'o por krim'o, ĉu ne?”

“Se ŝi ne hav'as tro da skrupul'o'j, kaj hav'as mult'a'j'n avantaĝ'o'j'n en si'a nun'a stat'o, kompar'e kun la antaŭ'a, jes, tio est'us sufiĉ'a motiv'o. Sed ĉu ŝi rest'is ĉi-urb'e dum la tut'a temp'o? Ŝi terur'e risk'is renkont'i li'n!”

“Ŝi rest'is, sed laŭ la ricev'it'a'j atest'o'j, ŝi montr'iĝ'is pli kaj pli zorg'a. Post plur'a'j monat'o'j, dum kiu'j li ne trov'is ŝi'a'n spur'ar'o'n (oficial'e, ŝi for'ir'is ekster'land'e'n, kaj neniam re'ven'is), ŝi vojaĝ'is al Turki'o. Fakt'e, ŝi est'is en Istanbul, kiam ŝi'a edz'o ricev'is la mort'ig'a'n sag'et'o'n.”

“Sed ŝi send'is mort'ig'a'n sag'et'o'n al tiu har'ist'o, kun kiu ŝi neniel rilat'as ... Interes'e, ĉu ne?”

*

La ĉef'urb'a polic'o dispon'as mult'a'j'n detektiv'o'j'n kaj ali'grad'a'j'n enket'a'j'n help'ant'o'j'n. La kurar'ist'o kaŭz'is tiom da publik'a emoci'o, ke est'is decid'it'e lanĉ'i kontraŭ li grand'a'n operaci'o'n. Oni esplor'is pri ĉiu mort'o laŭ nov'a'j angul'o'j, kaj la latent'a struktur'o, lert'e kaŝ'it'a, fin'fin'e rivel'iĝ'is.

Ses person'o'j'n oni arest'is kaj long'e pri'demand'is. Ili nom'iĝ'is Margaret S. H. Lim, Roberto Delvál, Zora Hariman, Markolino Lermiona, Janmarko Kolber kaj Jozefo Kandaŭ. Ili ne el'ten'is la polic'a'j'n demand'lavang'o'j'n, nek la al'front'iĝ'o'n kun la dis'a'j pruv'er'o'j, kiu'j'n la enket'ist'o'j sukces'is trov'i. Tiel klar'iĝ'is fin'e la tut'a afer'o.

*

“Oni pov'as ĝi'n re'kun'met'i jen'e,” Karal dir'is al si'a edz'in'o. “La ide'o'n hav'is Kolber, bril'karier'a, ambici'a politik'ul'o, kiu'n et'a barbir'o ĉantaĝ'is.”

“Pri kio?”

“Kolber seks'um'is kun li. Li est'is ambaŭ'seks'em'a, kaj praktik'is sam'seks'em'ec'o'n, kvankam tre moder'e, dum part'o de si'a viv'o. Sed li sci'is, ke publik'a dis'kon'ig'o de tiu fakt'o ruin'ig'us li'a'n politik'a'n progres'o'n. Ankaŭ Pluriven tio'n kompren'is, kaj prov'is ekspluat'i. Kolber est'is fanatik'a amator'o pri arm'il'o'j, kon'is ĉia'spec'a'j'n teknik'o'j'n, kaj mem foj'e el'pens'is spec'o'n de mal'munt'ebl'a paf'il'o uz'ebl'a kun minimum'a'j sag'et'o'j.

“Kiam la postul'o'j de Pluriven far'iĝ'is pli ampleks'a'j, li decid'is sen'iĝ'i je li, kaj tuj pens'is pri tiu si'a arm'il'o, sed, kontraŭ'e al mult'a'j krim'ul'o'j, li ĝust'e taks'is la efik'ec'o'n de l’ polic'o, kaj li pens'is, ke la sol'a manier'o evit'i suspekt'iĝ'o'n est'as hav'ig'i al si alibi'o'n absolut'e ne'atak'ebl'a'n.

“Li ek'hav'is ide'o'n, kiel far'i, dum li foj'e trov'iĝ'is kun f-in'o Lim ĉe paf-amator'a klub'o, kie oni sport'e ekzerc'as si'n pri arm'il'o'j. Ili trink'is glas'o'n konversaci'ant'e, kaj ŝi rakont'is pri si'a'j administr'a'j problem'o'j kaj la tro'a mol'ec'o de la vir'o, kiu'n ŝi tamen am'is, al'don'ant'e: ‘Sen'dub'e mi ven'as ĉi tie'n paf'i al cel'tabul'o, ĉar mi ne pov'as paf'i al mi'a “bo'patr'in'o” hejm'e’. Li respond'is: ‘Kaj se mi paf'us al ŝi, ĉu vi far'us al mi la sam'a'n serv'o'n?’ La ide'o montr'iĝ'is tiel evident'a solv'o al ambaŭ, ke ili ĝi'n akcept'is. Sed tamen ili pens'is, ke est'os eĉ mal'pli danĝer'e, se trov'os tri'a'n part'o'pren'ant'o'n.”

“Kaj tiam ili publik'ig'is tiu'n strang'a'n anonc'o'n, ĉu ne?”

“Jes. Est'is ide'o de Kolber. Ili ricev'is mult'a'j'n respond'o'j'n, el kiu'j grand'a ar'o da tre fantazi'a'j, kaj ali'a'j, kies polic'a'n aŭ simil'a'n de'ven'o'n

suspekt'is. Sed kelk'a'j ŝajn'is serioz'a'j, eĉ se - aŭ ĉar - tre si'n'gard'a'j. Al tiu'j ili respond'is prov'ant'e ricev'i pli'a'j'n inform'o'j'n, ĉiam ĉe gazet'a anonc'adres'o. Iom post iom ili kontrol'is, ĉu la pri'skrib'it'a'j cirkonstanc'o'j est'as ĝust'a'j, ekzempl'e pri la du'edz'ec'o de Zora, aŭ la ŝanc'o'j de Kandaŭ ricev'i la posten'o'n de Stevan.”

“Ĉu ili ne pren'is sur si'n terur'a'n risk'o'n, ke la polic'o ĉio'n mal'kovr'us?“

“Tamen ne. Ni hav'is neniu'n rimed'o'n trov'i, pri kio tem'as, kaj se ni insist'us - sed Kolber tut'e prav'e antaŭ'vid'is ni'a'n re'ag'o'n - li ver'ŝajn'e dir'us, ke li far'as tio'n kadr'e de soci'psikologi'a esplor'o, aŭ i'o'n simil'a'n. Tiustadie ankoraŭ ne est'us delikt'o.”

“Kio okaz'is post'e?”

“Kolber renkont'is ĉiu'n interes'at'o'n, por li'n taks'i. Li est'as tre bon'a hom'juĝ'ant'o (ankaŭ pro tio li sukces'as politik'e) kaj fid'is si'a'n kapabl'o'n eventual'e el'kribr'i la ne'serioz'ul'o'j'n, perfid'unt'o'j'n aŭ spion'o'j'n polic'a'j'n. Kiam li est'is cert'a, li klar'ig'is al ĉiu - apart'e - si'a'n plan'o'n: ke ĉiu murd'u iu'n, kun kiu li hav'as neniu'n rilat'o'n, dum la ver'a interes'at'o hav'as alibi'o'n ŝtal'solid'a'n.”

“Sed tamen... la paf'il'o...”

“Lim klar'ig'is al ni, ke tio ne ver'e star'ig'is problem'o'n. Ili mult'e enket'is pri la pet'int'o'j kaj konserv'is nur tiu'j'n, kiu'j karakter'e kaj lert'ec'e ŝajn'is kapabl'a'j akcept'i tia'n solv'o'n. Ili decid'is, ke ili dediĉ'os ok monat'o'j'n al plan'ad'o kaj ekzerc'ad'o. Nur Kolber kon'is ĉiu'n. Li pas'ig'is preskaŭ plen'e si'a'n temp'o'n organiz'ant'e la neces'a'j'n enket'o'j'n por kon'i la kutim'o'j'n de la viktim'o'j, ktp. La ali'a'j help'is li'n laŭ'pet'e. Li ankaŭ aranĝ'is, ke ili ekzerc'u si'n en la uz'ad'o de la sag'et'paf'il'o. Ŝajn'as, ke ĝi est'as tre preciz'a, kaj ke oni facil'e lern'as ĝi'n util'ig'i. Krom'e, trejn'iĝ'is por ĝi'n munt'i kaj mal'munt'i plej rapid'e.”

“Kaj kio pri la kurar'o?”

“La kurar'o'n Kolber ricev'is de Lim, kiu ŝtel'is ĝi'n el hospital'o, kie ŝi labor'is antaŭ'e, kaj kie oni ĝi'n uz'as kiel anestez'a'n substanc'o'n. Ili sukces'is koncentr'i ĝi'n dank’ al la fak'a'j kon'o'j de Markolino Lermiona, kiu est'as ĥemi'ist'o.”

“Supoz'ebl'e la alfabet'a ord'o kaj la ŝu-spur'o'j cel'is kred'ig'i, ke ag'as nur unu person'o kun mank'ant'a klap'o en la kap'o, ĉu ne?”

“Jes. Est'is decid'it'e, ke ili ĉiam prov'os las'i spur'o'j'n de tiu'j ŝu'o'j. Kaj ili simpl'e ord'ig'is la viktim'o'j'n alfabet'e por for'turn'i la suspekt'o'j'n.”

“Fin'fin'e, kiu profit'is de kies mort'o?”

“Nu, Margaret S. H. Lim pov'is edz'in'iĝ'i al la fil'o de s-in'o Baltiks kaj tiel solv'i si'a'j'n viv'problem'o'j'n, inkluziv'e de la rest'ad'permes'a. S-in'o'n Baltiks mort'ig'is Jozefo Kandaŭ, kiu ambici'is la posten'o'n de bank'direktor'o. Ties promoci'o'n ŝtop'is Bruco Stevan, la ŝak'lud'ant'o, kiu mort'is sur Vaŭĉa ale'o, ĉu vi memor'as?”

“Jes. Kiu murd'is li'n?”

“Roberto Delvál, la edz'o de la naĝ'em'a Klaŭdja.”

“Kaj Klaŭdja Delvál mort'is pro sag'et'o send'it'a de ...?”

“... de Markolino Lermiona, la nev'o de la baron'in'o.”

“Kial Roberto Delvál dezir'is, ke li'a edz'in'o mort'u?“

“Por viv'i sen'ĝen'e kun si'a jun'a am'at'in'o. Li ne vol'is eks'edz'iĝ'i, ĉar la vila'o, komfort'a kapital'o kaj divers'a'j valor'aĵ'o'j aparten'is al Klaŭdja, li'a edz'in'o.”

“Oj! Jano! La ret'o de murd'ant'o'j kaj viktim'o'j est'as tiel komplik'a, ke mi perd'iĝ'as! Ĉu vi pov'us ...”

“Resum'i? Mi klopod'os. Jen. Anstataŭ f-in'o Lim ag'is Jozefo Kandaŭ por likvid'i Anabelan Baltiks. Anstataŭ Roberto Delvál ag'is Markolino Lermiona por mort'ig'i Klaŭdjan Delvál. Anstataŭ Zora Hariman-Fajroŝtón ag'is Lim por likvid'i Davidon Fajroŝtón. Anstataŭ Markolino Lermiona ag'is Kolber por likvid'i la baron'in'o'n ...”

“Kial Markolino murd'ig'is si'a'n onkl'in'o'n?”

“Por hered'i. Li stult'e far'is ŝuld'o'j'n, kaj bezon'eg'is mon'o'n por re'pag'i la ŝuld'o'j'n, per kiu'j li re'pag'is la ŝuld'o'j'n, se vi kompren'as.”

“Baron'in'o'n Lermionan do al'paf'is Kolber. Kaj post'e?” “Anstataŭ Kolber ag'is Zora por likvid'i Pluriven, la ĉantaĝ'ist'o'n, kaj anstataŭ Kandaŭ ag'is Roberto Delvál por likvid'i Brucon Stevan, la obstakl'o'n al promoci'o.”

“Sed kiu mort'ig'is Zakarion Zajoncek? Kaj kial?”

“Kolber li'n murd'is. Ili fin'e decid'is en'met'i inter la viktim'o'j'n iu'n tut'e sen'rilat'a'n kun ĉiu el ili por konfuz'i eĉ pli la serĉ'ad'o'n. Kaj ĉiu'j konsent'is, ke oni trov'u hom'o'n, kies nom'o komenc'iĝ'as per unu el la fin'a'j liter'o'j de la alfabet'o, kaj kies mort'o est'os ben'o kaj por li kaj por li'a'j proksim'ul'o'j. Vi vid'as, ke ili est'as hom'a'j, fund'fund'e.”

“Kompren'ebl'e ili est'as hom'a'j! Kio pov'us est'i pli tip'e hom'a ol ili'a'j motiv'o'j? Mon'o, seks'o, ambici'o ...”

“Nu, est'us kiel ajn, fin'it'a la tragedi'o. Ni solv'is la ne'solv'ebl'a'n murd'seri'o'n. La krim'a ond'eg'o kviet'iĝ'is.”

“Sed ne la kriminal'a.”

“La kriminal'a? Kio'n vi vol'as dir'i?”

“Nu, mi pens'is pri la kriminal'a'j advokat'o'j. Ili cert'e antaŭ'ĝoj'as la proces'o'j'n. La publik'o ili'n sekv'os ĝu'e, ĉu ne? Ĉu pov'us est'is aliel? Imag'u! Post dek'monat'a reklam'ad'o!”

Spion'a rond'o

Oni ne lern'as profesi'o'n sen ekzerc'i si'n. Tial jun'a Iv'o Karera, ĵus akcept'it'a en la tut'land'a'n serv'o'n kontraŭ'spion'a'n, aŭskult'is koncentr'iĝ'e la instrukci'o'j'n, kiu'j'n si'n'ripet'e don'is Brun'o Stefson, li'a trejn'ant'o.

“Ĉu vi sekv'os mi'n?” Iv'o demand'is.

“Se mi respond'os ‘ne’, ĉu vi mi'n kred'os?” re'bat'is li'a kun'ul'o. La ali'a ŝultr'o'lev'is. “Kaj se mi respond'os ‘jes’, vi ne pli fid'os mi'n. La demand'o do est'as sen'util'a.”

Iv'o Karera iom hont'is. Ili sid'is en trotuar'a kaf'ej'o, kie la maten'mez'a sun'o sent'ig'is si'n plej plaĉ'a, promes'e pri ĝu'ind'a veter'o.

“La ĉef'a afer'o est'as la raport'o,” la trejn'ant'o daŭr'ig'is. “Ĉio'n not'u. Ni vol'as sci'i ĉio'n pri li'a tag'o. Ĝeneral'e, kun ordinar'ul'o, tio sufiĉ'as por ke ni ek'sci'u, kio est'as li'a profesi'o, kie li loĝ'as, ktp. Gvat'sekv'i ordinar'ul'o'n fakt'e est'as plej simpl'a task'o. Kiam vi dev'os ekzerc'i vi'n sekv'ant'e profesi'ul'o'n, kiu en'ir'as en bus'o'n unu'flank'e kaj tuj el'ir'as ali'flank'e, aŭ sci'as, kiel perd'ig'i si'n en urb'a trafik'o, est'os pli instru'e, sed ankaŭ pli interes'e. Hodiaŭ vi ver'ŝajn'e ekzerc'os vi'n pri unu el la plej grav'a'j aspekt'o'j de ni'a viv'o: enu'i.”

“Kiu'n mi sekv'u? Kiel est'as decid'it'e?”

“Hazard'e. En ĉi tia ekzerc'o tio montr'iĝ'is la plej efik'a metod'o. Ĉu vi vid'as tiu'j'n du jun'ul'o'j'n mal'dekstr'e? Kial ne unu el ili?”

Iv'o Karera elekt'is la pli alt'kresk'a'n, long'brak'a'n, tre mal'gras'a'n 20-jar'ul'o'n kun karakteriz'e ne'komb'it'a har'ar'o.

“Konsent'it'e. Nu, mi for'ir'as. Hav'u plaĉ'a'n tag'o'n!” Kaj Stefson promen'paŝ'e ir'is ĝis ne mal'proksim'a libr- kaj gazet'vend'ej'o, de kie li pov'is kaŝ'e observ'i si'a'n trejn'at'o'n.

La jun'ul'o, kiu'n ĉi-last'a dev'is tut'tag'e ŝtel'sekv'i, est'is Joĉjo, pri kiu la leg'ant'o ebl'e jam aŭd'is, ĉar li est'as famili'e rilat'a al Stefano, kun kiu li nun diskut'as (la patr'o'j de ambaŭ jun'ul'o'j est'is kuz'o'j). Inter la pasi'o'j, kiu'j plen'ig'as la viv'o'n de Joĉjo, unu el la plej fort'a'j est'as spion'roman'o'j. Ĝeneral'e fuŝ'a'j, li'a'j prov'o'j mal'kovr'i spion'o'j'n jen kaj jen traf'as ĝust'e. Kiel ĉi-foj'e.

“Mi hav'as neniu'n dub'o'n,” li dir'is al Stefano. “Mi vid'is li'n tre bon'e el'tir'i mal'plen'a'n, tut'e plat'ig'it'a'n, cigared'pak'et'o'n el special'e kav'ig'it'a inter'spac'o inter la du teatr'a'j seĝ'o'j kaj io est'is skrib'it'a sur ĝi. Li ag'is tiel natur'e, ke nur iu observ'em'a kiel mi pov'is rimark'i, ke la egal'e plat'a cigared'pak'et'o, kiu'n li tie'n re'met'is, ne est'is la sam'a.”

“Ĉu vi pren'is ĝi'n?“

“Ne'ebl'e. Dum la du'a akt'o, kiam est'is jam mal'lum'e ĉie escept'e de la scen'ej'o, iu vir'in'o mal'fru'e ven'is, kaj preter'pas'is tiu'n lok'o'n re'ir'ant'e al si'a seĝ'o. Post la fin'o de la akt'o, la plat'ig'it'a pak'et'o ne plu trov'iĝ'is tie, kaj unu seĝ'o rest'is ne'okup'it'a ĝis la ferm'o.”

“Interes'e. Kaj vi est'as cert'a, ke tiu'n pak'et'o'n met'is ĉi tiu?” Stefano indik'is elegant'e vest'it'a'n vir'o'n, kiu kaf'trink'is du tabl'o'j'n pli for'e.

“Mi ne hav'as eĉ plej et'a'n dub'o'n. Tial, ĉar hodiaŭ est'as mi'a liber'tag'o, mi intenc'as li'n gvat'i. Ebl'e mi mal'kovr'os i'o'n interes'a'n.”

“Tamen, la fakt'o ke li hav'as strang'a'n komunik'rimed'o'n en'teatr'e ne signif'as, ke li pas'ig'as ĉiu'j'n si'a'j'n tag'o'j'n en dub'valor'a'j ag'ad'o'j. Ebl'e hodiaŭ li nur ripoz'as, aŭ hav'os tut'e honest'a'n okup'o'n ...”

“Domaĝ'e est'as pri vi, Stefano, ke vi est'as tro raci'a. Mank'as al vi flar'o. Mi flar'as i'o'n pri li. Kaj mi dediĉ'os al li mi'a'n tut'a'n tag'o'n.” Li rid'et'is kaj okul'um'is. “Kaj se neni'o ali'a, tio est'os por mi lud'o. Kial vi ne part'o'pren'us en ĝi?” La propon'o est'is tent'a.

“Prav'e, kial ne?” Stefano dir'is. “Mi hav'as neni'o'n por far'i hodiaŭ, kaj vi'a mister'o mi'n ...”

“Ej! Atent'u!” inter'romp'is Joĉjo, “Jen Zozo eskap'as!”

Efektiv'e, ĝust'e je tiu moment'o, la elegant'ul'o ek'star'is kaj paŝ'is for. Ne tre mal'proksim'e'n, ver'dir'e, kio ekscit'is la sci'vol'em'o'n de la du spion'et'o'j.

“Mi'a'opini'e, li rendevu'as kun iu, kaj tim'is, ke tro long'a rest'ad'o kaf'ej'a tir'os la atent'o'n al li,” koment'is Joĉjo.

“Ebl'e,” Stefano dub'em'is.

La vir'o, kiu'n Joĉjo spontan'e nom'is Zozo, iom hezit'e star'is ĉe arb'o en la park'et'o, kiu trov'iĝ'is trans'strat'e. Vid'int'e, ke li ĵus ek'sid'is sur benk'o'n, ankaŭ la du knab'o'j tra'ir'is.

“Vi est'as tro re'kon'ebl'a,” Stefan flustr'is, “vi dev'us almenaŭ komb'i vi'a'j'n har'o'j'n. Ne, ne ĉi tie. Se li rimark'is ni'n ...”

“Vi prav'as,” inter'romp'is Joĉjo kun sam'a konspir'a ton'o. “Li ver'ŝajn'e rest'os ĉi tie kelk'temp'e, atend'ant'e la rendevu'ul'o'n. Dum'e, mi ir'os ŝanĝ'i mi'a'n aspekt'o'n. Re'e tra'ir'i al kaf'ej'o Madrigal est'us suspekt'e. Mi ir'os al la aŭtobus'a staci'dom'o. En la tie'a tualet'ej'o mi mal'sek'ig'os mi'a'j'n har'o'j'n tiel plat'a'j, ke eĉ vi ne re'kon'os mi'n.”

“Sed kio'n mi far'u, se Zozo for'ir'os antaŭ ol vi re'ven'is?”

“Turn'u vi'n iom'et'e. Jen. Apud vi'a dekstr'a ŝultr'o en la trunk'o de la platan'o est'as tru'et'o. Ĉu vi vid'as? Tie'n met'u mesaĝ'o'n por sci'ig'i, kio'n li far'is.”

“Nu, jes, sed mi ne hav'as paper'o'n.”

Joĉjo, kun rigard'o iom mal'estim'a, tir'is el poŝ'o kajer'et'o'n kun'e kun krajon'o. “Instal'u vi'n sur benk'o'n kaj desegn'u, aŭ verk'u vers'o'j'n, aŭ i'o'n ajn. Tiel vi est'os tut'e pret'a.” Preskaŭ kur'e li for'ir'is.

*

“Strang'e, ke li trans'don'is tiu'n not'libr'o'n”, pens'is Iv'o Karera, “aŭ ĉu est'is poŝ'roman'o?” Li ek'sekv'is Joĉjon.

Brun'o Stefson, kiu jam iom long'e ekzamen'is la period'aĵ'o'j'n de la magazen'o, kie'n li rifuĝ'is for'las'int'e si'a'n trejn'at'o'n, subit'e kapt'is gazet'o'n, ĵet'is kelk'a'j'n mon'er'o'j'n al la kas'ist'in'o kaj el'ir'is. Profesi'ul'e, li las'is inter Karera kaj si sufiĉ'a'n distanc'o'n.

Tre bel'a vir'in'o, apenaŭ 30-jar'a, kiu long'temp'e star'is rigard'ant'e la vest'o'j'n en la montr'o'fenestr'o de la apud'a butik'o, sam'temp'e decid'is, ke neni'u el tiu'j ver'e valor'as taks'o'n, kaj trankvil'e direkt'is si'a'j'n paŝ'o'j'n al la voj'o, kiu'n Stefson ĵus elekt'is.

Ĉi-last'a tut'e ne rimark'is ŝi'n, sam'e kiel ŝi, koncentr'int'a la rigard'o'n al Stefson, ne rimark'is la brun'haŭt'a'n sinjor'o'n, kiu ĝis tiam stud'is tre atent'e la rimark'ind'a'n alt'relief'o'n de la pord'eg'o de Sankt'a Rafaél, la mal'nov'a preĝ'ej'o trans'strat'a, kiam tiu abrupt'e met'is fin'o'n al si'a kontempl'ad'o por ek'paŝ'i laŭ la kontraŭ'a senc'o, ĉar, en tiu dens'trafik'a moment'o, se li vol'is tra'ir'i la strat'o'n - ekzempl'e por sekv'i ŝi'n - li dev'is unu'e direkt'iĝ'i al la zebr'a pas'ej'o por pied'ir'ant'o'j, kiu trov'iĝ'is cent'o'n da metr'o'j post la vest'butik'o.

Post kelk'a temp'o, ali'a vir'o mov'iĝ'is. Li sur'hav'is havaj'tip'a'n ĉemiz'o'n, kaj li'a'j brun'a'j har'o'j montr'is ruĝ'a'j'n re'bril'o'j'n. Li star'is en la perpendikl'a avenu'o ĉe strat'angul'a bus'halt'ej'o tia'manier'e situ'ant'a, ke li pov'is observ'i la re'spegul'aĵ'o'n de la tre brun'a sinjor'o en oblikv'a vitr'o de mebl'o'magazen'o. Nun, li ek'prefer'is ne plu atend'i la bus'o'n kaj komenc'is promen'i sam'direkt'e kiel la brun'ul'o.

Pas'is nur kelk'a'j sekund'o'j, kaj jen Zozo for'las'is si'a'n benk'o'n kaj iom rapid'is por tra'ir'i la avenu'o'n.

Por ke vi bon'e kompren'u la situaci'o'n, kar'a leg'ant'o, ni prezent'as al vi ĉi-sub'e la skiz'o'n, kiu'n desegn'is Stefano por pas'ig'i la temp'o'n, dum li atend'is, ke Joĉjo re'ven'u, aŭ ke Zozo ŝanĝ'u si'a'n lok'o'n. Al ĝi ni al'don'is la mov'o'j'n de la person'o'j ĵus pri'parol'it'a'j.

[For'ig'it'a: Map'o.]

Stefano ten'is la kap'o'n klin'it'a al si'a kajer'et'o, kiam Zozo ek'ir'is, kaj li ne vid'is tuj, kio'n tiu far'as. Kiam li re'lev'is la okul'o'j'n por cert'iĝ'i, ke la ali'a plu sid'as sam'lok'e, kaj ne plu vid'is li'n, li kelk'sekund'e konstern'iĝ'is. Li tamen baldaŭ re'vid'is si'a'n ĉas'at'o'n trans Ksavieravenuo, paŝ'ant'a'n direkt'e al la preĝ'ej'o, kaj li rapid'e skrib'aĉ'is mesaĝ'o'n: “Al Pont'o Magdalena, 10:30” ne mal'pli rapid'e ĝi'n ŝov'is en la platan'tru'o'n, kaj kuret'is voj'kruc'e'n.

*

Kial, vi demand'as, Joĉjo ankoraŭ ne re'ven'is, se konsider'i, ke li for'ir'is al la bus'staci'a tualet'ej'o nur por komb'i si'a'j'n har'o'j'n? Nu, por li tem'is pri lud'o, ĉu ne? Kaj la ide'o pri mesaĝ'o en trunk'o'tru'o est'is tro bel'a, lud'e, por ke li risk'u preter'pas'i ĝi'n. Li ne pri'pens'is tio'n klar'e, sed fon'a dezir'o real'e tra'viv'i la trov'o'n de en-arb'a bilet'o dikt'is li'a'j'n decid'o'j'n. Ju pli da temp'o li perd'is en la bus'a staci'dom'o, des pli da ŝanc'o'j li hav'is, ke la mesaĝ'tru'o plen'iĝ'os.

Sen'hast'e do li prov'is plur'a'j'n manier'o'j'n komb'i si'a'j'n har'o'j'n, kaj kiam li fin'e ĝoj'is konstat'i, ke mez'a apart'ig'o perfekt'e taŭg'as por la nun'a rol'o, li ir'is al kiosk'o por aĉet'i gazet'o'n kaj magazin'o'n (sekv'i spion'o'n tut'tag'e ebl'e ja en'hav'os long'a'j'n hor'o'j'n da atend'ad'o, dum kiu'j tiu'j est'os bon'ven'a'j), post kio li elekt'is sun-okul'vitr'o'j'n esperant'e, ke ankaŭ tiu'j sufiĉ'e ŝanĝ'os li'a'n prezent'iĝ'o'n. Kaj promen'ĝu'e - kial ŝvit'i sub tiu bel'a sun'o? - li re'ir'is al la park'et'o, kie Stefano sen'dub'e las'is mesaĝ'o'n por li.

Kelk'e hezit'int'e, Iv'o Karera est'is ir'int'a post li en la tualet'ej'o'n, sed kiom ajn li prov'u, li ne sukces'us daŭr'ig'i si'a'n rest'ad'o'n tie sam'e long'e kiel la knab'o lud'ant'a har-art'ist'o'n, sen vek'i ties suspekt'o'n. Li do el'ir'is kaj profund'iĝ'is en la mister'o'j'n de la bus-hor'ar'o'j, afiŝ'it'a'j en la hal'o.

Ver'dir'e, li si'n demand'is, ĉu li'a ekzerc'o hav'as pli da signif'o ol li komenc'e imag'is. Ĉu la fakt'o, ke Joĉjon elekt'is li ne rezult'is el lert'a manipul'ad'o far'e de ĉef'o Stefson? Tiu'j spion'spion'o'j ja kapabl'as i'o'n ajn. Konfirm'is la hipotez'o'n la joĉja aĉet'o de mal'hel'a'j okul'vitr'o'j, kvankam li'n perturb'is la fakt'o, ke la knab'o ag'is tiel mal'kaŝ'e. Kia'n senc'o'n tio diabl'e pov'us hav'i?

Est'is facil'e sekv'i la jun'ul'o'n re'ven'e ĝis la park'et'o, sed ... nur last'moment'e la kandidat'o/spion'o sukces'is evit'i la ĉirkaŭ-rigard'ad'o'n de Joĉjo. Ĝi'n li tut'e ne antaŭ'vid'is. Ĉu ordinar'ul'o ŝtel'e rigard'as mal'antaŭ si'n?

Kaj jen, nun, ekster'ordinar'a far'o: la jun'ul'o kaŝ'e - aŭ fuŝ'kaŝ'e - el'tir'as paper'o'n el platan'trunk'a tru'o!

Cert'e li ne est'is ŝanc'e elekt'it'a.

*

“Pont'o Magdalena”, leg'is Joĉjo, kaj li iom pli rapid'is. Al'ven'int'e ĉe la river'o, li kontempl'is la kaj'o'j'n, la strat'o'j'n, la ekster'a'j'n tabl'o'j'n de drink'ej'o'j kaj restoraci'o'j, hezit'is kaj paŝ'is sur la pont'o trans'e'n. Li vigl'e okul'serĉ'is sign'o'n pri Stefano aŭ Zozo, sed vid'is nek unu nek la ali'a'n. Mal'kontent'a pri si, ke pro laŭ'vol'a temp'o'perd'o li fuŝ'is si'a'n spion'tag'o'n, li decid'is laŭ'ir'i Tjazon ĝis la sekv'ant'a pont'o, Pont'o Far'o'bel'a. Li grumbl'is, ke Stefano las'is neniu'n indik'o'n pri si'a ir'ad'o, sam'temp'e konfes'ant'e, ke komunik'sign'o'n li ne pov'us trov'i, mank'e de inter'konsent'o pri la uz'ot'a sistem'o.

Sed ju pli li paŝ'is, des pli li'a decid'o ŝajn'is al li mal'ĝust'a. Li tro mal'proksim'iĝ'as de la vigl'a'j kvartal'o'j, sen ver'a motiv'o. Ĉu spur'o'j vid'ebl'us, li si'n demand'is. Ne. Pavim'o'j kaj asfalt'o ne akcept'as prem'aĵ'o'j'n facil'e re'kon'ebl'a'j'n, kaj li eĉ ne sci'is, kiel aspekt'as la pland'um'o'j de Stefano. Pli saĝ'e est'os konsider'i la tag'o'n fuŝ'it'a kaj atend'i, iom hont'e, la raport'o'n de si'a kun'spion'o. Sed se tiel, pli agrabl'os re'ven'i al la urb'o'centr'o, kaj do retro'paŝ'i al Pont'o Magdalena.

Pens'it'e, far'it'e: Joĉjo re'turn'is si'n al la direkt'o, de kie li ven'is, tiel subit'e, ke kompat'ind'a Iv'o Karera, al kiu oni promes'is, ke li sekv'os normal'a'n person'o'n, apenaŭ hav'is la temp'o'n kaŝ'i si'n mal'antaŭ unu el la arb'o'j, kiu'j tiel bel'ig'as la bulvard'o'n trans Tjazo.

Mal'antaŭ li, ankaŭ kontraŭ'spion'a trejn'ant'o Stefson pli kaj pli mir'is pri la elekt'it'a jun'ul'o. Sed ĉar li kapabl'is far'i al si neniu'n hipotez'o'n, li decid'is: “mi ne hav'u antaŭ'juĝ'o'j'n” kaj atend'is, ĝis pli inform'a'j fakt'o'j prezent'iĝ'os.

Profesi'e spert'a kaj lert'a, li ir'is laŭ tut'e ali'a manier'o ol Iv'o Karera, ĉiam zorg'ant'e est'i ia'manier'e “kovr'it'a”. Kiam Joĉjo far'is si'a'n subit'a'n si'n'turn'o'n, li trov'iĝ'is je nur du paŝ'o'j de alkaj'a ŝtup'ar'o, kaj li tie trankvil'e mal'supr'e'n'paŝ'is. Li ne dub'is, ke Joĉjo, kaj sekv'e Karera, re'ir'os al la unu'a pont'o, kaj ke ne neces'as ili'n post'ir'i sam'nivel'e; li do rest'is sur la kaj'o.

Kiel ĉiu profesi'ul'o tiu'kamp'e, li las'is inter si kaj la sekv'at'o'n relativ'e grand'a'n distanc'o'n, kaj li ag'is tut'e natur'e, kvazaŭ li promen'us sen'cel'e. Tial la vir'in'o, kiu gvat'is li'n, ne sci'is, kiel klar'ig'i al si li'a'n ne'atend'it'a'n elekt'o'n de kajvojo.

Ŝi ek'suspekt'is, ke li diven'is ŝi'a'n aktiv'ec'o'n kaj prov'as sen'iĝ'i je ŝi. Ŝi diskret'e rigard'is super la balustrad'o kaj'e'n. Efektiv'e, Stefson tie trov'iĝ'is, paŝ'ant'a re'turn'e.

Said Bubarka - tiel nom'iĝ'is la brun'haŭt'ul'o kiu, neniam rimark'it'e, ŝi'n sekv'is - halt'is atend'ant'e ŝi'a'n ven'ont'a'n mov'o'n. Kiam li vid'is, ke ŝi re'turn'e ir'as al Pont'o Magdalena, li re'direkt'is si'a'j'n paŝ'o'j'n sam'lok'e'n.

La havaj'ĉemiz'ul'o kun la ruĝ'brun'a'j har'o'j - li'a nom'o est'is Mordeĥaj Cevi - ankoraŭ ne ek'ir'is sur la pont'o'n, ĉar li tut'e bon'e pov'is observ'i Bubarkan kun la tut'a long'ec'o de la pont'o inter si kaj li. Li ek'sid'is sur alt'a seĝ'o de drink'bufed'o, kaj mend'is ekspres'kaf'o'n, tuj pag'it'a'n. Tio'n vid'int'e, Zozo elekt'is tabl'o'n en la trans'strat'a sur'trotuar'a restoraci'o kaj mend'is aperitiv'o'n. Kiel kaj kial li ne rimark'is la jun'ul'o'n - Stefanon - kiu ven'is sid'i je du'tabl'a distanc'o, est'as spec'o de mirakl'o, ebl'e ŝuld'at'a al la fakt'o, ke la knab'o est'is tiel percept'ebl'a en si'a ŝtel'ir'a manier'o, ke neni'u pov'us pren'i li'n serioz'e.

*

Joĉjo tuj rimark'is Zozon, sed pur'ig'is al si la naz'o'n per ampleks'a poŝ'tuk'o preter'pas'ant'e, por evit'i est'i re'kon'at'a. Li sign'is al Stefano, kiu, ne'rimark'at'e, for'las'is si'a'n seĝ'o'n kaj al'ir'is li'n.

Ambaŭ en'ir'is la koridor'a'n montr'ej'o'n de grand'a fot'o'magazen'o por tie trankvil'e pri'trakt'i la situaci'o'n.

“Li ĵus mend'is aperitiv'o'n,” Stefano klar'ig'is.

“Tio signif'as, ke li intenc'as tag'manĝ'i. Kio'n ni far'u?”

“Kiel vi sci'as, ke li tag'manĝ'os?”

“Kio'n li far'is ĝis nun? Mi perd'is la esper'o'n re'traf'i vi'n!”

“Fakt'e, li far'is nur kelk'a'j'n paŝ'o'j'n ĉi-direkt'e, post kio li tra'ir'is Tjaz-avenu'o'n, promen'is kiel turist'o ĉi-kvartal'e, halt'ant'e jen kaj jen antaŭ montr'o'fenestr'o'j, post kio li sam'e trankvil'e re'ven'is ĉi tie'n, kaj ek'sid'is por mend'i aperitiv'o'n.”

“Strang'e! Kiel klar'ig'i tiu'n far'manier'o'n?“

“Vi'a unu'a ide'o sen'dub'e est'as ĝust'a. Li hav'as rendevu'o'n kun iu. Ebl'e est'is decid'it'e, ke se la person'o ne renkont'os li'n ĉe kaf'ej'o Madrigal, kie li sid'is ĝis la 10:30, li aŭ ŝi hav'os du'a'n ebl'ec'o'n renkont'i li'n ĉi tie ĉirkaŭ tag'mez'o.”

“Cert'e vi prav'as. Sed tio konfirm'as mi'a'n intuici'o'n: li manĝ'os. Ĉi-hor'e, li cert'e antaŭ'vid'is sufiĉ'e long'a'n temp'o'n por ke la ali'a pov'u li'n traf'i. Tio signif'as manĝ'o'n.”

“Mir'ind'e, kiel logik'e vi rezon'as hodiaŭ! Mi sam'opini'as. Kio'n ni far'u?”

“Nu, ni manĝ'u. Ĉu vi mal'sat'as?”

“Ho jes, sed ĉu apud li?”

“Mi prefer'us pli mal'mult'e'kost'a'n ej'o'n, ĉar tiu ...”

“Aŭskult'u. Vid-al-vid'e, kie est'as tiu trink'bufed'o, oni ankaŭ serv'as manĝ'o'j'n, ĉu ne?”

“Jes. Est'as kelk'a'j tabl'o'j front'e al la rivér. Ni ir'u vid'i, ĉu de tie li vid'ebl'as. Se jes, ni pov'us frand'i i'et'o'n li'n observ'ant'e.”

Tial okaz'is, ke post kelk'a'j minut'o'j Joĉjo kaj Stefano sid'is en “La Ĉetjaza”, en kiu bufed'e sandviĉ'is Mordeĥaj Cevi, kiu gvat'is, preskaŭ sen'rigard'e, Saidon Bubarkan vor'ant'a'n pic'o'n* en apud'a sur'trotuar'a frand'ej'o ital'tip'a, nur unu tabl'o'n distanc'e de Korina Delmar, la bel'ul'in'o kiu, si'a'vic'e, observ'is Stefson foli'um'ant'a'n menu'o'n kun Iv'o Karera, kies rigard'o konstant'e orient'iĝ'is al Joĉjo kvazaŭ fer'o magnet'e'n.

*

Fin'e de la manĝ'o, dum kiu ambaŭ jun'ul'o'j vigl'e diskut'is, kiel solv'i la komunik'problem'o'n inter si, Joĉjo hav'is bril'a'n ide'o'n:

“Ĉu vi kon'as tiu'j'n kolor'a'j'n bul'et'o'j'n glu'iĝ'em'a'j'n, iom simil'a'j'n al maĉ'gum'o, kiu'j'n oni nun uz'as por fiks'i ekzempl'e afiŝ'o'n al surfac'o, sur kiu nek prem'najl'et'o, nek magnet'a fiks'il'o, nek glu'bend'o efik'as? Mi ir'os aĉet'i grand'a'n kvant'o'n da tiu'j, kaj vi mark'os per ili la voj'o'n, se vi dev'os sekv'i li'n. Ni eĉ pov'os aranĝ'i kod'o'n laŭ la kolor'o'j ... Temp'o'n mi hav'as, oni apenaŭ al'port'is al li desert'o'n.”

Kiam lev'iĝ'is Joĉjo, tuj ek'star'is Karera kaj li'n sekv'is. Li'a trejn'ant'o Stefson las'is mon'o'n sur la tabl'o, kaj mal'rapid'e post'ir'is. Korina Delmar interes'e rimark'is ties mov'o'n, pag'is, kaj atend'is ĝis Stefson pas'os preter ŝi ...

La unu'a magazen'o, nur kelk'a'j'n dom'o'j'n for de “La Ĉetjaza”, ne vend'is la koncern'a'j'n bul'et'o'j'n, sed afabl'a student'in'o spontan'e inform'is Joĉjon:

“Tia'j'n vi trov'os en Gigánt, ĉe la du'a etaĝ'o.”

Stefson, kiu sci'is, ke sekv'i hom'o'n oft'e signif'as inform'iĝ'i, star'is apud'e, kiam ŝi tio'n dir'is, kaj rid'et'e rimark'ant'e, ke li'a trejn'at'o trov'iĝ'as tro mal'proksim'e por aŭd'i, las'is li'n kaj el'ir'is al la najbar'a taksi'ej'o.

La blond'ul'in'o, kiu atend'is ĉe la magazen'a el'ir'ej'o, ek'rajd'is zum'bicikl'o'n, kiu trov'iĝ'is proksim'e, kio ig'is Bubarkan en'salt'i en taksi'o'n kun la ordon'o:

“Sekv'u ĉi tiu'n zum'bicikl'o'n”.

Cevi, kiu sukces'is okul'sekv'i la brun'haŭt'ul'o'n de si'a alt'a bufed'a seĝ'o, tir'is el poŝ'o binokl'o'n, not'is la numer'o'n de l’ taksi'o, kaj en'ir'is telefon'bud'o'n. Si'a'j'n sekret'a'j'n aktiv'ec'o'j'n li ja baz'is sur kiel ebl'e plej vast'a ret'o da person'a'j rilat'o'j, inter kiu'j trov'iĝ'is vir'in'et'o labor'ant'a ĉe la centr'a ofic'ej'o de tiu taksi'kompani'o, kiu, dank’ al radi'o'telefon'o, konstant'e kon'as la voj'ir'ad'o'n de si'a'j vetur'il'o'j. Li ne ricev'is adres'o'n unu'a'foj'e, sed iom pli post'a telefon'ad'o rivel'is, ke la taksi'o halt'is ĉe Gigánt. En la apud'a taksi'ej'o nun trov'iĝ'is tri vetur'il'o'j. Li en'ir'is la unu'a'n, kaj la du'a tuj akcept'is Zozon.

Ne facil'as la task'o de kronik'ist'o, kiam plur'a'j event'o'j dis'volv'iĝ'as sam'temp'e. Neces'as menci'i, ke tuj kiam Joĉjo for'ir'is, ankaŭ Stefano hav'is bril'a'n ide'o'n: sign'i la voj'o'n per glu'reklam'il'o'j, da kiu'j li sci'is ke li pov'os ricev'i stok'o'n en apud'a ofic'ej'o. Skrib'int'e not'o'n por Joĉjo, kiu'n li konfid'is al la kelner'in'o, li tie'n tuj kur'is, kaj est'is re'ven'ant'a, kiam li preskaŭ kolizi'is kun Zozo rapid'ant'a al taksi'o. Apenaŭ li hav'is la temp'o'n skrib'i la numer'o'n de si'a taksi'o sur glu'etiket'o'n, kiu'n li prem'glu'is al strat'lamp'a stang'o, jam ankaŭ li pet'is: “Sekv'u tiu'n vetur'il'o'n”. En la taksi'o, li rapid'e skrib'is du plu'a'j'n instrukci-not'o'j'n, unu por Joĉjo, kaj unu por person'o, al kiu li en'man'ig'os la ali'a'n por trans'don'o al si'a kun'detektiv'o.

*

Mordeĥaj Cevi trov'iĝ'is en la grand-magazen'a kontrol'ej'o, kie li hav'is - kiel ĉie - amik'o'j'n pret'a'j'n li'n help'i. Antaŭ ili vid'iĝ'is tut'a seri'o

da intern'televid'a'j ekran'o'j, sur kiu'j oni pov'is vid'i ĉio'n okaz'ant'a'n en la magazen'o. La tre preciz'a pri'skrib'o, kiu'n li don'is al si'a'j amik'o'j, ebl'ig'is tuj trov'i la serĉ'at'o'n. Li rapid'is al la koncern'a sekci'o. Zozo li'n atend'is ĉe la el'ir'ej'o de la kontrol'ĉambr'o kaj li'n distanc'e sekv'is. Tuj mal'antaŭ li paŝ'is Stefano.

Kiam Stefano ating'is la strat'o'n, aŭtobus'o ek'ir'is. Li ne pov'is sci'i, ke en ĝi trov'iĝ'as Joĉjo, kiu, aĉet'int'e la glu-bul'et'o'j'n, re'ir'is al “Ĉetjaza” por ili'n hav'ig'i al Stefano. Sam'bus'e ek'vetur'is Iv'o Karera kiu diligent'is en si'a gvat'a task'o, Stefson, kiu tiel lert'is en tia labor'o, ke li sukces'is en'ir'i la bus'o'n kaj trov'i lok'o'n en ĝi ne vid'at'e de si'a trejn'at'o, kaj Korina Delmar, kiu sam'e profesi'ul'e en'ŝtel'iĝ'is.

Post la aŭtobus'a halt'ej'o situ'as taksi-atend'ej'o. Du taksi'o'j tie jam star'is kaj unu al'ven'is, kiam la unu'a for'ir'is. En ili respektiv'e ek'sid'is Bubarka, Cevi kaj Stefano, ĉiu kun la instrukci'o: “Sekv'u tiu'n vetur'il'o'n”.

*

En “La Ĉetjaza” la kelner'in'o hav'ig'is la unu'a'n not'o'n de Stefano al Joĉjo, kiu'n ŝi inform'is pri la direkt'o, laŭ kiu li'a kun'labor'ant'o for'rapid'is. Dum la stefana taksi'o proksim'iĝ'is al la vic'o da restoraci'o'j laŭ'bord'e de l’ river'o kaj de Tjazavenuo, Joĉjo star'is en telefon'bud'o, tiel ke Stefano ne vid'is li'n. Joĉjo ĵus trov'is la glu'reklam'il'o'n, sur kiu'n Stefano not'is la numer'o'n de si'a unu'a taksi'o, kaj parol'is kun la taksi'ofic'ej'o.

Oni komenc'e rifuz'is don'i al li la inform'o'n, sed li tiom insist'is, kun tia komplik'a histori'o, ke pro lac'ec'o oni fin'e konsent'is indik'i, ke la koncern'a taksi'o ir'is al la super'magazen'o Gigánt.

“Ĉu vi ne opini'as, ke ni dev'us inform'i la polic'o'n?” demand'is la taksi'a estr'o al si'a kun'labor'ant'in'o. “Jam mult'a'j person'o'j vetur'is de Magdalena Pont'o al Gigánt kaj invers'e ambaŭ'foj'e proksim'um'e je la sam'a moment'o, kaj ĉiam pet'ant'e la ŝofor'o'n sekv'i la antaŭ'a'n vetur'il'o'n. Suspekt'ind'e, ĉu ne?”

En la polic'ej'o, la deĵor'ant'o not'is la afer'o'n, sed la enket'ist'o'j jam hav'is tro mult'e por far'i kaj neni'u dispon'ebl'is por tuj esplor'i tiu'n mister'o'n.

*

Kiam Joĉjo al'ven'is al Gigánt en aŭtobus'o sekv'at'a de kelk'a'j taksi'o'j, ĉiu iom distanc'a de la ali'a'j, vend'ist'o de loteri'bilet'o'j li'n al'vok'is por en'man'ig'i al li la not'o'n, kiu'n Stefano skrib'is dum si'a unu'a vetur'o taksi'a. En ĝi li pet'is Joĉjon, se - kio est'is ver'ŝajn'a - li ne pov'us sekv'i la spur'ar'o'n, ir'i al Centr'a Kaf'ej'o, sur Foir'plac'o, kie Stefano prov'os telefon'i al li inter la 16-a kaj la 16:30; se tio ne sukces'os, Joĉjo est'u de la 18:30 ĝis la 21:00 en la restoraci'o de si'a patr'o.

“Bon'a ide'o!” pens'is la long'ul'o des pli dank'e, ĉar prem'fiks'i spur'e glu'reklam'il'o'j'n en ĉio'vend'ej'o simpl'e ne'far'ebl'us. Li rigard'is si'a'n horloĝ'o'n. 15:15. Sen'cel'e promen'ant'e, li si'n demand'is, kio'n far'i dum tiu'j tri kvar'on'hor'o'j, kiam plaĉ'a voĉ'o surpriz'e salt'ig'is li'n, kaj li'a'n kor'o'n:

“Joĉjo!”

“Graciela!”

Mal'gras'a, zorg'vizaĝ'a, kun tre angul'a korp'o, ŝi est'is nek bel'a nek log'e vest'it'a, sed jam de kelk'a temp'o li hav'is al ŝi fort'a'n kor'inklin'o'n, pri kiu, ŝajn'e, ŝi sent'is reciprok'e. Al li'a demand'o (kie'n?) ŝi respond'is per impres'a list'o de magazen'o'j kaj ofic'ej'o'j. Li decid'is akompan'i ŝi'n, almenaŭ ĝis la telefon'hor'o.

*

Ĉio'n rakont'i est'us ne'ebl'e. Kie'n ir'is Joĉjo kun Graciela, tie'n sekv'is Karera, Stefson, Korina, Bubarka, Cevi, Zozo kaj Stefano. Ĉiu el post'ir'is gvat'e la antaŭ'a'n, kaj ĉar ĉiu - escept'e de Stefano kaj Karera - est'is spert'a profesi'ul'o, ĉiu sukces'is evit'i, ke la sekv'at'o si'n sent'u sekv'at'a.

Krom'e, ĉiu aplik'is la ruz'o'j'n de l’ meti'o. Kelk'foj'e, unu preter'pas'is si'a'n sekv'at'o'n kaj marŝ'is antaŭ li: tre efik'a manier'o evit'i, ke la ali'a rimark'u li'n. Aŭ, se li aŭ ŝi sci'is, ke tiu aŭ tiu strat'o konduk'as nur al difin'it'a plac'o ali'voj'e ating'ebl'a, li aŭ ŝi rapid'is laŭ la krom'voj'o. Kelk'a'j foj'foj'e uz'is bus'o'n, Korina Delmár abund'e profit'is la laŭd'ind'a'n sistem'o'n iniciat'it'a'n de ŝi'a ĉef'o, dank’ al kiu en ĉiu kvartal'o trov'iĝ'is bicikl'o, aŭ zum'bicikl'o, atend'ant'a oportun'a'lok'e, ke membr'o de la koleg'ar'o ĝi'n ek'uz'u.

*

La Centr'a Kaf'ej'o de Valĉefa situ'as ĉe rekt'angul'a plac'o, kie foir'o ĉiu'semajn'e organiz'iĝ'as, kaj kiu'n ĉiu'flank'e ĉirkaŭ'as divers'tip'a'j ej'o'j proviz'ant'a'j per agrabl'a kadr'o tiu'j'n, kiu'j mal'sat'as, soif'as, aŭ simpl'e dezir'as ĉe-glas'e babil'i. En ĉi tiu varm'a tag'o svarm'is hom'o'j ĉe la tabl'o'j trotuar'a'j. Post kiam Joĉjo dis'iĝ'is de Graciela antaŭ Centr'a Kaf'ej'o, ne neces'is mult'a temp'o, por ke la ses sekv'ant'o'j elekt'u pli mal'pli distanc'a'j'n sid'lok'o'j'n en la divers'a'j sen'soif'ig'ej'o'j.

Tiel, rajd'e sur zum'bicikl'o prunt'it'a de pas'ant'a amik'o, ankaŭ Stefano, sekv'ant'e Zozon, al'ven'is Foir-plac'e'n. Kompren'ebl'e, li tuj okul'esplor'is la tabl'o'j'n de Centr'a Kaf'ej'o kaj rapid'e trov'is si'a'n jun'a'n parenc'o'n. Li ir'is sid'i apud ĝoj'e konstat'ant'e, ke de tie Zozo perfekt'e vid'ebl'as.

Se la du jun'ul'o'j pri'trakt'us si'a'n post'tag'mez'a'n ir'ad'o'n, Joĉjo probabl'e re'kon'us la lok'o'j'n, kiu'j'n li mem vizit'is kun Graciela, sed tiu'n tem'o'n ili diskut'is nur supr'aĵ'e (“li kontakt'is neniu'n, ŝajn'is, ke li promen'as sen'cel'e”), ĉar taktik'a'j kaj komunik'a'j decid'o'j aper'is al ili pli urĝ'a'j.

Pli ol unu hor'o'n ili tiel atend'is (“ĉu li mok'as mi'n?”, “ĉu li mok'as mi'n?”, si'n demand'is ne'fier'e ok cerb'o'j). Kaj subit'e Joĉjo ek'salt'et'is.

“Korp'o de pork'o!” li ek'kri'is, antaŭ ol hast'e kaj mal'laŭt'e klar'ig'i: “Jam tri tag'o'j'n si'n'sekv'e mi ven'as en la urb'o'centr'o'n kaj forges'as la fot'o'j'n, kiu'j'n mi'a patr'in'o pet'is mi'n re'pren'i. Mi nepr'e dev'as ir'i. Est'as ĉe Bors'a, iom mal'proksim'e.” Li rigard'is si'a'n horloĝ'et'o'n. “Ili baldaŭ ferm'os. Ĉu mi pren'u la zum'bicikl'o'n?” Stefano ne konsent'is: se Zozo for'ir'os aŭtomobil'e, li pov'os sekv'i li'n, almenaŭ en la urb'o. Tial Joĉjo decid'is kur'i.

Karera komenc'e sekv'is li'n rapid'paŝ'e, sed baldaŭ dev'is kur'i ankaŭ li. Ne'long'e, feliĉ'e, ĉar li trov'is taksi'o'n, en kiu'n last'minut'e Stefson en'ŝov'iĝ'is ...

“Kio'n oni far'u en tia cirkonstanc'o?” Karera demand'is, vid'ant'e Joĉjon kur'e en'ir'i la vast'a'n park'o'n Montofloran, mal'permes'it'a'n al vetur'il'o'j. “Est'as tiom da voj'et'o'j ĉi-park'e. Ne ebl'os sci'i, kie li el'ir'os.” Sed Stefson ne respond'is.

Iv'o Karera pag'is relativ'e alt'a'n sum'o'n al la taksi'ist'o kaj pet'is li'n atend'i ĉe la el'ir'ej'o de Fagostrato, kiu'n li deklar'is “plej probabl'a”. La ŝofor'o dub'em'e akcept'is.

Stefson las'is si'a'n lern'ant'o'n kur'i kaj mem paŝ'is mal'antaŭ'e, oft'e uz'ant'e ali'a'j'n voj'et'o'j'n. Sed foj'e li mis'diven'is kaj nepr'e dev'is re'ir'i long'a'n voj'o'n kur'e por re'trov'i si'a'n ĉas'aĵ'o'n, kio dev'ig'is li'a'j'n sekv'ant'o'j'n sam'e kur'i si'n'kaŝ'e.

Polic'ist'o'j Bagler kaj Delforĝéj, kiu'j tra'ir'is la park'o'n kontraŭ'a'senc'e, re'ag'is mal'sam'e. La unu'a rid'is observ'ant'e la strang'a'n si'n'sekv'o'n da kur'ant'o'j - eĉ se ia'distanc'a'j - sed la du'a, la serĝent'o, juĝ'is suspekt'ind'a, ke neni'u el ili est'as sport'e vest'it'a, kaj ke ĉiu ŝajn'as pen'i rest'i ne'vid'at'a de la ali'a'j. Li tuj raport'is la fakt'o'n per radi'o.

*

“Valĉefa ĉef'polic'ej'o,” son'is la voĉ'o en la telefon'o'n.

“Nu, e... e..., ebl'e mi ĝen'as vi'n sen'kial'e. Tamen mi trov'is ... Mi est'as taksi'ŝofor'o. Kio'n? ... Lorenco Ver'n ... Blu'a'j Taksi'o'j n-ro 17... En'ven'is mi'a'n vetur'il'o'n vir'o, kies kondut'o'n mi trov'as strang'a. Jam ĉi-maten'e. Fremd'land'a tip'o, kun haŭt'o tre brun'a kaj nigr'a'j krisp'a'j har'o'j. Li dir'is: ‘sekv'u tiu'n zum'bicikl'o'n’. Nu, kial ne? Ni ir'is de Pont'o Magdalena al Gigánt. Nu, kelk'a'j'n minut'o'j'n post'e, mi atend'is mal'antaŭ koleg'o ĉe la el'ir'ej'o de Gigánt, jen mi vid'as tiu'n sam'a'n ul'o'n en'salt'i la antaŭ'a'n taksi'o'n, kaj tuj post'e iu ven'as en mi'a'n. Grand'ul'o kun ruĝ'brun'a'j har'o'j kaj uson'tip'a aŭ havaja ĉemiz'o turist'a. Kaj li dir'as al mi: ‘sekv'u tiu'n vetur'il'o'n’. Sekv'ant'e tiu'n ni ir'is de Gigánt al Pont'o Magdalena. Mi pens'is: io strang'a okaz'as.”

“Sed ebl'e mi ne telefon'us al vi, se pas'ant'e preter la Fagostrata el'ir'ej'o el Park'o Montoflora, kun klient'o en mi'a aŭt'o, mi ne vid'us tiu'n marok'an aŭ alĝeri'an tip'o'n el'ir'i kur'e, kaj sign'i al mi, ke mi vetur'ig'u li'n.”

“Tio odor'is al mi ne'ortodoks'e. Ebl'e est'as neni'o, sed mi pens'is: pli bon'e las'i al la polic'o la zorg'o'n juĝ'i ... Pardon'u? Ne. Neni'o'n pli ... Ha jes, tamen, io grav'a, ebl'e. Je la unu'a vojaĝ'o kun tiu, mi not'is la plat'numer'o'n de la zum'bicikl'o. Mi pens'is: jen tiu fremd'ul'o pet'as mi'n sekv'i bel'a'n labor'ant'a'n vir'in'o'n ni'a'n, se okaz'us io fuŝ'a al ŝi, neniam al mi tio'n mi pardon'us.”

La polic'o pet'is detal'a'n pri'skrib'o'n de la tri koncern'at'o'j, kaj ricev'is bon'a'n, ĉar tiu ŝofor'o est'is tre observ'em'a. Montr'iĝ'is, ke la zum'bicikl'o aparten'as al privat'a detektiv'a agent'ej'o “Rigor'a”, kaj dank’ al la pri'skrib'o est'is facil'e diven'i, ke ĝi'n uz'is tiu'kaz'e la bel'a Korina Delmár. La polic'o not'is tiu'j'n fakt'o'j'n, kiel ĝi not'as mult'a'j'n, sen antaŭ'juĝ'i, ĉu util'os aŭ ne.

*

Kvankam ĉio ĉi sci'iĝ'is nur post'e, ebl'e est'as ĉi tie la lok'o klar'ig'i la strang'a'n kondut'o'n de tiu'j, pri kiu'j ankoraŭ neni'o est'is dir'it'a.

Korina Delmár labor'is por privat'a detektiv'a ofic'ej'o. Ŝi est'is komisi'it'a inform'iĝ'i pri Stefson, ĉar ties edz'in'o dezir'is eks'edz'in'iĝ'i, kaj serĉ'is pruv'o'j'n pri ne'fidel'a kondut'o li'a'flank'a. Ekscit'is ŝi'a'n ĵaluz'a'n temperament'o'n la fakt'o, ke la edz'o pro kompren'ebl'a'j kaŭz'o'j ne inform'as ŝi'n pri si'a'j ir'o'j kaj ven'o'j.

Said Bubarka est'is alĝeria sekret'a agent'o, instrukci'it'a pas'ig'i semajn'o'n en Valĉefa, kie iu kontakt'os li'n por preciz'ig'i pli'a'n komisi'o'n. Li hav'is neni'o'n por far'i kaj tre ŝat'is bel'a'j'n vir'in'o'j'n. Sid'ant'e en trotuar'a kaf'ej'o maten'e, li rimark'is Korinan kaj decid'is, ke li al'ir'os ŝi'n. Sed long'a spert'o, asoci'it'a al profesi'a'j task'o'j, instru'is al li, ke ju pli inform'it'a oni est'as, des pli facil'e oni venk'as, tiel ke li plan'is ŝi'n observ'i, por ek'sci'i pri ŝi kiel ebl'e plej mult'e. Fakt'e, ŝi'a kondut'o li'n pli kaj pli mir'ig'is, kaj li uz'is la okaz'o'n kiel spec'o'n de trejn'a lud'o dum'feri'a.

Mordeĥaj Cevi est'is israela agent'o, kiu'n la ĉef'o'j komisi'is ĉi'e'n sekv'i Bubarkan, ĉar laŭ fid'ind'a'j inform'o'j, oni trans'don'os al tiu en Valĉefa grav'eg'a'n dokument'o'n, se ebl'e kapt'ind'a'n, kaj neces'is sci'i, kiu efektiv'ig'as la trans'don'o'n.

Kaj Pjotr Dorogov - Zozo - labor'is por sekret'a serv'o, kiu eg'e interes'iĝ'is pri la nun'a'j aktiv'ec'o'j de iu Mordeĥaj Cevi.

*

Kontent'a, ke li sukces'is al'ven'i sufiĉ'e fru'e por ricev'i la fot'o'j'n, Joĉjo fajf'is melodi'et'o'n re'ir'ant'e sam'voj'e al Centr'a Kaf'ej'o. En Park'o Montoflora, li paŝ'is apud la lag'et'o, kiam, hazard'e lev'ant'e la kap'o'n, li vid'is, iom mal'proksim'e, Gracielan paŝ'ant'a'n sur la pont'et'o, kiu kun'ig'as du alt'aĵ'o'j'n. Li ek'kur'is por salut'i ŝi'n, sed jen ŝi turn'is la kap'o'n kaj li tuj konstat'is si'a'n mis'vid'o'n: est'is ali'a vir'in'o.

Rigard'ant'e mal'supr'e'n, li si'n demand'is, ĉu io mis'funkci'as en li'a vid'ad'o: ĵus li hav'is la impres'o'n, ke li'a kun'detektiv'o promen'as laŭ la lag'et'o! Li rapid'ig'is si'a'j'n paŝ'o'j'n. Ĉi-foj'e li ne erar'is. Est'is efektiv'e Stefano.

“Stefano! Kia feliĉ'a hazard'o!”

“Ne tiel laŭt'e! Se li re'kon'us vi'a'n voĉ'o'n!”

Zozo antaŭ'e'n'ir'is antaŭ ili, je strang'e ne'regul'a ritm'o. Foj'foj'e li preskaŭ kur'is, ali'foj'e li paŝ'is limak'e.

“Li ver'e ag'as enigm'e,” Stefano koment'is.

Se li nur sci'us! Nun, kiam Joĉjo ating'is Stefanon, li pov'is nur sekv'i hom'o'n, kiu ... tra kvin “per'ant'o'j” ... sekv'is li'n mem!

Pli kaj pli lac'a'j, la ok person'o'j rond'ir'is en la park'o, ne kompren'ant'e, kial ili re'pas'as de la lag'et'o al la pont'o, de la pont'o al la roz'ej'o, de la roz'ej'o al la lag'et'o, laŭ sam'a'j aŭ preskaŭ sam'a'j voj'et'o'j.

Tiu rond'ir'ad'o nepr'e stimul'is la sci'vol'em'o'n ankaŭ de polic'ist'o'j Delforĝéj kaj Bagler, vir'o'j observ'em'a'j kaj kun bon'a memor'o, sekv'e inklin'a'j re'kon'i hom'o'j'n unu'foj'e jam suspekt'it'a'j'n. Ili decid'is pri tio raport'i.

“Mi'a'opini'e,” Joĉjo hipotez'is, “li rimark'is, ke ni sekv'as li'n, kaj prov'as ag'i tiel sen'senc'e, ke ni sen'kuraĝ'iĝ'os kaj for'ir'os. Li ver'ŝajn'e hav'is plur'a'j'n ebl'a'j'n punkt'o'j'n de rendevu'o, el kiu'j unu est'as en ĉi tiu park'o.”

“Se tiel est'as,” Stefano respond'is, “ebl'e la rendevu'ul'o ... Aŭskult'u, kial mi ne far'u la sam'a'n rond'ir'ad'o'n kontraŭ'senc'e por vid'i, kio okaz'os?”

Ili ating'is la pont'et'o'n, kiu situ'as iom pli alt'e ol la ali'a'j part'o'j de la park'o, en kiu'j ili rond'vag'is.

“Bon'a ide'o. Kaj mi prov'os rest'i ĉi tie kiel ebl'e plej long'e por observ'i. Mi kompren'ebl'e kun'pren'is mi'a'n spion'a'n binokl'o'n.”

Stefano do turn'is si'n kaj komenc'is paŝ'i al la ali'a direkt'o. Stefson, kiu observ'is la nev'o'n de Karal sam'e kiel si'a'n trejn'at'o'n, kaj kiu trov'is ver'e mister'a la si'n'ten'o'n de la du knab'o'j, decid'is sekv'i li'n, kun la esper'o i'o'n kompren'i fin'fin'e. Rezult'e ankaŭ li ŝanĝ'is si'a'n direkt'o'n. Sed ĉar li'n sekv'is Korina Delmár, kiu'n sekv'is Said Bubarka, kiu'n sekv'is Mordeĥaj Cevi, kiu'n sekv'is Pjotr Dorogov ali'nom'e Zozo, ĉiu'j dev'is ek'rond'ir'i ali'senc'e.

“Okaz'is io ekster'ordinar'a,” ekscit'iĝ'e dir'is Joĉjo, kiam Stefano re'ating'is li'n. “Mi rond'rigard'is binokl'e tiu'n voj'ir'o'n, kaj konstat'is, ke kvin person'o'j unu post la ali'a ŝanĝ'as si'a'n direkt'o'n. Unu iom rid'ind'e turn'iĝ'is ĉirkaŭ arb'o, ali'a rond'ir'is flor'bed'o'n, tri'a ek'sid'is sur benk'o'n, rigard'is si'a'n brak'horloĝ'o'n kaj ek'ir'is re'turn'e. Kaj vid'u, eĉ kar'a Zozo komenc'as paŝ'i ali'flank'e'n.”

“Kaj mi konstat'is i'o'n ali'a'n ebl'e grav'a'n. Est'as iu ul'o de nord'afrik'a tip'o ... Mi est'as cert'a, ke li trov'iĝ'is en Gigánt, kiam mi tie est'is. Kaj ankaŭ ali'a'n mi vid'is, grand'ul'o'n kun ruĝ'kupr'a nuanc'o en la har'o'j. Li sid'is en la bufed'o de “La Ĉetjaza”, ĉe Pont'o Magdalena.”

“Interes'e! Strang'e: nun preskaŭ ĉiu halt'is, ek'sid'is sur benk'o'n, aŭ antaŭ'e'n'ir'as nur eg'e mal'rapid'e. Sed, Stefano, dir'u al mi, tiu, kiu sur'benk'as dekstr'e ... ĉu li ne est'is en tiu restoraci'o unu tabl'o'n mal'antaŭ Zozo, kaj tie manĝ'is kun la ul'o, kiu kun grand'a koncentr'iĝ'o klin'as si'n super la flav'a'j roz'o'j mal'dekstr'e?” Li trans'don'is al Stefano la binokl'o'n.

“Ho jes, vi prav'as, mi perfekt'e re'kon'as ili'n.”

“Kaj nun mi memor'as. La ul'o kun la vizaĝ'o nord'afrik'a sid'is en la apud'a pic'ej'o, kiam mi for'ir'is por aĉet'i la glu-bul'et'o'j'n, kaj ankaŭ tiu vir'in'o tre bel'a kun la verd'a rob'o.”

“Joĉjo,” Stefano prononc'is per voĉ'o tiel profund'a, streĉ'a, solen'a, ke li'a kun'ul'o trem'et'is, “okaz'os io en ĉi tiu park'o. Tiu ŝanĝ'o de direkt'o, tiu ek'halt'o de tut'a seri'o de ŝajn'e ordinar'a'j person'o'j ... tio est'as manovr'o. Tiu'j komun'a'j mov'o'j ne pov'as est'i hazard'a'j. Ili obe'as i'a'n super'a'n direkt'ant'o'n. Jes, manovr'o, ili al'pren'as ĉiu si'a'n pozici'o'n por la ... la afer'o, kio ajn ĝi est'os.”

“Ĉu ver'e? Pov'as est'i. Sed tiu'okaz'e, ebl'e est'as ia danĝer'o por ni, se ili rimark'is, ke ni ten'as ili'n sub konstant'a kontrol'o!”

“Jes. Ni nepr'e dev'as avert'i la polic'o'n. Star'as telefon'bud'o tie tut'e proksim'e. Mi tuj telefon'os al Kara-Karal.”

*

“Neni'o ne'leĝ'a okaz'is,” bas'is leŭtenant'o Remon al polic'a detektiv'o Jano Karal, “sed io pov'us okaz'i. Ĉar avert'is ni'n vi'a nev'o, est'as plej bon'e, ke vi ir'u iom super'vid'i la afer'o'n en la park'o. Mi kontakt'is Vit'o'n. Li dispon'as nun sufiĉ'e da hom'o'j por ‘ŝlos'i’ la el'ir'ej'o'j'n. Do uniform'ul'o'j vi'n help'os.”

La telefon'a vok'o de Stefano per si mem ne kaŭz'us tiu'n ek'ag'o'n, sed ĝi al'don'iĝ'is al du polic'a'j raport'o'j kaj al suspekt'o'j esprim'it'a'j de la ĉef'a ofic'ej'o de Blu'a'j Taksi'o'j unu'flank'e, kaj de taksi'ŝofor'o ali'flank'e. Rigard'at'a'j kun'e, tiu'j avert'o'j far'iĝ'is impres'a'j.

“Sekv'u mi'n,” Karal dir'is al la du jun'ul'o'j, kiu'j sur la pont'et'o plu star'is. Ili ir'is al tut'e apud'a benk'o, ne vid'ebl'a de la rond'ir'ej'o. “Kio do okaz'as?” li demand'is.

“Neni'o,” unu'voĉ'e respond'is la du. “Iom da mov'iĝ'o, kiam Stefano ir'is avert'i vi'n,” Joĉjo korekt'is, “sed baldaŭ ĉio re'far'iĝ'is en ord'o. Ŝajn'as, ke nun ili atend'as. Mi hav'as la impres'o'n, ke tem'as pri brigad'et'o da konspir'ant'o'j, kiu'j obe'as iu'n ĉef'o'n, ĉar ili'a'j mov'o'j ĉiam est'as tre bon'e kun'ord'ig'it'a'j. Sed ni ne kapabl'is kompren'i ili'a'n kod'o'n, aŭ ili'a'n plan'o'n, nek ili'a'n cel'o'n, ceter'e.”

“Ni ni'n demand'is, ĉu la mov'iĝ'o'j mem ne est'as la kod'o,” Stefano dir'is, “kiel ĉe la abel'o'j.”

“Hm!” simpl'e respond'is Jano, pens'em'e.

Post moment'o li turn'is si'n al Joĉjo:

“Far'u al mi serv'o'n, bon'vol'u ir'i al la el'ir'ej'o ĉe Albertostrato. Tie trov'iĝ'as polic'a vetur'il'o, kun ĉef'o Pivopján. Pet'u li'n ven'i. Mi ŝat'us, ke li binokl'e observ'u ĉiu'n el tiu'j hom'o'j.” Kaj li skrib'is kelk'a'j'n vort'o'j'n sur oficial'a kart'et'o, por aŭtent'ig'i si'a'n pet'o'n.

“Rigard'u, ili ek'mov'iĝ'as,” mal'laŭt'is Stefano. Kompren'ebl'e, tuj kiam Joĉjo for'ir'is, Iv'o Karera ek'sekv'is, kaj la tut'a ĉen'o mal'antaŭ li.

“Rest'u ĉi tie por rakont'i al Pivopján, mi ili'n sekv'os,” Jano dir'is. Post sen'senc'a ir'ad'o en la park'o, kaj ek'turn'iĝ'o (kiam Joĉjo re'ven'is kun la polic'ist'o, la last'a'j el la ĉen'o ankoraŭ est'is mal'proksim'e de Albertostrato, kaj, vid'ant'e si'a'n sekv'at'o'n re'ven'i, nur iom vag'is en apud'a'j voj'et'o'j por las'i li'n preter'pas'i, kaj re'komenc'i la gvat'ad'o'n kontraŭ'a'direkt'e), Karal baldaŭ re'trov'iĝ'is apud la du knab'o'j kun ĉef'o Pivopján.

Dum ĉi-last'a rigard'is la suspekt'at'o'j'n kaj not'is pri ĉiu preciz'a'n pri'skrib'o'n, Jano ili'n fot'is tele'objektiv'e.

“Ĉu vi opini'as, ke tiu brigad'o atend'as la nokt'o'n por ag'i?” Joĉjo demand'is.

“Aŭ ili atend'as la al'ven'o'n de la viktim'o,” sugest'is Stefano.

“Ses'op'o. Tio est'as mult'e, se ne por io tre grav'a. Ses'op'e ili facil'e pov'os konfuz'i la spur'o'j'n,” Joĉjo al'don'is.

“Est'as delikat'a situaci'o,” Jano dir'is. “Se ili rimark'is vi'n, kaj ni'n, neni'o okaz'os. Ni pov'us ili'n ven'ig'i polic'ej'e'n kun la pretekst'o kontrol'i

ili'a'n ident'ec'o'n. Sed tio pov'as est'i tre ĝen'a, ĉar ili far'is neni'o'n ne'leĝ'a'n. Sed se ni atend'os, ĝis ili far'os, ĉu ni ver'e pov'os protekt'i la eventual'a'n viktim'o'n? Aŭ ebl'e tem'as pri io tut'e laŭ'leĝ'a, sed grav'a ali'rilat'e, kiel est'us trans'don'o de tikl'a dokument'o.” Li grat'is al si la nuk'o'n.

“Est'us saĝ'e kontakt'i la kontraŭ'spion'a'n serv'o'n.”

“Mi tuj ir'os,” propon'is Pivopján, “kaj mi don'os tre preciz'a'n pri'skrib'o'n de ĉiu koncern'at'o al mi'a'j uniform'ul'o'j, por ke ili ne las'u el'ir'i unu el ili sen kontrol'i ties ident'ec'o'n. Post'e mi re'ven'os ĉi tie'n.”

*

“Vi sekv'is mi'n tut'tag'e, ĉu ne?” dir'is Iv'o Karera al si'a trejn'ant'o Stefson, “sed i'o'n vi forges'is indik'i al mi ĉi-maten'e: je la kiom'a fin'iĝ'os la ekzerc'o?”

“Kiam la sekv'at'o re'ven'os hejm'e'n - kaj vi not'u la adres'o'n - aŭ al iu hotel'o, aŭ simil'e.”

“Kaj se li en'lit'iĝ'os nur morgaŭ, kiam la sun'o lev'iĝ'os?”

“Nu, ankaŭ vi ek'dorm'os ĉe tag'iĝ'o. Jen kia'n profesi'o'n vi elekt'is!”

*

Long'e daŭr'is, antaŭ ol re'ven'is ĉef'o Pivopján.

“Kia'j sekret'em'a'j ul'o'j ili est'as!” li grumbl'is. “Mi'a raport'o ili'n tre interes'is, kaj mi eĉ hav'is la impres'o'n, ke du aŭ tri el ni'a'j anas'et'o'j est'as al ili kon'at'a'j, sed neni'o'n preciz'a'n ili konsent'is dir'i. Kio'n far'is vi'a'j observ'at'o'j, dum mi est'is for?”

“Neni'o'n.”

“Nu, la kontraŭ'spion'a ĉef'o hav'is ide'o'n. Li dir'is: est'as cert'e, ke vi est'is rimark'it'a'j. Tiu'j ja est'as profesi'ul'o'j, kiu'j nepr'e vid'is amator'o'j'n kiel Joĉjo kaj Stefano. Sekv'e est'as dub'e, ĉu io serioz'a okaz'os. Sed ni pov'as eg'e mal'help'i ili'a'j'n eventual'a'j'n aĉ'a'j'n intenc'o'j'n per tre simpl'a rimed'o, jen'e. Du uniform'a'j polic'ist'o'j al'ir'os ĉiu'n suspekt'at'o'n, unu far'os kontrol'o'n de ident'ec'o, kaj dum'e la du'a fot'os la person'o'n. Tio sufiĉ'os. Kiam sekret'a agent'o est'as not'it'a kaj fot'it'a, li sci'as, ke li'a ver'a rol'o kon'iĝ'is, kio mal'help'as li'n plu funkci'i efik'e. Se la suspekt'o'j de la kontraŭ'spion'a serv'o prav'as, ni'a'j fot'ot'o'j baldaŭ for'las'os la land'o'n.”

*

Kiam Iv'o Karera, Brun'o Stefson kaj Korina Delmár sci'ig'is al Karal, kio'n ili far'as, la polic'an'o facil'e kun'ord'ig'is tio'n kun la iniciat'o de Joĉjo kaj re'kun'met'is koher'a'n klar'ig'o'n de la enigm'a tut'tag'a si'n'sekv'ad'o, kiu'n vi, kar'a leg'ant'o, ni juĝ'is ind'a jam kon'i.

Tri ekster'land'a'j sekret'a'j agent'o'j for'las'is la teritori'o'n. Al si'a'j super'ul'o'j ili raport'is, mal'sam'vort'e, la sam'a'n ide'o'n, kiu'n unu el ili formul'is jen'e: “Per tre lert'a ruz'o, kies meĥanism'o'n mi ne kapabl'as kompren'i, mi trov'iĝ'is pren'it'a en kapt'il'o, el kio ek'kon'o far'e de la polic'o kaj de la kontraŭ'spion'a serv'o rezult'is. Mi far'is not'o'j'n pri la mister'a'j okaz'aĵ'o'j de tiu tag'o en Valĉefa, kaj mi esper'as, ke zorg'e analiz'ant'e ili'n, ni sukces'os deĉifr'i tiu'n ruz'a'n manovr'o'n. Mi tamen dev'as konfes'i, ke, kvankam mi konstant'e romp'as al mi la kap'o'n super tiu makjavelaĵo, mi ankoraŭ ne trov'is eĉ plej et'a'n kompren'ig'a'n gvid'faden'o'n. Ŝajn'as, ke la tiu'land'a kontraŭ'spion'a organiz'o est'as mult'e pli lert'a ol ni ĝis nun supoz'is...”

*

“Sed kial vi dir'as, ke tio kompren'ig'as al vi i'o'n el la Bibli'o?” Ĝoja Karal demand'is si'a'n nev'o'n Stefanon.

Ili sid'is sur agrabl'a teras'o kaf'ej'a super'rigard'e al la river'o, sur kiu la sun'sub'ir'o pentr'is mir'ind'a'j'n ruĝ'or'a'j'n re'bril'o'j'n.

“Ĉu vi neniam mir'is pri tio,” la jun'ul'o respond'is rid'et'ant'e, “ke la hebre'o'j tiel long'e vag'ad'is en tiu tre mal'vast'a Sinaja dezert'o? Kvar'dek jar'o'j'n! Nu, se mi bon'e memor'as, sekv'is Moseon, kiu sekv'is pli mal'pli lum'a'n nub'kolon'o'n, kiu est'is Di'o, aŭ almenaŭ ties manifest'iĝ'o, ĉu ne?”

La ge'onkl'o'j kap'jes'is.

“Ebl'e tut'e simpl'e la di'a nub'kolon'o marŝ'is mal'antaŭ ili por ili'n protekt'i kontraŭ eventual'a re'ven'o de la faraon'a'j trup'o'j aŭ de iu alianc'an'o, kaj Moseo mis'kompren'is, kaj vid'is en post'gvat'ant'o Gvid'ant'o'n ...”

“Ne tre konvink'e,” re'bat'is Ĝoja kun paŭt'a mien'o. “Kial do Di'o tio'n las'us far'i?”

“Pro humur'o, plej cert'e,” Stefano sugest'is. Sed la ver'a'n konklud'o'n don'is Jano:

“Aŭ pro modest'ec'o. Ĉu ne est'as dir'it'e ankaŭ, ke la unu'a'j est'os la last'a'j, kaj la last'a'j la unu'a'j?”

Kiu paf'is al Pipulo?

“La vir'o'j! La vir'o'j! Rapid'u! Pipulo hav'is akcident'o'n!”

“Kio?”, “Kie?”, “Ĉu Pipulo?”, “Kio okaz'is?” Tumult'o sku'is la tut'a'n vilaĝ'o'n, ordinar'e plej pac'a'n. Demand'o'j sag'is ĉiu'direkt'e, sed la jun'ul'in'o ĵus bicikl'is tiel rapid'e, ke ŝi ne plu hav'is spir'o'n por respond'i.

“Ĉe Kravina,” ŝi fin'e prononc'is, kaj post du profund'a'j spir'o'j ŝi al'don'is: “Apud la arb'ar'lim'o. La traktor'o renvers'iĝ'is sur li'n.”

Kiam ili al'ven'is, li ne plu est'is sav'ebl'a. Pipulo kuŝ'is jam plur'a'j'n hor'o'j'n mort'a. Sed al la ĝendarm'o'j, al'kur'int'a'j tuj post'e, baldaŭ evident'iĝ'is, ke ne traktor'renvers'o mort'ig'is la mal'jun'a'n kamp'ar'an'o'n. La traktor'o ja renvers'iĝ'is nur, ĉar Pipulo ne plu reg'is ĝi'n. Paf'it'e al la kap'o kaj brust'o, kiel li pov'us ĝi'n reg'i?

La vilaĝ'o est'is konstern'it'a. Pipulon oni ne special'e ŝat'is. Sen'edz'in'a, sen'infan'a, ĉiam inklin'a grumbl'i, li ne montr'iĝ'is apart'e simpati'a al la lok'an'o'j, kiu'j em'is riproĉ'i al li tro'a'n konserv'em'o'n. Sed ke vilaĝ'an'o'n, eĉ ne popular'a'n, oni mort'paf'is, tio est'is mal'facil'e digest'ebl'a fakt'o.

* * *

Kiam polic'a detektiv'o Jano Karal puŝ'is la pord'o'n de la gast'ej'o, ĉiu'j ek'silent'is. Fort'e sent'ant'a, ke ĉiu'j rigard'o'j koncentr'iĝ'as sur li'n, li ir'is al la bufed'o kaj mend'is bier'o'n.

“Silent'a etos'o,” li dir'is al la kelner'in'o.

“Streĉ'it'a,” ŝi simpl'e respond'is. “Vi ver'ŝajn'e ne sci'as, ĉar vi halt'is nur preter'pas'e, sed mort'ig'a akcident'o okaz'is hieraŭ.”

“Jes, mi sci'as. Mi ven'as por enket'i,” li dir'is.

En la reg'ant'a sen'bru'o, ĉiu'j aŭd'is li'n.

“Se vi ven'as enket'i, vi ne dev'os serĉ'i long'e,” kri'is de apud'a tabl'o jun'a fort'eg'ul'o, kies menton'o el'star'is agres'em'e.

Jano Karal pren'is si'a'n bier'o'n kaj ir'is sid'i apud li.

“Ĉu vi permes'as?” Li prezent'is si'n.

La kvar, kiu'j sid'is ĉe tiu tabl'o, flustr'is nom'o'j'n kaj funkci'o'j'n, kiu'j'n Jano ne preciz'e percept'is. Nur tio'n li kompren'is, ke la dekstr'e sid'ant'a est'as s-ro Ŝufarel, la vilaĝ'estr'o.

“Kio'n vi cel'is dir'ant'e, ke mi ne dev'os serĉ'i long'e?” Karal demand'is la jun'ul'o'n.

“Est'as band'o da krim'ul'o'j en la vilaĝ'o, kaj ili trov'iĝ'is apud'e, kiam la katastrof'o okaz'is.”

“Band'o da krim'ul'o'j, ĉu ver'e?”

“Jozefo alud'as al la feri'a rest'ad'ej'o,” la vilaĝ'estr'o dir'is per voĉ'o agrabl'e bas'a. “Tie nun trov'iĝ'as grup'o da jun'a'j delikt'ul'o'j, kaj tio ne plaĉ'as al ĉiu.”

“Ĉu ili kaŭz'is mal'agrabl'aĵ'o'j'n al la loĝ'ant'ar'o?” Jano demand'is.

Du voĉ'o'j respond'is sam'temp'e, la vilaĝ'estr'o, kiu dir'is: “Absolut'e ne”, kaj mal'grand'a 50-jar'ul'o, kun tre dens'a'j brov'o'j, kiu dir'is: “Ili mort'ig'is Pipulon, sed ĉu tio est'as mal'agrabl'aĵ'o...”

“Almenaŭ nun du person'o'j eg'e kontent'os,” koment'is la laŭt'voĉ'a gigant'o, kiu est'is la unu'a parol'int'o post la al'ven'o de Karal. “Lionél, kaj la iniciat'ist'o.”

“Kiu est'as Lionél?“

“Lionelo Arbens, la nev'o de Pipulo. Li hered'os la tut'a'n bien'o'n, inkluziv'e de la grund'o, kie la iniciat'ist'o vol'as konstru'i turism'a'n ensembl'o'n, kio plaĉ'e plen'ig'os la kofr'o'j'n de Lionél.”

“Mi klar'ig'u al vi,” dir'is la vilaĝ'estr'o. “Pipulo obstin'e rifuz'is vend'i, malgraŭ la ver'e al'log'a'j propon'o'j de la iniciat'a kompani'o. Mi konsent'is vend'i, kaj ankaŭ Bert'o, sed la teren'o de Pipulo kuŝ'as inter ni'a'j du. Sen ĝi, la iniciat'ist'o pov'as far'i neni'o'n. Nun, tut'e cert'e, la nev'o vend'os. Est'os bon'e por la vilaĝ'o. Turist'o'j pov'os mult'o'n en'spez'ig'i al ni.”

“Kaj se en'tut'e dev'as ven'i fremd'ul'o'j,” la mal'gras'ul'o grumbl'e voĉ'is, “pli bon'e turist'o'j mon'hav'a'j ol ŝtel'ist'a band'o.”

Dum plu daŭr'is tiu unu'a kontakt'o kun la vilaĝ'an'o'j, Janon impres'is re'foj'e, kiel rapid'e hom'amas'o'j juĝ'as. Tiu'j hom'o'j sci'as neni'o'n pri la afer'o, eĉ ne vid'is i'a'n materi'a'n pruv'aĵ'et'o'n, sed jam definitiv'e verdikt'is: kulp'as la knab'o'j de la feri'ej'o, kaj neni'u ali'a. Ĉu pro tim'o mal'kovr'i murd'ist'o'n inter si?

“Mi tuj montr'os, kie ni trov'is la ĉas'paf'il'o'n,” dir'is la ĝendarm'a serĝent'o.

Ili preskaŭ ating'is la rand'o'n de la arb'ar'o. Karal sekv'is si'a'n kun'ul'o'n silent'e en la dens'a kresk'ej'o kverk'a, fag'a, ulm'a, ĝis la ĝendarm'o halt'is kaj direkt'is la man'o'n al natur'a kav'aĵ'o.

“Jen, ĝi kuŝ'is tie,” la uniform'ul'o dir'is, kaj li al'don'is: “Ne est'as dub'o, ke oni paf'is de ĉi tie. Est'as proksim'e al la kamp'o, kaj la arb'o'j hav'ig'as sufiĉ'a'n protekt'o'n. Krom'e, la paf'int'o sci'is, ke Pipulo rigard'os, kio'n li far'as, kaj ne lev'os la okul'o'j'n arb'ar'e'n.”

“Kaj ĉi tie ni'a'j koleg'o'j trov'is la las'aĵ'o'j'n, kiu'j'n vi montr'is al mi en la ofic'ej'o, ĉu ne?” Karal demand'is. En la ĝendarm'ej'o oni ja vid'ig'is al li tut'a'n seri'o'n da kovert'o'j en'hav'ant'a'j jen unu pec'o'n de faden'o, jen kelk'a'j'n har'o'j'n, jen fot'o'j'n de ŝu-spur'o'j aŭ simil'a'j aĵ'o'j, kun tre preciz'a indik'o de la lok'o, kie la trov'aĵ'o est'is kapt'it'a.

“Jes, kaj kiel mi dir'is al vi, est'as tre mult'a'j. La knab'o'j de la feri'ej'o lud'is ĉi-arb'ar'e dum la plej'part'o de tiu tag'o. La paŝ'spur'o'j sen'dub'e est'as ili'a'j.”

Ne nur la paŝ'spur'o'j est'is. De sur la ĉas'paf'il'o - ĝust'e sur la lok'o'j, kie oni ten'as tia'n arm'il'o'n dum'paf'e - oni “lev'is” tre klar'a'j'n fingr'o'stamp'o'j'n, kies mal'grand'ec'o sign'is infan'o'n maksimum'e adolesk'a'n. Post ne'long'e, ident'ig'o est'is far'it'a: sen ebl'a dub'o, la paf'il'o'n uz'is Henrik'o Kap'et'a, 14-jar'a feri'ant'o.

* * *

“Ne. Mi est'as cert'a, ke ne pov'as est'i Henrik'o,” la grup'estr'o dir'is. Li est'is vir'o proksim'um'e 30-jar'a, kies ideal'ist'a vizaĝ'o kontraŭ'is la ĵus'a'n asert'o'n, ĉar dub'o - aŭ ĉu pli ĝust'e la tim'o dev'i dub'i? - pentr'iĝ'is sur ĉiu'j li'a'j trajt'o'j.

“Kia knab'o li est'as?” trankvil'e demand'is Karal.

La ali'a lev'is la ŝultr'o'j'n. “Kiel ĉiu'j bedaŭr'ind'e,” li fin'e prononc'is kun profund'a mal'ĝoj'a el'spir'o. “Vi sci'as, kia'j'n knab'o'j'n mi estr'as ĉi tie: delikt'ul'o'j'n. Mi am'as ili'n. Preskaŭ ĉiu'j de'ven'as de perturb'it'a'j hejm'o'j aŭ de ‘bon'a'j’ hejm'o'j, kie ĉio dispon'ebl'as, escept'e de am'o. Al Henrik'o ĉiam plaĉ'is arm'il'o'j. Se li vid'is paf'il'o'n tie, li cert'e ne rezist'is la plezur'o'n ĝi'n manipul'i.”

Rigard'ant'e li'n, Karal pov'is diven'i, kio'n li pens'as: ke lud'e manipul'ant'e la paf'il'o'n, la knab'o paf'is al la mal'jun'a kamp'ar'an'o, ebl'e eĉ intenc'e ... Kiu sci'as, kio pas'as tra la kap'o de simil'a hom'et'o?

La si'n'ten'o de la knab'o mem ne help'is. Li aper'is terur'it'a.

“Ne, sinjor'o. Mi ne tuŝ'is la paf'il'o'n. Mi ĵur'as al vi.” Li hav'is tia'n dezir'o'n konvink'i, ke li'a voĉ'o son'is tut'e sincer'a.

“Tamen, vi'a'j fingr'o'prem'aĵ'o'j ...”

“Pov'as est'i nur erar'o, sinjor'o. Kiel ili pov'us trov'iĝ'i tie? La arm'il'o'n mi ne tuŝ'is.” Ne pli kontribu'is al la solv'o la atest'o (ĉu atest'o?) de Andre'o Rejnhard, ali'a dek'kvar'jar'ul'o.

“Mi sid'is sur arb'o'branĉ'o. Mi tie'n grimp'is iom antaŭ ol al'ven'is Henrik'o kaj J'a'n. Ili tuj vid'is la paf'il'o'n, kiu star'is apog'it'e al trunk'o. Henrik'o ne hezit'is. Li ĝi'n kapt'is, cel'is kaj paf'is.”

“Ĉu vi aŭd'is la bru'o'n?”

“Ne, ĉar aviad'il'o pas'is tiu'moment'e; krom'e, la traktor'o bru'is, kaj ankaŭ la maŝin'o de la hom'o'j, kiu'j labor'as ĉe la voj'o apud la grand'a farm'dom'o tie.”

“Kio'n Henrik'o far'is post'e?”

“Li ĵet'is la paf'il'o'n en spec'o'n de kav'aĵ'o, kiu'n la grund'o tie form'as.”

“Ĉu tuj?”

Prononc'ant'e tiu'n demand'o'n, Jano Karal sci'is, ke li fuŝ'far'as. La okul'o'j de la jun'a Rejnhard ja et'iĝ'is ruz'e, dum li'a mens'o vid'ebl'e kalkul'is.

“Ne. Li paf'is re'foj'e,” li dir'is, sed al Karal impres'is, kvazaŭ li elekt'is tio'n respond'i, ne pro ver'em'o, sed ĉar tio'n sugest'is al li la demand'o, kiu'n la polic'an'o ĵus vort'ig'is mem.

Neces'is pri'demand'i la grup'estr'o'n, kvankam tio'n far'ant'e Jano pri'pens'is pri tio, kiom enket'o'n komplik'as la inter'ven'o de la sent'o'j: percept'ebl'e, Henrik'o tim'eg'is, Andre'o li'n mal'am'is kaj la grup'estr'o dezir'is li'n sen'kulp'a. Kia'grad'e tim'o, mal'am'o, dezir'o oblikv'ig'is la raport'ad'o'n de la fakt'o'j?

“Andre'o mal'am'as Henrik'o'n. Li ĵaluz'as li'n, ĉar Henrik'o form'as tre amik'a'n par'o'n kun J'a'n, kun kiu Andre'o komenc'e prov'is amik'iĝ'i, sen'sukces'e. Li'a'n atest'o'n mi person'e ne fid'us. Sed eĉ se ne'kontest'ebl'e Henrik'o tuŝ'is la paf'il'o'n, kial diabl'e paf'il'o star'is tie ĉe arb'o?”

La memor'ej'o pri arm'il'o'j, en la centr'a polic'a komput'il'o, rivel'is, ke la paf'il'o aparten'as al León Sparinga, 40-jar'a ter'kultur'ist'o. Karal trov'is li'n ĉe paŝt'ej'o, kie li fiks'is bar'il'a'n drat'o'n.

“Ne pov'as est'i,” li preskaŭ kri'is kun koler'o sub'prem'it'a. “Mi'a paf'il'o est'as hejm'e, mi vid'is ĝi'n ankoraŭ hieraŭ.”

Ili ir'is kun'e al la farm'dom'o.

“Jen, ĉu vi vid'as?” Sparinga dir'is kvazaŭ akuz'e, indik'ant'e mur'o'n, ĉe kiu ĉas'paf'il'o pend'is.

“Tamen, laŭ la numer'o ...” Karal komenc'is.

Sed jam la ali'a star'is apud la mur'o, gap'ant'e. Mal'rapid'e, li turn'is si'n al la polic'an'o. “Mi ne kompren'as,” li obtuz'voĉ'is. “Ĉi tiu ne est'as mi'a. Est'as ekzakt'e la sam'a model'o, sed ne la mi'a. Sur mi'a la liter'o'j LS est'is gravur'it'a'j.”

Jano Karal not'is la numer'o'n kaj tuj telefon'is al la ĉef'polic'ej'o, ke oni sci'ig'u al li, kiu aĉet'is tiu'n ĉas'paf'il'o'n.

“Kiel pov'is okaz'i, ke ali'a paf'il'o anstataŭ'as la vi'a'n?” li demand'is.

Sparinga long'e pri'pens'is. “Dum mi est'is mal'san'a, ver'ŝajn'e,” li fin'e respond'is. “Mult'a'j person'o'j el la vilaĝ'o mi'n vizit'is, ankaŭ kiam la infan'o'j lern'ej'is kaj la edz'in'o est'is for. Jes, cert'e tiel okaz'is. Ĉiu pov'is en'ir'i. Mi kuŝ'is en la dorm'ĉambr'o supr'e. Est'is facil'e inter'ŝanĝ'i la arm'il'o'j'n.”

“Ĉu vi pov'us list'ig'i la person'o'j'n, kiu'j vi'n vizit'is tiu'okaz'e?” la polic'an'o demand'is.

“Mi prov'os, sed mi est'is febr'a, kaj ne garanti'as, ke mi memor'os ĉiu'j'n. Mi'a edz'in'o pov'os help'i. Sed est'os mal'facil'e, ĉar mult'a'j ven'is; eĉ la eduk'ist'o, kiu estr'as la jun'a'j'n feri'ant'o'j'n, ven'is tiu'epok'e. Li pet'is mi'a'n permes'o'n uz'i herb'ej'o'n, kiu aparten'as al mi, por mi-ne-sci'as-kiu lud'o.”

* * *

“La paf'il'o est'as registr'it'a sub la nom'o de Lionelo Arbens,” dir'is la ĝendarm'o.

“La nev'o, ĉu ne?” tuj voĉ'is Karal.

“Jes, tiu, kiu hered'os.”

Sed la nev'o ne'is. Li ne ĉas'as. Li ne aĉet'is paf'il'o'n. Kio'n li far'u per paf'il'o? Ĉas'paf'il'o jam trov'iĝ'as hejm'e, la mal'nov'a paf'il'o de la av'o, kiu'n post'e la patr'o uz'is. Sed li mem est'as pac'am'a, mal'fid'as arm'il'o'j'n - akcident'o tiel facil'e pov'as okaz'i - kaj eĉ neniam ole'is la antikv'a'n av'a'n arm'il'o'n.

Se li dir'is la ver'o'n, la paf'il'o'n iu aĉet'is uz'ant'e li'a'n nom'o'n, kio signif'us, ke tiu intenc'is li'n kulp'ig'i. Sed kiel sci'i, ĉu li dir'is la ver'o'n? Rest'is ja fakt'o, ke l’ for'pas'o de Pipulo est'is por li profit'font'o tut'e ne neglekt'ind'a.

Tiu arm'il'o fakt'e est'is aĉet'it'a mal'proksim'e, en la ĉef'urb'o, kaj ne est'is ebl'e sen plu'a'j detal'o'j ricev'i pri'skrib'o'n de la aĉet'int'o. Ebl'e oni prov'os per fot'o'j en la koncern'a magazen'o, se neni'u ali'a rimed'o sukces'os.

* * *

Ne est'is facil'e ricev'i cert'ec'o'n pri tio, kie situ'is la divers'a'j koncern'at'o'j en la moment'o, kiam Pipulo est'is mort'paf'it'a. Lionelo Arbens labor'is en kamp'o, sed neni'u vid'is li'n. Ankaŭ León Sparinga kamp'labor'is, almenaŭ laŭ la atest'o de nur unu person'o, li'a edz'in'o. La jun'a'j feri'ant'o'j al'ven'is en la arb'ar'o'n tuj antaŭ aŭ post la krim'o, sed vid'is neniu'n ekster'a'n al la propr'a grup'o.

* * *

Jano Karal diskut'is kun la serĝent'o en la ĝendarm'ej'o, kiam la mal'gras'a dens'brov'ul'o de la unu'a vesper'o en'ir'is tren'ant'e post si jun'ul'in'o'n, kiu vid'ebl'e ne ŝat'is est'i tir'at'a tiel, kiel azen'o. Alt'a, iom gras'a, roz'vang'a, ŝi aĝ'is ĉirkaŭ 20 jar'o'j'n.

“Mi insist'is, ke ŝi ven'u dir'i al vi, sed ŝi konstant'e rifuz'is,” klar'ig'is naz'voĉ'e la vir'o, “mi fin'e dev'is efektiv'e tir'i ŝi'n.”

“Nu,” la knab'in'o re'bat'is, “mi hont'as perd'ig'i vi'a'n temp'o'n por tia detal'et'o, sed ne mi respond'ec'as, nur mi'a patr'o.”

“Pri kio tem'as?” Karal demand'is.

“Mi hazard'e menci'is hejm'e tiu'n banal'a'n afer'o'n, kaj mi'a patr'o...” “Sed dir'u, dir'u, anstataŭ far'i tut'a'n girland'o'n da vort'o'j ĉirkaŭ la fakt'o,” la naz'voĉ'ul'o ordon'is.

“Nu, pas'int'a'n lund'o'n, mi bicikl'is post la sun'sub'ir'o al Ormonto, kie trov'iĝ'as la plej proksim'a apotek'o, kaj kiam mi re'ven'is, nokt'e, mi tre klar'e vid'is Lionelon - la nev'o'n de Pipulo, ĉu vi sci'as? - parol'i pli mal'pli kaŝ'e kun unu el tiu'j knab'o'j. Ŝajn'is al mi ke Lionél met'as i'o'n en la man'o'n de la knab'o.”

El la post'a'j pri'skrib'o'j, mal'facil'e ricev'it'a'j, aper'is, ke la koncern'a knab'o est'as Henrik'o Kap'et'a, kies fingr'o'lini'o'j stamp'iĝ'is sur la murd'a'n paf'il'o'n.

“Mi neniam diskut'is kaŝ'e kun iu el la vilaĝ'o,” plu ne'is Kap'et'a, ne tre konvink'e, “ĉef'e nokt'e.”

La grup'estr'o ne pli help'is. “Ho jes, ili el'ir'as nokt'e. Ĝis la dek'a. Mi ne vol'as risk'i kre'i etos'o'n de mal'liber'ej'o. Est'us la fin'o de ĉi tiu pedagogi'a eksperiment'o.”

Lionelo Arbens rigid'e glaci'iĝ'is, kiam Karal, konversaci'ant'e kun li, kvazaŭ hazard'e ek'tuŝ'is tiu'n punkt'o'n, sed ankaŭ li ne'is, ke li hav'is iu'n ajn rilat'o'n kun iu ajn el la knab'o'j. Kiam la fam'o dis'vast'iĝ'is, ke Lu'cet'a vid'is Lionelon kun unu el la “krim'ul'et'o'j”, Jano mal'trankvil'iĝ'is. Mult'a'j vilaĝ'an'o'j ne aprob'is la ĉe'est'o'n de tiu knab'ar'o, kaj nun vid'is en ĝi okaz'o'n korupt'i la moral'e plej mal'fort'a'j'n element'o'j'n de tiu et'a kamp'ar'a soci'o. “Lionelo ĉiam est'is ego'ism'a kaj posed'em'a, sed neniam sufiĉ'e kuraĝ'a por murd'i; se ne ĉe'est'us band'o da fi'ul'o'j, li ne est'us tent'at'a pag'i al iu el ili por murd'ig'i si'a'n onkl'o'n, kaj fin'e pov'i vend'i ties ter'o'n al la iniciat'a kompani'o.” Tio'n oni ne dir'is rekt'e, sed sub la mult'a'j alud'o'j kaj sub'kompren'ig'o'j la signif'o est'is tut'e klar'a.

La sekv'ant'a'n vesper'o'n vizit'is Janon la eduk'ist'o kun vizaĝ'o eĉ pli mal'feliĉ'a ol kutim'e.

“Mi ne ŝat'as mi'a'n dev'o'n, sed dev'o ĝi cert'e est'as,” li komenc'is. Kaj li klar'ig'is, ke la grup'o ekskurs'is al Ardana-ĉe-Luz'o por vizit'i la ruin'o'j'n tie, kaj ankaŭ la romanik'a'n preĝ'ej'o'n. En ĉi-last'a la grup'estr'o vid'is jun'a'n Henrik'o'n ŝov'i mon'bilet'o'n en mur'a'n almoz'uj'o'n: ag'o tut'e ne'kutim'a far'e de la knab'o.

La paroĥ'estr'o de Ardana-ĉe-Luz'o tre mir'is pri la pet'o de Karal, sed komplez'e konsent'is. La knab'o man'ŝvit'is kiam li en'kest'ig'is la bilet'o'n, tiel ke sen la fajn'a'j nov'a'j teknik'o'j spur'rivel'a'j oni baldaŭ ricev'is konfirm'o'n: la fingr'o'spur'o'j ne'kontest'ebl'e est'is tiu'j de Henrik'o Kap'et'a.

“Por vi aŭ por mi, tio est'as neni'o, sed por li tio est'as grand'a sum'o,” la knab'estr'o dir'is, “kaj mi est'as cert'a, ke li ne hav'is ĝi'n antaŭ'e.” Karal sci'is, ke pri'demand'i Henrik'o'n est'os sen'util'e. Li decid'is turn'i si'n al li'a amik'o Ján.

Tiu ĉi komenc'e asert'is, ke li sci'as neni'o'n pri la afer'o, sed Karal est'as tre spert'a pri'demand'ant'o, kaj li iom post iom romp'is la defend'o'j'n de Ján, kiu'n impres'is la fingr'o'stamp'a pruv'o.

“Li tim'is, pro la oni'dir'o'j en la vilaĝ'o, ke vi ven'os tra'serĉ'i li'a'j'n afer'o'j'n, kaj trov'os la mon'bilet'o'n. Tial li fin'fin'e decid'is sen'iĝ'i je ĝi.” “Kiel li ricev'is tiu'n bilet'o'n?”

“De iu kamp'ar'an'o, kiu loĝ'as en la last'a farm'konstru'aĵ'o direkt'e al Ormónt.” Est'is Lionelo Arbens, la nev'o de Pipulo.

“Kial li don'is mon'o'n al Henrik'o?”

La knab'o ne respond'is. Li nur ruĝ'iĝ'is, ruĝ'iĝ'is, tiel intens'e, ke iom embaras'iĝ'is eĉ Karal. Neniu'n pli'a'n vort'o'n la polic'an'o sukces'is el'tir'i.

* * *

Kiam Jano Karal re'ven'is hejm'e'n tiu'vesper'e, li trov'is si'a'n edz'in'o'n kun Stefano, ili'a nev'o. La polic'an'o detal'e rakont'is pri si'a limak'e progres'ant'a enket'o, kaj Stefano decid'is help'i.

La sekv'ant'a'n tag'o'n, la sun'o ard'is tre fort'e kiam tri knab'o'j el'ir'is el si'a rest'ad'ej'o al la najbar'a farm'bien'o por ricev'i la ĉiu'tag'a'n lakt'o'proviz'o'n. Sur rok'o ĉe la river'et'o, kiu flu'as inter la feri'ej'o kaj la farm'a konstru'aĵ'o ili vid'is iom strang'a'n sed simpati'a'n figur'o'n: jun'ul'o'n kun ĝis'ŝultr'e fal'ant'a'j har'o'j, ten'at'a'j ĉe-frunt'e per indi'an'tip'a ruband'o plur'kolor'a, sam'e indi'an'ec'a jak'o, kaj mal'nov'a pantalon'o, kant'ant'a'n iom raŭk'e kun gitar'a akompan'o. Apenaŭ kvin agord'o'j'n kapabl'as lud'i Stefano, sed tio ampleks'e sufiĉ'is. Rav'it'e, la tri knab'o'j halt'is kaj aŭskult'is.

Tuj fin'int'e la kant'o'n, la nev'o de Karal tir'is el sak'o botel'o'n da limonad'o kaŝ'it'a'n en volv'it'a gazet'paper'o, tiu'n mal'volv'is, mal'ŝtop'is la botel'o'n, kaj trink'is mal'rapid'e. Sam'e mal'rapid'e li re'met'is la botel'o'n apud si'n. “Bon'a sistem'o, uz'i paper'o'n, ĝi est'as ankoraŭ mal'varm'a,” li dir'is kun larĝ'a rid'et'o, kaj li komenc'is re'pak'i la botel'o'n. Sed tuj li halt'ig'is kaj rigard'is la tri vizaĝ'o'j'n vid'ebl'e sopir'a'j'n al trink'o. “Ebl'e ankaŭ vi soif'as, ĉu?” li demand'is afabl'e. Kiam jes'is dank'em'e, li sci'is, ke li ĵus akir'is amik'o'j'n.

Li komenc'is nov'a'n kant'o'n: “La pord'o'j de l’ malliberéj...”

“Ho ne, ne tiu'n,” dir'is la plej et'a.

“Ĉu ver'e? Mi trov'as ĝi'n tre bel'a. Kial ĝi ne plaĉ'as al vi?”

La tri'op'o star'is embaras'it'a, ĝis unu, lev'ant'e la ŝultr'o'j'n, klar'ig'is: “Ebl'e tio pens'ig'as al ... nu ... ni est'as t.n. jun'a'j delikt'ul'o'j ...” “Dum mi est'as delikt'ul'o mal'jun'a,” re'bat'is Stefano ek'rid'ant'e.

Tiel, iom post iom, kre'iĝ'is etos'o de plen'a konfid'o.

“Kiel ebl'as, ke jun'a'j delikt'ul'o'j kiel vi vag'as liber'e en ĉi tiu bel'a kamp'ar'o?” Stefano demand'is.

“Ŝajn'as, ke la vilaĝ'estr'o invit'is ni'n. Li kon'as Brun'o'n, ni'a'n ĉef'o'n,” unu dir'is.

“Sed oni tamen mal'am'as ni'n en la vilaĝ'o,” dir'is la plej et'a, kaj li rakont'is pri la mort'o de Pipulo kaj pri la fam'aĉ'o'j, kiu'j rond'ir'as pri ili. Ankaŭ, kompren'ebl'e, pri la fingr'o'stamp'o'j de Henrik'o. Tiu'j tri tut'e ne kred'is je ebl'a kulp'ec'o de ĉi-last'a, kaj Stefano vigl'e esprim'is si'a'n indign'o'n pri la sen'baz'a'j akuz'o'j en la lok'a loĝ'ant'ar'o.

“Vi dev'as defend'i vi'n, nepr'e, nepr'e,” li emfaz'is.

“Kiel?”

“Ni dev'as trov'i la ver'o'n. Mi help'os vi'n. Ĉu vi dispon'as iom da temp'o? Ni unu'e trink'u iom'et'e por don'i al ni kuraĝ'o'n, ĉu ne?” kaj rid'et'e li rond'ir'ig'is la botel'o'n.

“Kaj nun, serioz'e,” Stefano re'parol'is, “rakont'u al mi, kio okaz'is tiu'n tag'o'n. Ebl'e vi percept'is detal'o'j'n, kiu'j'n vi nur du'on'e forges'is. Kiel komenc'iĝ'is tiu tag'o?” Respond'is la plej grand'a:

“En la maten'o ven'is tiu s-ro Ŝufarel, kiu klar'ig'is, ke post la 11-a la labor'o'j en la arb'ar'o est'os fin'it'a'j kaj ni pov'os ir'i lud'i tie. Ni tre ĝoj'is, ĉar Brun'o promes'is al ni t.n. ‘grand'a'n lu'don’ — serĉ'i trezor'o'n, dum du'on'o de la grup'o mal'help'as la ali'a'n du'on'o'n trov'i — kaj ni ĝis tiu tag'o ne pov'is far'i ĝi'n, ĉar la arb'ar'o est'is por'temp'e barit'a.”

“Kiam vi ir'is lud'i, ĉu vi rimark'is la traktor'o'n kun la mal'jun'ul'o?”

“Ne. Ni ne rimark'is ĝi'n. Ĝi kuŝ'is en la fos'aĵ'o, kiu apart'ig'as la arb'ar'o'n dis'de la kamp'o, oni ne pov'is vid'i ĝi'n el la arb'ar'o. Ni lud'is la tut'a'n post'tag'mez'o'n, sen sci'i, ke tie proksim'e trov'iĝ'as mort'int'o ...”

Daŭr'is iom long'e la konversaci'o kaj, kvankam ili ne ‘trov'is la veron’, tamen Stefano en'memor'ig'is al si kiel ebl'e plej preciz'e ĉiu'j'n dir'it'a'j'n detal'o'j'n. Kiam li ili'n raport'is al si'a onkl'o, ĉi-last'a fin'fin'e solv'is la enigm'o'n.

* * *

Jano Karal, Ĝoja, Stefano (sen la long'har'a peruk'o), Brun'o, Henrik'o kaj Ján sid'is ekster'e. La ali'a'j knab'o'j ekskurs'is for kun la help'ant'o de Brun'o.

“Ĉu vi sent'is, ke mi suspekt'is vi'n?” la detektiv'o al'parol'is la grup'estr'o'n.

“Tut'e ne! Mi ne imag'is!” tiu kri'et'is kun kelk'a horor'o en la voĉ'o.

“Jes, ŝajn'is al mi, ke vi iom direkt'as la suspekt'o'j'n al Henrik'o, tro dezir'ant'e li'n protekt'i. Kaj vi vizit'is Leon'o'n Sparingan en la epok'o, kiam plej probabl'e okaz'is la inter'ŝanĝ'o de paf'il'o'j. Krom'e, ĉu vi ver'e bezon'is raport'i la afer'o'n pri la mon'bilet'o?”

Brun'o nur lev'is la ŝultr'o'j'n.

“Kaj strang'e,” Jano Karal daŭr'ig'is, “tio, kio mal'help'is mi'n suspekt'i la vilaĝ'estr'o'n komenc'e, est'as ke li, kaj li sol'a, defend'is tiu'j'n knab'o'j'n.”

“Kiam vi komenc'is suspekt'i?”

“Mi ne tuj kompren'is, ke li'a interes'o est'as tiel grand'a. Nur kiam mi'a'j koleg'o'j ek'sci'is, ke la iniciat'a kompani'o promes'is donac'i tre alt'a'n sum'o'n al vilaĝ'estr'o Ŝufarel, se li sukces'os ating'i, ke la ter'pec'o'j de Pipulo iĝ'os vend'ebl'a'j, nur tiam mi serioz'e konsider'is li'n. Tio est'is li'a motiv'o, kompren'ebl'e: ricev'i tiu'n rekompenc'o'n, pov'i vend'i alt'aprez'e la propr'a'n ter'pec'o'n, kaj evolu'ig'i la vilaĝ'o'n al turist'a el'spez'ej'o. Mi opini'as, ke, ĉef'e, li sen'pacienc'iĝ'is. La obstin'o de Pipulo li'n incit'is, ĝis li ne plu pov'is el'ten'i.”

“Sed kio konfirm'is vi'a'n suspekt'o'n?”

“La mal'permes'it'a arb'ar'o. Tiu dir'o de la knab'o ŝajn'is strang'a al mi. Mi inform'iĝ'is. Neni'u labor'o okaz'is tie, neniam io est'is mal'permes'it'a. Ŝufarel tio'n dir'is intenc'e kun du cel'o'j: hav'i la ebl'ec'o'n paf'i ne est'ant'e ĝen'at'a de vi'a'j knab'o'j (neni'u ali'a vizit'us la arb'ar'o'n ĉi-sezon'e), kaj ŝov'i la kulp'o'n sur ili'n. Li est'is cert'a, ke se li las'os paf'il'o'n tre vid'ebl'a, kiam al'ven'os band'o da adolesk'ant'o'j, almenaŭ unu pren'os ĝi'n kaj las'os fingr'o'spur'o'j'n.”

“Kiel li re'ag'is, kiam vi tio'n dir'is al li?”

“Komenc'e li ne'is, sed kiam mi dir'is, ke la arm'il'vend'ist'o, ĉe kiu li aĉet'is paf'il'o'n kun fals'a Lionel-ident'ec'o, tuj re'kon'e elekt'is li'a'n fot'o'n el tut'a seri'o, li ne sci'is, kio'n respond'i. Li esper'is, ke suspekt'ig'i vi'a'j'n knab'o'j'n, Lionelon kaj Sparingan, sufiĉ'os por for'turn'i la serĉ'ad'o'n for de li.”

“Vi dir'is, ke li ag'is pro sen'pacienc'o, sed li tamen dev'is plan'i sufiĉ'e long'e!”

“Jes. Li plan'is la afer'o'n dum'vintr'e. Li kon'is vi'n, ĉu ne?, kaj la ide'o invit'i vi'a'j'n delikt'ul'o'j'n - pardon'u mi'n, knab'o'j - al si'a vilaĝ'o est'is part'o de li'a plan'o. Laŭ tio, kio'n li dir'is al mi, li komenc'e ne intenc'is inter'ŝanĝ'i la paf'il'o'j'n, sed kiam li vizit'is la mal'san'a'n Sparingan, li vid'is la arm'il'o'n ĉe la mur'o kaj tuj pens'is pri tiu ebl'ec'o. Li sci'is, ke neces'e okaz'os, ke Pipulo labor'os en tiu kamp'o foj'e, dum vi'a knab'ar'o ĉi tie feri'os. Kiam li dir'is al vi: ‘Ili nun pov'as ir'i en la arb'ar'o'n, la labor'o est'as fin'it'a’, ebl'e - funebr'a'humor'e - li pens'is pri la labor'o murd'i! Li ankaŭ kalkul'is, tut'e prav'e, je la mal'ŝat'o de la vilaĝ'an'o'j pri vi'a ag'ad'o eduk'a ...”

Dum silent'o instal'iĝ'is, Stefano pren'is la gitar'o'n kaj komenc'is zum'kant'i:

“La pord'o'j de l’ malliberéj ferm'iĝ'os post Ŝufarel...”

“Strang'e,” murmur'is Henrik'o Kap'et'a kun amar'a nuanc'o en la voĉ'o, “ke ni est'as eduk'end'a'j, ĉar ni far'is i'a'n ŝtel'et'o'n en tent'o'plen'a urb'o, sed ke tiu'j'n hom'o'j'n, kiu'j dis'vast'ig'as fam'aĉ'o'j'n pri ni, ni'n akuz'as, kaj instig'as la polic'o'n al justic'a erar'o, ŝajn'e neni'u trov'as eduk'ind'a'j.”

Aŭd'iĝ'is unu'a'foj'e la voĉ'o de Ĝoja:

“Ĉu vi Henrik'o, neniam hav'as en'kor'e cert'ec'o'n pri iu, dum la ver'o fakt'e est'as kon'at'a nek al vi, nek al iu ali'a?”

Henrik'o ne respond'is.

Stefano enket'as pri Ĝoja Karal

“Ĉu li korekt'e traduk'is?” psikolog'in'o Ĝoja Karal si'n demand'is. La vort'o'j, kiu'j'n ĵus prononc'is la 5-jar'a hind'et'o, simpl'e ne est'is kred'ebl'a'j. Ŝi diskret'e prem'is la buton'o'n, kiu ŝalt'is ne'vid'ebl'a'n magnetofon'o'n. ‘Almenaŭ son'dokument'o'n mi hav'os’, ŝi pens'is, kaj ŝi pet'is la knab'et'o'n ripet'i kaj li'a'n frat'o'n re'traduk'i plej diligent'e. ‘Kio'n diabl'e mi far'os?’ ŝi vort'ig'is al si en'mens'e. La sincer'ec'o de la et'ul'o ja est'is tiel evident'a!

* * *

“Mi sen'dub'e am'as vi'n tro,” dir'is al polic'a detektiv'o Jano Karal, unu semajn'o'n pli post'e, li'a ĉef'urb'a koleg'o. “Est'is stult'e re'rigard'i tiu'n dosier'o'n. Ne est'as ia dub'o: Prasad est'as kulp'a.”

“Kaj mi sen'dub'e tro am'as mi'a'n edz'in'o'n,” respond'is Jano Karal. “Nur pro...”

“Ĉu Ĝoja rol'as ĉi-afer'e?” inter'romp'is la koleg'o.

“Jes. Est'as ŝi, kiu pet'is mi'n re'stud'i la kaz'o'n. Sed ŝi ne vol'is dir'i kial. Ŝi dir'is, ke se ŝi rakont'us al mi, mi ne kred'us. Kaj mi eĉ ne sci'as, kio'n mi dev'us kred'i.”

“Leg'u do la dokument'o'j'n, se vi hav'as temp'o'n por perd'i: vi vid'os, ke Prasad hav'as eĉ ne unu ŝanc'o'n. Vi memor'as la fakt'o'j'n, ĉu ne? La hind'a ambasador'o invit'is tut'a'n grup'o'n da sam'land'an'o'j al kamp'ar'a dom'et'o relativ'e izol'it'a por mi-ne-memor'as-kiu hind'a fest'o. La dom'o komplet'e brul'is, kun'e kun ĉiu'j gast'o'j kaj kun la ambasador'o mem, sed escept'e de Prasad. Est'is la 10-a nokt'e, kaj Prasad trov'iĝ'is tiam apud la river'et'o, kiu flu'as fund'e de la ĝarden'o, kaj de kie la dom'o ne est'as vid'ebl'a. Dir'u al mi: kio'n li far'is tie, dum la dom'o brul'is?” “Kio'n li mem dir'as?“

“Li asert'as, ke unu el la serv'ist'o'j de la ambasador'ej'o al'port'is al li mesaĝ'o'n, kiu'n laŭ'dir'e don'is knab'o el proksim'a vilaĝ'o, propon'ant'a'n rendevu'o'n fund'e de la ĝarden'o. Prasad ne pov'is montr'i la mesaĝ'o'n, kiu'n, se kred'i li'n, li detru'is laŭ la instrukci'o'j, kaj ni ne re'trov'is la koncern'a'n knab'o'n. Evident'e. Tiu knab'o simpl'e ne ekzist'as.”

“Vi pruv'is, ke la brul'eg'o est'is krim'a, ĉu ne?”

“Jes. Ĝi'n kaŭz'is seri'o da fuŝ'kontakt'o'j antaŭ'aranĝ'it'a'j de'pend'e de unu el tiu'j horloĝ'o'j, kiu'j ŝalt'as kaj mal'ŝalt'as la kurent'o'n je antaŭ'e elekt'it'a moment'o. La afer'o est'is tre bon'e plan'it'a, por ke la fajr'o komenc'iĝ'u plur'lok'e kaj tre rapid'e dis'vast'iĝ'u.”

“Ĉu vi pov'is pruv'i, ke Prasad ir'is antaŭ'e en la dom'et'o'n por aranĝ'i tiu'n sistem'o'n?”

“Ne. Ver'ŝajn'e ne li ir'is, sed li hav'is kun'kulp'ul'o'n. La pord'o'j de la salon'o, kie la akcept'o dis'volv'iĝ'is, est'is ŝlos'it'a'j - pro tio ili ne pov'is eskap'i - kaj oni trov'is la ŝlos'il'o'j'n ĉe hom'o, kiu brul'mort'is en la aŭt'ej'o, tuj apud ties pord'o, kiu ankaŭ est'is ŝlos'it'a. Tiu vir'o est'is unu el la help'ant'o'j de la ambasador'ej'o, kaj li ven'is plur'foj'e antaŭ'e, ĉar la lu'o'n de tiu dom'et'o pri'zorg'is li. Est'as klar'e, ke, est'ant'e la kun'kulp'ul'o de Prasad, li dev'is en'ŝlos'i la gast'o'j'n kaj fuĝ'i tra la aŭt'ej'a pord'o, sed tut'e cert'e Prasad ŝlos'is ankaŭ tiu'n, ver'ŝajn'e por sen'iĝ'i je ne plu util'a, sed latent'e ĝen'a kun'komplot'int'o.”

“Ĉu ne est'is esting'ator'o'j”?

“Jes. Est'is du, ebl'e ĉar la dom'posed'ant'o konsci'is la tro grand'a'n brul'risk'o'n de dom'o tiel konstru'it'a. Sed la du esting'ator'o'j'n oni re'trov'is en la ĝarden'o, unu kun la fingr'o'spur'o'j de Prasad! Ĉi-last'a ne'dub'ebl'e ili'n el'port'is el la dom'o, por ke la brul'ont'o'j ne dispon'u sav'rimed'o'n.”

“Kiel Prasad klar'ig'as la fingr'o'spur'o'j'n?”

“Li dir'as, ke la atend'at'a person'o ne ven'is al la rendevu'o, kaj ke li subit'e rimark'is ruĝ'ec'a'j'n re'bril'o'j'n el la direkt'o de la dom'o, re'ir'is al lok'o, de kie la konstru'aĵ'o vid'ebl'as, kaj horor'e konstat'is, ke ĝi brul'as. Li kur'is, sed pov'is far'i neni'o'n, tiom grand'a'j la flam'o'j est'is. Tiam li ek'vid'is esting'ator'o'n, kiu kuŝ'is tie ekster la dom'o. Li pren'is ĝi'n por prov'i lukt'i kontraŭ la fajr'o, sed ne sukces'is. Panik'a, sen'help'a, li kur'is en la nokt'o, prov'ant'e trov'i loĝ'ej'o'n, de kie telefon'i, sed li ne kon'is la region'o'n, kaj kiam li fin'e sukces'is parol'i al la fajr'o'brigad'o, jam est'is tro mal'fru'e.”

“Nu, tiu part'o almenaŭ ŝajn'as kred'ebl'a.”

“Ebl'e, se ne est'us la ali'a'j fakt'o'j. Sed en la kel'o, kie'n li ĵur'as, ke li neniam ir'is, ni re'trov'is, preciz'e apud unu el li'a'j elektr'a'j fajr'ig'aranĝ'o'j, or'a'n font'plum'o'n, kiu'n plur'a'j atest'ant'o'j re'kon'is kiel li'a'n. Ĝi est'as tre special'a, mal'long'a, unik'a donac'o, kiu'n li foj'e ricev'is. La fiks'il'o, per kiu oni kroĉ'as ĝi'n al poŝ'o, est'is fuŝ'it'a, kaj cert'e tial ĝi fal'is.”

“Kio'n li dir'as pri tio?”

“Ke li perd'is tiu'n font'plum'o'n aŭ ke oni ŝtel'is ĝi'n de li proksim'um'e unu jar'o'n antaŭ'e. Iom facil'e, ĉu ne?”

“Sed ĉu li ricev'is iu'n profit'o'n de la mort'o de tiu'j person'o'j?”

“Ne. Li est'as sufiĉ'e riĉ'a. La krim'o hav'is politik'a'n motiv'o'n. Inter la gast'o'j trov'iĝ'is la ĉef'o de parti'o, kiu'n li abomen'is. Tiu parti'estr'o vojaĝ'is en Eŭrop'o kaj la ambasador'o invit'is li'n okaz'e de tiu fest'o. Prasad sekret'e aparten'is al iom fanatik'a sekt'o, kiu ne hezit'as ag'i politik'e, kaj kiu kontraŭ'as la tendenc'o'n de la ambasador'o kaj de la pli'mult'o el ties gast'o'j. En la dom'eg'o, kie Prasad loĝ'is, ni trov'is, en la kel'fak'o respond'a al li'a apartament'o, dokument'o'j'n de tiu mov'ad'o, inkluziv'e de tut'a kurs'o pri sabot'ad'o kaj per'fort'a'j ag'o'j, en kiu prezent'iĝ'as ekzakt'a pri'skrib'o de la metod'o, kiu'n li aplik'is. Li asert'as, ke li neniam uz'as si'a'n kel'o'n, nur met'is en ĝi'n mal'nov'a'n kofr'o'n, kiam li tie ek'loĝ'is, kaj ke iu met'is tiu'j'n dokument'o'j'n por ŝov'i la kulp'o'n sur li'n. Est'as ver'e, ke iu ajn pov'us facil'e met'i i'o'n en ies ajn kel'o'n, en tiu apartament'a dom'o, ĉar la aranĝ'o de la unu'op'a'j kel'fak'o'j ne est'as tre serioz'a, sed kiam ni pet'is li'n nom'i iu'n, kiu sufiĉ'e mal'amik'as al li por uz'i li'n kiel pek'kapr'o'n, li ne kapabl'is respond'i kaj dir'is nur, ke li ne kompren'as.”

“Nu, dank'o'n. Ŝajn'as, ke kiom ajn mi dezir'as plezur'ig'i Ĝojan, mi pov'os far'i neni'o'n. Se est'us iu ŝanc'o, li'a advokat'o si'a'temp'e cert'e ĝi'n est'us uz'int'a, ĉu ne?”

“Jes. Li defend'is la hind'o'n kiel ebl'e plej bon'e, sed ne pov'is li'n sav'i. Li eĉ ne hav'is alternativ'a'n teori'o'n, kiu kongru'us kun la fakt'o'j. La krim'a brul'ig'o okaz'is antaŭ sep jar'o'j. Prasad sid'as ses'jar'e en mal'liber'ej'o nun, kaj tut'e prav'e, laŭ mi. Las'u do vi'a'n edz'in'o'n al ŝi'a'j rev'o'j kaj forges'u la afer'o'n. Kiel do Ĝoja ek'interes'iĝ'is pri ĉio ĉi?”

“Mi jam dir'is: mi tut'e ne sci'as. Sed ŝi asert'as, ke ŝi ver'ŝajn'e pov'os pruv'i, ke ne Prasad kaŭz'is la dom'brul'o'n. Tamen, por tio, ŝi dev'us kontrol'i kelk'a'j'n fakt'o'j'n ĉi tie, kaj ŝi ne pov'as pro si'a labor'o en la Psikologi'a Konsult'ej'o. Ŝi esper'is, ke vi ...”

“Ne ebl'us, ni hav'as tro da labor'o. Se ŝi sci'as pri kontrol'ebl'a'j fakt'o'j, la sol'a rimed'o est'us pet'i privat'a'n detektiv'o'n enket'i pri ili. Fin'fin'e, Prasad est'as riĉ'a kaj nun ne pov'as uz'i si'a'n mon'o'n, li ebl'e pag'us por tio.”

* * *

“Se vi prunt'e'don'os al mi mon'o'n, mi ir'os,” dir'is Stefano al si'a onkl'in'o Ĝoja Karal. “Mi'a mastr'o ĵus eks'ig'is mi'n, kaj mi serĉ'as labor'o'n.”

“Mi volont'e antaŭ'pag'os,” ŝi respond'is, ne atent'ant'e la “Vi est'as frenez'a”-el'dir'o'n de la edz'o. “Not'u preciz'e ĉiu'j'n vi'a'j'n el'spez'o'j'n. Kiam Prasad est'os liber'a, li cert'e re'pag'os ili'n, kaj krom'e vi'n bel'e rekompenc'os.”

“Kiel vi pov'as est'i tiel cert'a?” Stefano demand'is.

“Eĉ vi ne kred'us mi'n, Stefano” ŝi respond'is mal'ĝoj'e. “Tamen mi eg'e feliĉ'as, ke vi konsent'as enket'i.”

Antaŭ ol Stefano for'ir'is al la ĉef'urb'o, Jano pri'trakt'is kun li la si'n'ten'o'n de Ĝoja.

“Mi sci'as neni'o'n, Kara-Karal, mi jam mult'e pri'pens'is sen'solv'e. Se est'us ĵus'a, buŝ'a konfes'o de iu, ŝi tio'n dir'us al ni. Se skrib'a konfes'o sam'e. Mi ne re'kon'as mi'a'n onkl'in'o'n en tiu si'n'ten'o. Kia strang'a kondut'o! Ŝi ĝeneral'e est'as tiel mal'kaŝ'a!”

“Tial mi tre dank'us, se vi uz'us vi'a'j'n enket'ist'a'j'n kapabl'o'j'n ankaŭ favor'e al mi: observ'u ŝi'n, sekv'u ŝi'n, prov'u sci'i, de kie ŝi ricev'as si'a'j'n ne'kred'ebl'a'j'n inform'o'j'n.” Stefano silent'e jes'is.

* * *

Tuj post kiam li re'ven'is el si'a enket'a vojaĝ'o, li ir'is vizit'i Janon en la ĉef'polic'ej'o.

“Pri tiu'j punkt'o'j, kiu'j'n ŝi menci'is al mi, ŝi plen'e prav'is,” li dir'is al si'a ne'kred'em'a onkl'o.

“Pri kio tem'is?”

“Ŝi asert'as, ke kulp'as pri la krim'o iu Raĝendra Singh, kiu loĝ'is en Londono tiu'epok'e...”

“Kaj nun kie?”

“Kaj nun est'as mort'a jam de ses jar'o'j. Li mort'is aŭt'o'akcident'e pli mal'pli unu jar'o'n post la fajr'o'tragedi'o.”

“Kaj kio'n vi mal'kovr'is pri li?”

“Ke li est'is en ni'a land'o, kiam la dom'o brul'is. La pet'o de onkl'in'o Ĝoja est'is, ke mi hav'ig'u al mi fot'o'n de tiu Singh, kaj kontrol'u, ĉu li ven'is el Londono la koncern'a'n semajn'o'n. Est'is mal'facil'e akir'i fot'o'n, sed per'e de la viz'a ofic'ej'o kaj help'e de vi'a amik'o/polic'an'o ĉef'urb'a mi sukces'is. Mi pov'is re'trov'i, kiu'j dogan'ist'o'j deĵor'is ĉe la flug'haven'o en la hor'o, kiam li'a aviad'il'o al'ven'is, kaj unu el ili bon'e memor'as li'n. Li elekt'is sen'erar'e li'a'n fot'o'n el la seri'o, kiu'n mi prezent'is (nur hind'a'j vizaĝ'o'j). Li ek'memor'is, kiam mi montr'is fot'o'n de la or'a font'plum'o. Li dir'is, ke la fiks'il'o de tiu tre special'a skrib'il'o est'is fuŝ'it'a, tiel ke, kiam la koncern'at'o klin'is si'n por pren'lev'i i'o'n, kio fal'is, la font'plum'o mal'lig'iĝ'is de li'a supr'a jak'poŝ'o kaj rul'iĝ'is apud la dogan'ist'o'n.”

“Sed tio est'as eg'e grav'a! Tio signif'as ne nur, ke Singh est'is ĉi land'e je la ĝust'a period'o, sed ankaŭ ke tiu'n fam'a'n font'plum'o'n hav'is li!”

“Kaj mi konfirm'is i'o'n ali'a'n. Laŭ Ĝoja, Singh prepar'is mesaĝ'o'n por ven'ig'i gast'o'n Prasad en la ĝarden'o'n je la taŭg'a moment'o, kiam la fajr'o komenc'iĝ'os, intenc'e por ke la suspekt'o'j traf'u tiu'n Prasad. La bilet'o'n li don'is al jun'ul'o el najbar'a vilaĝ'o, kiu jun'ul'o hav'as interes'a'n karakteriz'o'n: unu brun'a'n okul'o'n, kaj unu blu'a'n. Dank’ al tiu apart'aĵ'o, mi facil'e ricev'is li'a'n nom'o'n kaj, kvankam li trans'loĝ'iĝ'is, mi pov'is li'n re'trov'i. Li tuj re'kon'is Raĝendran Singh en la seri'o da portret'o'j kaj agnosk'is, ke Singh pet'is li'n ir'i al la dom'et'o kaj port'i mesaĝ'o'n por iu s-ro Prasad.”

“Ekster'ordinar'e! Tio ŝanĝ'as la tut'a'n situaci'o'n. Sed kiel klar'ig'i, ke tiu'j du grav'a'j atest'ant'o'j ne manifest'iĝ'is dum Prasad est'is juĝ'at'a?”

“Mi demand'is pri tio la mal'sam'okul'a'n jun'ul'o'n. Li dir'is, ke li ne leg'as gazet'o'j'n kaj ke krim'a'j afer'o'j ne interes'as li'n. Mi ne prov'is sci'i ĉe la dogan'ist'o, sed ver'ŝajn'e la raport'o'j pri la kaz'o, kiu'j traf'is la publik'o'n, simpl'e menci'is skrib'il'o'n ident'ig'it'a'n kiel tiu'n de Prasad, sen preciz'ig'i ĝi'a'j'n apart'aĵ'o'j'n, kaj la polic'o est'is tiel mem'cert'a, ke la dogan'ist'o hav'is neniu'n kial'o'n pri'dub'i ĝi'n.”

“Vi prav'as. Ĉu vi ek'sci'is i'o'n pri la manier'o, laŭ kiu Ĝoja est'as inform'at'a?”

“Mi ne kompren'as. Mi pet'is amik'o'n Joĉjo, la fil'o'n de vi'a kuz'o, help'i mi'n tiu'rilat'e. Li diskret'e inform'iĝ'is, kaj li eĉ gvat'is onkl'in'o'n Ĝojan (vi sci'as, kiom li ŝat'as detektiv'i!). La sol'a inform'o, kiu'n li sukces'is akir'i, kaj kiu ebl'e rilat'us al la afer'o, est'as, ke Ĝoja entrepren'is seri'o'n da psikologi'a'j aŭ psik'o'terapi'a'j kun'sid'o'j kun du et'a'j hind'a'j knab'o'j, unu 7-jar'a kaj unu 5-jar'a. Sed kompren'ebl'e, se ŝi iel ricev'is dokument'o'n, neni'u pov'as sci'i. Kio okaz'as en ŝi'a kabinet'o, tio est'as tut'e sekret'a.”

“Ŝi'a kondut'o mi'n incit'as. Se ŝi ricev'is konfes'a'n dokument'o'n aŭ dokument'o'n de iu atest'ant'o, kiu ebl'e nur post'e kun'met'is la sci'o'j'n kaj ek'kompren'is, kial ŝi tio'n ne dir'as?”

* * *

“Est'as ali'a punkt'o, kiu'n neces'us kontrol'i,” Ĝoja dir'is al si'a edz'o, “Trov'iĝ'as fingr'o'spur'o'j de Raĝendra Singh sur la dokument'o pri la art'o sabot'i, kiu'n la polic'o trov'is en la kel'o de Prasad. Singh hav'is mal'pur'a'j'n man'o'j'n foj'e, kiam li stud'is la ĉapitr'o'n pri eksplod'sistem'o'j. Ver'ŝajn'e Prasad neniam eĉ vid'is tiu'n dokument'o'n, tiel ke li'a'j fingr'o'j ne las'is spur'o'j'n sur ĝi, dum vi trov'os tiu'j'n de la ver'a kulp'ul'o. Por ricev'i specimen'o'n de ĉi-last'a'j, vi dev'os turn'i vi'n al la kenja polic'o. Raĝendra Singh ja viv'is en Najrobi plur'a'j'n jar'o'j'n kaj est'is foj'e suspekt'it'a en ŝtel-afer'o.”

Karal pli kaj pli tim'is, ke la strang'a si'n'ten'o de Ĝoja kre'os romp'et'o'n en ili'a harmoni'a par'viv'o. Tial li est'is iom agac'it'a, kiam li dir'is:

“Kial vi ne dir'is tio'n tuj, sam'temp'e kiel la ali'a'j'n esplor'ot'a'j'n fakt'o'j'n?”

“Ĉar mi ne sci'is.”

“Ĉu vi'a'j'n inform'o'j'n vi ricev'as nur po-gut'e?”

“Jes.”

“Dir'u do kiel, fin'fin'e,” li preskaŭ koler'is. S-in'o Karal aspekt'is mal'ĝoj'a, hezit'is, sed nur kap'ne'ant'e el'ir'is el la ĉambr'o.

* * *

“Kiel progres'as vi'a enket'o pri Ĝoja?” Jano demand'is kun esper'o, kiu'n li sent'is facil'e ŝancel'ebl'a.

“Neniel,” respond'is Stefano. “Ŝi akcept'as du'foj'e semajn'e tiu'j'n du hind'a'j'n infan'o'j'n. Ili nom'iĝ'as Gopal kaj Kriŝna Ŝarma kaj hav'as famili'a'n aŭ ali'a'n rilat'o'n kun neni'u el la person'o'j, kiu'j for'pas'is en la dom'brul'o, nek kun Prasad aŭ Raĝendra Singh. Ili'a patr'o estr'as la relativ'e nov'a'n hind'a'n restoraci'o'n ĉe Kolegistrato. Ĉu vi pov'is kontrol'i la inform'o'n de Ĝoja pri la fingr'o'spur'o'j?”

“Jes. Mi'a'j koleg'o'j tio'n far'is. Ŝi prav'as. Mi esper'as, ke ŝi ne el'pens'is nov'a'n pri'demand'a'n metod'o'n baz'it'a'n sur mi-ne-sci'as-kia medit'a, hipnot'a aŭ psik'analiz'a teknik'o. Tio kaŭz'us revoluci'o'n en polic'a'j metod'o'j: ŝi'a'j ne'kred'ebl'a'j inform'o'j ĝis nun rivel'iĝ'is sen'mank'e ĝust'a'j. Se almenaŭ ŝi konsent'us dir'i ...”

* * *

La advokat'o, unu mal'liber'ej'a funkci'ul'o kaj Stefano sid'is kun Prasad en la parol'ej'o. “Efektiv'e,” dir'is la hind'o, “mi neniam jes'us al tia mister'a invit'o ir'i fund'e'n de la ĝarden'o, se ne est'us io tre konvink'a en la mesaĝ'o. La tre konvink'a afer'o est'is la pas'vort'o. En mi'a sekret'a societ'o ĉiu'monat'e al'pren'iĝ'is nov'a'j pas'vort'o'j, kiu'j ebl'ig'is al an'o'j re'kon'ig'i si'n kiel aŭtent'e aparten'ant'a'j'n al ĝi.”

“Kiu'j est'is tiu'j pas'vort'o'j? Ĉu vi ankoraŭ memor'as ili'n, post tiom da temp'o?” Tiel parol'is la advokat'o.

“Jes. Ili gravur'iĝ'is mi'a'mens'e, pro la apart'a signif'o de tiu nokt'o por mi. Est'is: Ore grihabasi khol duar khol, t.e. komenc'o de poem'o de Tagore, signif'ant'a: ‘vi dom'an'o'j mal'ferm'u vi'a'j'n pord'o'j'n’.”

Dum li recit'is, la advokat'o kaj la mal'liber'ej'a funkci'ul'o rigard'is paper'et'o'n, kiu'n Stefano iom antaŭ'e trans'don'is.

“Ĉi tiu inform'o est'as tut'e ĝust'a,” dir'is la advokat'o, “Ĉu ne, s-ro Ŝenkel?”

“Tut'e ĝust'a”, eĥ'is la mal'liber'ej'a ul'o. “Mi pret'as ĵur'i pri tio antaŭ la juĝ'ist'o'j. Vi pov'as kalkul'i kun mi'a atest'o, se far'iĝ'os neces'e.”

* * *

“Se vi dir'os tio'n al Kara-Karal,” Stefano admon'is si'a'n onkl'in'o'n, “li trans'don'os la inform'o'n al la ĉef'urb'a polic'o, kaj mi perd'os la okaz'o'n vojaĝ'i Londonen. Ali'flank'e, vi sci'as, kio'n Prasad dir'is, nom'e, ke li pag'os mult'o'n al la privat'a enket'ant'o, kiu tir'os li'n el la mal'liber'ej'o. Se mi ir'os, li re'pag'os mi'a'j'n el'spez'o'j'n. Se vi ne konsent'as prunt'e'don'i al mi la mon'o'n por la vojaĝ'o, tio signif'as, ke ĉi-foj'e vi ne kred'as je vi'a'j fakt'o'j.”

“Vi venk'as,” Ĝoja respond'is rid'ant'e, “vi venk'as. Mi hav'as tia'n cert'ec'o'n, ke mi ne dub'as pri Prasad: li re'pag'os al vi, kaj sekv'e al mi. Konsent'it'e, mi dir'os neni'o'n al Jano, kaj vi hav'os la plezur'o'n enket'i en Londono kaj am'ind'um'i kun jun'a, sen'dub'e eg'e bel'a hind'in'o.”

* * *

Abomen'ind'a la kvartal'o est'is, kaj la hind'in'o ne special'e bel'a. Fakt'e, laŭ la gust'o de Stefano, ŝi pli bel'us sen la naz'flank'a juvel'et'o. La konversaci'o okaz'is per'e de interpret'ist'o, kiu ankaŭ pov'is util'i kiel atest'ant'o, se tio far'iĝ'us neces'a.

“Ho jes,” ŝi dir'is per tre pur'a, kant'ec'a voĉ'o, “mi memor'as tre bon'e. Mi'a frat'o Raĝendra rakont'is al mi si'a'temp'e. Est'as li, kiu brul'ig'is la gast'o'j'n de li'a moŝt'o ambasador'o Lal.”

“Kial li tio'n far'is?”

“Li ĉiam hav'is tia'n ŝat'o'n al per'fort'o! Li'a sang'o bol'is pro eĉ plej et'a kaŭz'o, kaj al li ĉiam plaĉ'is detru'i. Kompat'ind'a Raĝendra! Kiom oft'e mi dir'is al li: vi re'pag'os al la destin'o post'e. Sed li ne aŭskult'is mi'n.”

“Sed, cert'e, ne nur por la plezur'o ĝu'i mort'ig'a'n fajr'o'n li ag'is, ĉu?”

“Kompren'ebl'e ne. Li vol'is est'i riĉ'a. Ni'a onkl'o Ĉakravarti hav'is tre prosper'a'n eksport- kaj import'firma'o'n, kiu labor'is ĉef'e kun Hindio. Li labor'is vi'a'land'e kun si'a'j du fil'o'j. La tri'op'o ĉe'est'is la akcept'o'n. Kumar, la pli jun'a fil'o, kiu rilat'is per'leter'e kun Raĝendra, tio'n klar'ig'is al li antaŭ'e, tuj kiam la probabl'ec'o de la invit'o konfirm'iĝ'is. Mi'a frat'o Raĝendra dezir'is hered'i la riĉ'o'n de ni'a onkl'o. Li sci'is, ke se Sri Raghubir Ĉakravarti kaj li'a'j du fil'o'j for'pas'os, li hered'os. Li klar'ig'is al mi en leter'o, kiu'n li skrib'is tuj post la event'o, kiel li'a plan'o perfekt'e sukces'is. Prosper'is al li sen'pen'e ŝov'i la kulp'o'n sur tiu'n Prasad, kiu aparten'is al la sam'a sekret'a societ'o, kiel li.” Ŝi tio'n dir'is kun larĝ'a rid'et'o, kaj Stefano si'n demand'is, ĉu por ŝi la sufer'o, kiu'n ŝi'a frat'o kaŭz'is, ne ind'is konsider'o'n.

“Sed li ne profit'is long'e de si'a riĉ'ec'o,” ŝi daŭr'ig'is. “Li aĉet'is t.n. sport'a'n aŭt'o'n, rapid'eg'a'n, kred'u mi'n, kaj ĝi'n stir'is foj'e al mort'ig'a akcident'o.”

“Kial vi neni'o'n dir'is, kiam vi ek'sci'is, ke tiu Prasad est'as kondamn'it'a?”

Ŝi rid'et'is plu. “En simil'a'j'n afer'o'j'n vir'in'o'j ne en'miks'iĝ'u,” ŝi sentenc'is. “Kaj ĉu frat'in'o perfid'u frat'o'n?”

Stefano preskaŭ dir'is, ke ŝi kulp'as, kaj ke justic'o pov'us interes'iĝ'i pri tiu ŝi'a silent'o, sed li last'moment'e sub'prem'is tiu'n inklin'o'n por evit'i, ke ŝi far'iĝ'u si'n'gard'a kaj ek'rifuz'u parol'i. Ŝi aper'is ne tre inteligent'a, aŭ, ebl'e pli ĝust'e, ne tre konsci'a pri la rajt'o'j kaj dev'o'j de hom'o en soci'o okcident'a.

La kor'o de Stefano bat'is vigl'e, kiam li prononc'is:

“Vi ĵus menci'is leter'o'n, en kiu li rakont'is pri la brul'eg'o. Ĉu vi bon'ŝanc'e konserv'is ĝi'n?”

Ŝi hezit'is, kvazaŭ pen'ant'e kompren'i, kio'n li cel'as.

“Jes,” ŝi fin'e dir'is, “mi konserv'as ĉiu'j'n leter'o'j'n. Oni tiel mal'oft'e skrib'as al mi! Sed mi ne don'os ĝi'n al vi. Mi vol'as gard'i ĝi'n.”

“Ĉu vi konsent'us, ke ni far'u fot'o'kopi'o'n?“

Ŝi konsent'is, kondiĉ'e, ke ŝi mem konstant'e konserv'u la leter'o'n kaj re'pren'u ĝi'n tuj. Tiel Stefano pov'is re'ven'i hejm'e'n kun ebl'e leĝ'e ne'valid'a, sed tamen interes'a, depozici'o de la atest'int'o, kaj kun hind'skrib'a leter'o, kiu cert'e, al'don'it'e al la ceter'a'j pruv-element'o'j, ebl'ig'os la liber'iĝ'o'n de l’ kompat'ind'a Prasad.

Tiel efektiv'e okaz'is. Jun'a Prasad emoci'e ĉirkaŭ'brak'is famili'o'n Karal, kiam li sci'is, ke al ĝi li ŝuld'as si'a'n re'honor'iĝ'o'n.

* * *

“Ne ekzist'as unu hind'a kuir'art'o,” li emfaz'is al si'a'j gast'o'j en la hind'a restoraci'o, kie'n li dank'em'e invit'is ili'n. “Vi okcident'an'o'j konstant'e forges'as, ke Hindio est'as mond'o sam'e vari'a kiel Eŭrop'o. Pol'o pli simil'as al portugal'o ol Parsi'o Bombaj'a al Hindu'o el Bhagalpur. Sed, se vi permes'os, mi ŝat'us, ke ni ĉes'u babil'i pri kuir'ad'o kaj ke s-rin'o Karal fin'e dir'u al ni, per kia mister'a proced'o ŝi ek'sci'is tiom da detal'o'j pov'ant'a'j mi'n sav'i.”

Ĝoja montr'iĝ'is iom hezit'em'a.

“Se vi sci'us, kiom mi tim'is ĉi tiu'n moment'o'n, kiam mi fin'e dev'os klar'ig'i,” ŝi respond'is. “Nu, almenaŭ mi ĝoj'as, ke s-ro Prasad est'as kun ni. Li'a ĉe'est'o mi'n kuraĝ'ig'as.”

“Ver'e, Ĝoja, mi ne kompren'as vi'a'n ne'vol'o'n parol'i,” dir'is Jano. “Vi ricev'is konfes'o'n per'e de tiu'j knab'o'j, ĉu ne? Kial tiom da mister'o?”

“Iu'senc'e vi prav'as. La mister'o ebl'e ven'as nur de la bat'o, kiu mi'n traf'is, kiam ek'parol'is Gopal Ŝarma, la 5-jar'ul'et'o.”

“Kio'n do tiu rakont'is al vi?”

“Ebl'e mi komenc'u de la komenc'o. Gopal est'is send'it'a al mi pro seri'o da psikologi'a'j problem'o'j, kiu'j'n est'us tro long'e pri'skrib'i. Mi dir'u nur, ke li terur'e sufer'is de la mal'am'o de li'a pli aĝ'a frat'o Kriŝna, kiu eg'e ĵaluz'is li'n kaj konstant'e li'n nom'is ‘murd'ul'o’. Krom'e, li est'is kvazaŭ obsed'at'a de fajr'o. Li konstant'e desegn'is dom'o'j'n kaj aŭt'o'j'n brul'ant'a'j'n. Li ankaŭ prezent'is sign'o'j'n de kulp'ec'o mal'oft'a'j'n sub tiu form'o tiu'aĝ'e. Nu, li'a instru'ist'in'o konsci'is, ke li hav'as tre serioz'a'j'n psikologi'a'j'n problem'o'j'n, kaj mi est'is petit'a okup'iĝ'i pri li. Mi atend'is i'o'n ajn, sed ne tio'n, kio'n li dir'is.”

“Ĉu li bon'e parol'as ni'a'n lingv'o'n?” Stefano demand'is.

“Jes kaj ne. Jes pri ĉio, kio koncern'as la lern'ej'o'n kaj lud'o'j'n, ne pri ali'a'j afer'o'j. Tial li'a frat'o Kriŝna ven'is por help'i.”

“Ĉu vi ne ĵus dir'is, ke est'as grav'a konflikt'o inter la du frat'o'j?”

“Jes, sed ili ne vol'is, ke la ge'patr'o'j ven'u, ĉar laŭ la hind'a koncept'ad'o — ili klar'ig'is - infan'o'j, kiu'j rakont'as simil'a'j'n afer'o'j'n, mort'as en si'a fru'a knab'ec'o, kaj la ge'patr'o'j prov'as mal'help'i ili'n parol'i. Tial ambaŭ prefer'is ven'i kun'e ol kun unu el la ge'patr'o'j.”

“Ebl'e mi komenc'as diven'i,” Prasad dir'is.

“Jes,” Ĝoja prononc'is kun rid'et'o. Tiu fraz'o de Prasad ial sekur'ig'is ŝi'n: “La bat'o al mi ven'is de li'a tiel sincer'a esprim'o. Gopal dir'is ... Se vi permes'as, mi resum'os en unu fraz'o'n mult'o'n, kio esprim'iĝ'is nur po-pec'e. Li dir'is: ‘Mi mort'ig'is mult'a'j'n hom'o'j'n. Mi brul'ig'is dom'o'n, dum ili est'is en ĝi. Mi far'is ĝi'n intenc'e, ĉar mi vol'is est'i riĉ'a. Mi las'is ankaŭ mi'a'n help'ant'o'n mort'i en la fajr'o. Kaj mi aranĝ'is la afer'o'j'n por ke oni kondamn'u pri la krim'o vir'o'n tut'e sen'kulp'a'n. Kaj mi hered'is la riĉ'aĵ'o'j'n de mi'a onkl'o. Kaj mi aĉet'is sport'a'n aŭt'o'n. Kaj mi hav'is akcident'o'n kaj la aŭt'o brul'is. Kaj mi mort'is. Kaj ŝveb'ant'e en la spirit'a mond'o mi kompren'is, ke mi dev'as ripar'i. Kaj mi trov'is famili'o'n Ŝarman. Ili loĝ'as en ĉi tiu land'o, kie la mort'o de tiu'j ali'a'j kaj la kondamn'o kaj mi'a mort'o okaz'is. Kaj est'as tre bon'kor'a'j hom'o'j. Kaj mi decid'is, ke mi nask'iĝ'os ĉe ili kaj tiel okaz'is. Sed kiam mi dir'is al ili, ke mi dev'as ripar'i mi'a'j'n krim'o'j'n, ili ordon'is al mi pri'silent'i ...”

“Jes,” Prasad dir'is. “Tio'n mi suspekt'is, kiam vi menci'is la ge'patr'a'n mal'permes'o'n. En Hindio, ge'patr'o'j kred'as, ke se infan'o memor'as antaŭ'a'n viv'o'n, li ne viv'os long'e.”

“Komenc'e,” daŭr'ig'is Ĝoja, “mi opini'is, ke li rakont'as sonĝ'o'n, aŭ i'a'n infan'a'n rev'o'n, kiu'n li mis'pren'as por real'o, kio ne est'us ne'normal'a ĉe tia'aĝ'a knab'o. Sed mi'n frap'is io tre matur'a en li'a rigard'o, en li'a manier'o si'n esprim'i. Kiam li parol'is si'a'lingv'e, li'a frat'o kelk'foj'e ne sci'is traduk'i. Li konfid'is al mi, ke Gopal, kvankam pli jun'a, sci'as pli da vort'o'j en la ge'patr'a lingv'o ol li mem. Mi kompren'ebl'e memor'is la fam'a'n fajr'eg'o'n, pri kiu la gazet'ar'o tiom raport'is si'a'temp'e, Mi pens'is, ke ebl'e la hind'o'j, kiu'j ne est'as mult'a'j ĉi-land'e, ankoraŭ hodiaŭ foj'foj'e parol'as pri ĝi kaj tiel impres'is la infan'o'n per tiu'j bild'o'j pri amas'mort'o en'fajr'a.”

“Sed li konfid'is al vi preciz'a'n komisi'o'n, ĉu ne?” sugest'is la hind'a kun'manĝ'ant'o.

“Jes. Li dir'is: help'u mi'n ripar'i! Kial neni'u vol'as help'i? Mi dir'is, ke ne est'os facil'e, ke neces'os pruv'o'j. Tiam, li moment'e pri'pens'is kaj dir'is: La font'plum'o'n! La font'plum'o'n mi ŝtel'is de li la antaŭ'a'n jar'o'n. Oni pov'os pruv'i, ke ĝi'n hav'is mi, ĉar la fiks'il'o est'is difekt'it'a kaj kiam mi est'is ĉe la dogan'ej'o, ĝi fal'is el mi'a poŝ'o. La dogan'ist'o ĝi'n pren'lev'is por mi. Tio'n li cert'e memor'os.”

“Kia ne'kred'ebl'a afer'o!” flustr'is Stefano, sed Ĝoja plu raport'is: “Li pet'is mi'n kontrol'i. Nu, vi sci'as, ke unu el mi'a'j princip'o'j pri psikologi'a labor'o est'as ne las'i antaŭ'juĝ'o'j'n fals'i mi'a'n prudent'o'n. Mi pens'is, ke, konsider'e al li'a vid'ebl'a sincer'ec'o, est'as nur honest'e esplor'i la fakt'o'j'n. Sed mi pov'is parol'i pri mi'a inform'font'o al neni'u. Eĉ ne al vi, kar'ul'o,” - ŝi tener'e met'is si'a'n man'o'n sur la janan - “eĉ ne al vi.”

“Vi prav'as,” Jano respond'is. “Ni hav'as tro da labor'o, kaj mi'a mens'o ne est'as sufiĉ'e mal'ferm'a, por ke mi pov'u okup'iĝ'i pri tia galimati'o.”

“Mi prov'is ricev'i de Gopal kiel ebl'e plej mult'e da kontrol'ebl'a'j fakt'o'j. La sekv'o'n vi kon'as. Sed por mi, la viv'o neniam plu est'os la sam'a. Tiu et'ul'o tro impres'is mi'n.”

“Ĉe ni, tio mir'ig'us neniu'n,” koment'is Prasad, “tia'j fakt'o'j est'as relativ'e mal'oft'a'j, sed ĉiu'j sci'as, ke de temp'o al temp'o okaz'as. Mi foj'e est'is petit'a preleg'i pri ili antaŭ jun'ul'a grup'o kaj mi tiu'okaz'e iom leg'is la koncern'a'n scienc'a'n literatur'o'n. Se mi bon'e memor'as, Prof. Atreja el Benares'a Hindu'a Universitat'o publik'ig'is scienc'a'n esplor'o'n tiu'rilat'e, sed mi loĝ'as nun de sufiĉ'e long'e en Eŭrop'o por konsci'i, ke por vi la afer'o ne est'as akcept'ebl'a.”

“Traf'it'e. Mi person'e ne pov'as sorb'i ĝi'n,” Jano dir'is. “Mi kred'us pli facil'e je telepati'o inter tiu knab'o kaj la frat'in'o de Raĝendra Singh. Sed ver'ŝajn'e est'as ia raci'a klar'ig'o.”

“Kiu?” Ĝoja demand'is.

“Mi ne pov'as diven'i, kaj ni ver'ŝajn'e neniam trov'os ĝi'n. Ebl'e est'as skrib'it'a konfes'o ie, kaj iu leg'is ĝi'n laŭt'voĉ'e al kun'ul'o, dum et'a Gopal ĉe'est'is aŭ pov'is aŭd'i el apud'a ĉambr'o. Aŭ Singh konfid'is al amik'o, kiu, post li'a mort'o, sent'is skrupul'o'j'n, sed ne kuraĝ'is ir'i mem rekt'e al la polic'o. Aŭ iu am'ant'o de la londona frat'in'o leg'is sen ŝi'a sci'o ŝi'a'j'n leter'o'j'n, ebl'e pro ĵaluz'o, trov'is la raport'o'n pri la brul'eg'o, kaj instrukci'is la knab'o'n ripet'i la fabel'aĵ'o'n, kun la esper'o, ke just'ec'o tiel venk'os.”

“Kaj dum'e vi rid'et'as, s-ro Prasad,” Stefano dir'is al la hind'o.

“Kompren'ebl'e mi rid'et'as. Mi est'is en mal'liber'ej'o, kaj nun est'as liber'a. Ĉu vi sci'as, kio'n tio signif'as, liber'iĝ'i? Ne, vi ne pov'as sci'i. Nur tiu, kiu spert'is, pov'as kompren'i. Sed mi rid'et'as ankaŭ pro la energi'a'j pen'o'j de s-ro Karal. Est'as strang'e, kiel pret'a'j vi est'as akcept'i iu'n ajn klar'ig'o'n, sed ne la plej probabl'a'n. Nu, konserv'u vi'a'n opini'o'n, se ĝi sekur'ig'as vi'n. Ne mi prov'os konvink'i hom'o'n ne'konvink'ebl'a'n. Kaj mi ŝuld'as tiom al vi, ke mi abomen'us vi'n mal'trankvil'ig'i.”

La etos'o mal'streĉ'iĝ'is. Nur la edz'in'o de Jano konserv'is sur la vizaĝ'o ombr'et'o'n da sen'ĝoj'ec'o.

“Ĉu vi pret'us el'prov'i objektiv'e ĉiu'n el vi'a'j ĵus'a'j hipotez'o'j, kaj la ali'a'j'n, kiu'j'n vi cert'e kapabl'os el'pens'i post iom da pen'ad'o?” ŝi demand'is la edz'o'n. Sed ĉi-last'a apenaŭ konsider'is la sugest'o'n.

“Mi ne hav'us temp'o'n,” li grumbl'is.

Ĉe kio Prasad eksplod'is per rid'eg'o.

La fantom'a bov'in'o

“Nu, por respond'i al vi'a demand'o, tri dosier'o'j pri'okup'as mi'n nun,” polic'an'o Jano Karal klar'ig'is al si'a edz'in'o Ĝoja. “Est'as la seri'o da dom'ŝtel'o'j. Ni ne kompren'as, kiel tiu band'o sukces'as tiel bon'e inform'iĝ'i. Ili sci'as ekzakt'e, kiam la loĝ'ant'o'j for'est'os, kie situ'as la alt'valor'aĵ'o'j, ktp ktp. Kvazaŭ ili hav'us kun'kulp'ul'o'n en ĉiu hejm'o. Tiu'j dom'ŝtel'o'j okaz'ad'as jam de pli ol tri jar'o'j, kaj ni absolut'e ne progres'is. Remón ĵus pet'is mi'n re'esplor'i ĉio'n de la komenc'o.”

“Kaj la du ali'a'j afer'o'j, kio ili est'as?”

“Unu tem'as pri fals'a'j vojaĝ'ĉek'o'j. Kaj la ali'a, kiel vi cert'e diven'is, est'as la mister'a mort'o de tiu psikiatr'o ...”

“Ho jes, d-ro Pilatu.”

“Ni apenaŭ vid'is unu la ali'a'n, ek'de kiam oni trov'is li'n sen'viv'e kuŝ'ant'a'n sub la sof'o de si'a kabinet'o, kaj mi eĉ ne hav'is la temp'o'n demand'i: ĉu vi kon'as li'n?”

“Jes, mi li'n kon'as. Mi labor'is kun li dum kelk'a temp'o en la Psik'o'social'a Centr'o. Li jam est'is frenez'a.”

“Frenez'a, ĉu?”

“Frenez'a aŭ geni'a, kiel sci'i? Hom'o kun tre original'a'j ide'o'j. Vidv'o. Oni dir'is al mi, ke la for'pas'o de li'a edz'in'o plej serioz'e perturb'is li'n. Ŝi est'is skulpt'ist'o, plej talent'a. Li post'e instal'iĝ'is kiel privat'a psik'o'terapeŭt'o kaj psik'analiz'ist'o. Sed kial li'a mort'o mister'as?”

“Nu, ne est'as kutim'e mort'i sub sof'o, kvazaŭ oni tie dorm'us. Kaj ne est'as natur'e, ke du klient'in'o'j vizit'is li'n respektiv'e je la ok'a kaj je la naŭ'a maten'e, dum laŭ la nekropsi'o li jam est'is mort'a je la kvar'a.”

“Cert'e la polic'o pri'demand'is la klient'in'o'j'n, ĉu ne?”

“Ĝust'e ne. Ni ne sci'as, kiu'j ili est'as. Ni trov'is nek rendevu'libr'o'n, nek slip'ar'o'n pri pacient'o'j. Sed feliĉ'e ni ĵus ricev'is fot'o'j'n. Imag'u, ke d-ro Pilatu est'is suspekt'at'a de la kontraŭ'spion'a serv'o, kiu observ'ig'is la dom'o'n jam de plur'a'j tag'o'j, bedaŭr'ind'e ne plen'temp'e, sed almenaŭ la koncern'a'n maten'o'n ek'de la 7:30. La gvat'ant'o fot'is la vizit'ant'o'j'n, kiam ili en'ir'is kaj kiam ili el'ir'is, tiel ke ni hav'as bon'a'j'n fot'o'j'n dors'a'j'n kaj front'a'j'n. Mi esplor'os en la ĉirkaŭ'aĵ'o.”

“Li hav'is si'a'n kabinet'o'n en periferi'a kvartal'o, ĉu ne?”

“Jes. Ne est'as nur kabinet'o, sed tut'a dom'o. Unu el tiu'j dom'o'j kun'ĝarden'a'j mez'e de tio, kio far'iĝ'is nun kvartal'o tut'e urb'a. Ne alt'a, nur ter'etaĝ'o. Li loĝ'is tie, kaj tie labor'is.”

* * *

La pri'zorg'ant'o de la aŭt'o'las'ej'o atent'e rigard'is la fot'o'j'n.

“Jes, mi kon'as kvin el ili, ĉar ili ven'as regul'e, du- aŭ tri'foj'e semajn'e, je la sam'a hor'o, kaj las'as si'a'n aŭt'o'n ĉi tie. Tiu blond'ul'in'o hav'as blank'a'n Mercedeson, kies numer'o komenc'iĝ'as per 323 aŭ 328. Mi hav'as neni'o'n por far'i ĉi tie, nur rigard'i aŭt'o'j'n kaj hom'o'j'n, tial mi memor'as. La et'a nigr'a'har'a ul'in'o kun la angor'a vizaĝ'o hav'as numer'plat'o'n kun nur du spec'o'j da cifer'o'j: 9 kaj 2: 9299 aŭ 9929. Mal'hel'e verd'a Fiat 126.”

Ben'ant'e la rigard'em'o'n de la aŭt'o'gard'ist'o, Jano not'is avid'e la detal'o'j'n.

* * *

“Mi ne kompren'as. Ĉu ver'e neni'u ven'is al la pord'o?” Karal demand'is la bel'a'n blond'ul'in'o'n.

“Ne. Oni sonor'as kaj mal'ferm'as mem la pord'o'n. Mi supoz'as, ke li mal'ŝlos'as ĝi'n komenc'e de la tag'o. Se ne pend'as la karton'o kun Bon'vol'u atend'i, oni en'ir'as tuj la kabinet'o'n. Se la pord'o sur'hav'as ĝi'n, la atend'ej'o'n. Kiam mi al'ven'is tiu'tag'e, ĝi ne est'is afiŝ'it'a, mi do rekt'e en'ir'is.”

“Sed post'e, li ven'is, ĉu ne? Aŭ ĉu li jam sid'is en si'a kabinet'o?”

“Li est'is en la kabinet'o, sed ne sid'e. Li kuŝ'is sub la sof'o, kiel kutim'e.”

“Li kuŝ'is sub ... ĉu mi bon'e aŭd'is? Ĉu li akcept'as si'a'j'n klient'o'j'n kuŝ'e? Kuŝ'e sub sof'o?”

“Jes. Tio est'is unu el li'a'j plej geni'a'j el'trov'o'j. Laŭ la freŭd'a sistem'o, la pacient'o kuŝ'as sur divan'o kaj la analiz'ist'o sid'as mal'antaŭ li aŭ ŝi, ne'vid'at'e. Oni pov'as tiel rev'i laŭt'e, esprim'i ĉio'n sent'at'a'n, sen tim'i la al'front'iĝ'o'n kun rigard'o, kiu inhib'us. Pilatu komenc'e tiel far'is kun mi. Sed foj'e li hav'is la ide'o'n, ke se li kuŝ'os sub la sof'o, tio ig'os mi'n sent'i la situaci'o'n eĉ pli viv'e, pli intens'e. Krom'e, li vid'is i'o'n simbol'a'n en tiu pozici'o: li kvazaŭ simbol'is la fort'o'j'n de la sub'konsci'o, kiu'j'n ni ĉiam sent'as kiel ven'ant'a'j'n de ie sub'e en ni, ie sub ni'a raci'a cerb'o.”

“Sed, tamen, li cert'e re'ag'is. Vi ne rest'us tri kvar'on'hor'o'j'n sur sof'o, kun psikiatr'o sub ĝi, kaj parol'us la tut'a'n temp'o'n, dum eĉ ne bru'et'o'n li far'us?”

“Jes, jes. Tio jam okaz'is. Foj'e mi dir'is al li: ‘Mi est'as cert'a, ke vi dorm'as. Eĉ pli. Vi ne est'as tie. Vi met'is maneken'o'n por anstataŭ'i vi'n, ĉar mi'a'j babil'aĵ'o'j vi'n ne interes'as.’ Tiam mi aŭd'is li'a'n voĉ'o'n, kiu dir'is de sub la sof'o: ‘Daŭr'ig'u, mi sekv'as vi'n atent'e’. Ĝeneral'e li dir'is i'o'n, ne mult'e pli ol du aŭ tri fraz'o'j'n po-foj'e, sed okaz'is de temp'o al temp'o, ke mi parol'is dum tri kvar'on'hor'o'j, kaj li dir'is absolut'e neni'o'n.”

“Sed post la ... e... ĉu kuŝ'hor'o mi nom'u ĝi'n? ... ĉu li ne akompan'is vi'n al la dom'pord'o?”

“Ĝeneral'e jes. Sed tiu'n mard'o'n mi ne las'is li'n. Mi est'is furioz'a. Plur'foj'e mi far'is al li demand'o'j'n, sed li neni'o'n respond'is, eĉ ne: ‘Kiu'n respond'o'n vi esper'as aŭd'i?’ aŭ ‘Kio'n pri tio vi pens'as mem?’, kiel li far'is kutim'e. Li rest'is plen'e silent'a, kaj mi sent'is mi'n humil'ig'it'a, kio ver'ŝajn'e est'is la cel'o de tiu strang'a taktik'o: li ver'ŝajn'e vol'is, ke ni post'e analiz'u tiu'n humil'iĝ'a'n sent'o'n. Mi do est'is tut'e koler'a. Mi dir'is: ‘Se vi ne trov'as mi'n ind'a je eĉ et'a respond'o, tut'e ne util'as, ke mi rest'u ĉi tie. Salut'o'n, doktor'aĉ'o!’ Mi lev'iĝ'is kaj for'ir'is.”

* * *

D-ro Kagan, la ĉef'o de la jur'medicin'a serv'o, laŭt'leg'is la depozici'o'n de la ali'a vir'in'o: “Li est'is sub la sof'o, kiel kutim'e. Mi kuŝ'iĝ'is kaj komenc'is per silent'o, kiel kutim'e. Li ne re'ag'is, kiel kutim'e. Fin'fin'e mi komenc'is parol'i, kiel kutim'e. Sed iu'moment'e mi aŭd'is strang'a'n bru'o'n, kiu ven'is de sub la sof'o. Mi parol'is pri tiu bru'o, cert'a, ke li far'is ĝi'n intenc'e, kaj ke li ĝi'n koment'os. Li ne koment'is, sed ven'is ali'a bru'o. Mi dir'is, ke tiu'j bru'o'j mi'n tim'ig'as, ke li'a cel'o cert'e est'as help'i mi'n re'tra'viv'i tim'o'j'n el la infan'ec'o, sed ke mi ne el'port'os, se li ne dir'os i'o'n al mi. Li dir'is neni'o'n, kaj mi for'ir'is, tim'em'a kaj mal'kontent'a.”

“Kio'n vi opini'as?” Karal demand'is.

“Ke kelk'a'j el mi'a'j koleg'o'j hav'as tre strang'a'n manier'o'n praktik'i medicin'o'n. Sed ne pri tio vi sci'vol'as, ĉu? Pri tiu bru'o? Nu, je tiu hor'o, ver'ŝajn'e est'is la komenc'o de kadavr'a rigid'iĝ'o. La stat'o, en kiu mi'a koleg'o trov'is la korp'o'n post'e, tio'n konfirm'as. Tiu'j du vir'in'o'j rakont'is si'a'j'n fantazi'aĵ'o'j'n nur al for'pas'int'o. Komik'e, ĉu ne?”

Karal ne respond'is. La pri'mort'a'n humur'o'n de d-ro Kagan li neniam ĝu'is.

* * *

“Nu, mi konced'u, ke vi'a'j bel'ul'in'o'j liver'is si'a'n babil'ad'o'n al sen'puls'ul'o. Tio tamen ne klar'ig'as la bov'in'o'n,” sarkasm'is Henrik'o Baldua, la vir'o el la kontraŭ'spion'a serv'o.

Jano ne kompren'is. “Bov'in'o? Kiu parol'is pri bov'in'o?”

“Pri bov'in'o parol'as mi. Mi aŭd'is ĝi'n. Mi gvat'e star'is tie sur la ali'a trotuar'o. La et'a vir'in'o kun la ond'a'j nigr'a'j har'o'j antaŭ kelk'a'j minut'o'j el'ir'is, kaj jen ŝajn'is al mi, ke mi aŭd'as ver'e strang'a'n bru'o'n. Mi proksim'iĝ'is. Mi ir'is preskaŭ ĝis la sojl'o, ne tre si'n'gard'em'e, ebl'e, sed mi bezon'is sci'i. Mi re'aŭd'is ĝi'n, tre klar'e.”

“Ĝi'n? Kio'n?”

“La bov'in'o'n. Est'is blek'ant'a bov'in'o en la dom'o. Ĝi muĝ'is stult'ul'e, kiel bov'in'o'j far'as. Mi decid'is rond'ir'i ĉirkaŭ la dom'o, por kontrol'i, ĉu la bru'o ne ven'as el la ĝardén. Mi aŭd'is ĝi'n de'nov'e. Sed est'as absolut'e neni'u dub'o: la bov'in'o trov'iĝ'is en la dom'o.”

* * *

“Se mi far'iĝ'os frenez'a - kio probabl'e baldaŭ okaz'os - indik'u al mi serioz'a'n psikiatr'o'n, ne fantazi'ul'o'n kiel Pilatu,” Jano dir'is al si'a edz'in'o.

“Kial vi frenez'iĝ'us?”

“Nu, psikiatr'o, kiu trakt'as si'a'j'n pacient'o'j'n kuŝ'ant'e sub sof'o, tio jam est'is mal'facil'e akcept'ebl'a. Du vir'in'o'j, kiu'j rakont'as si'a'n viv'o'n al kadavr'o, tio est'is super'real'ism'a. Sed bov'in'o en urb'a dom'o! Ne. Mi ne el'ten'os. Pinĉ'u mi'n, ke mi vek'iĝ'u. Ĉar tut'e cert'e mi sonĝ'as.”

“Bov'in'o en'dom'e? De kie ven'as tiu sen'senc'aĵ'o?”

“De plej fid'ind'a inform'font'o: ul'o el la serv'o kontraŭ'spion'a. Kiu'j est'as pli serioz'a'j ol tiu'j?”

“Tio est'as antaŭ'juĝ'o. Kial ili frenez'us mal'pli ol psikiatr'o'j?”

“Aŭ ol polic'an'o'j? Jes, pri tio vi prav'as.”

* * *

“Kio'n sci'ig'as la nekropsi'o?” demand'is Baldua, la kontraŭ'spion'a ul'o.

“Mult'o'n interes'a'n,” Karal respond'is. “D-ro Pilatu mort'is sufok'iĝ'e. Strang'a'j post'sign'o'j sur la brak'o'j pens'ig'as, ke li est'is kvazaŭ ... kvazaŭ en'ŝlos'it'a en io, kio ten'is li'n streĉ'e kaj el kio li prov'is liber'ig'i si'n. El ekzamen'o de la maleol'o'j oni ek'sci'is, ke tiu'j est'is lig'it'a'j per ŝnur'o, kaj li sam'e mov'is ili'n pen'ant'e si'n mal'lig'i, sed sen'sukces'e. Ni trov'is fibr'o'j'n de ŝnur'o ĉe la pied'o'j de la sof'o, kio konfirm'as, ke li'a'j krur'o'j est'is fiks'it'a'j al ĝi. Oni ne pov'as dub'i, ke iu li'n mort'ig'is.”

Baldua grimac'is.

“Krud'a manier'o murd'i,” li dir'is. “Mi atend'is i'o'n pli rafin'it'a'n.”

“Kial?"

“Nu, person'o'j, kiu'j komerc'as per ŝtat'sekret'o'j ĝeneral'e dispon'as pli modern'a'j'n rimed'o'j'n.”

“Ĉu vi opini'as, ke li mort'is pro ia spion'a aktiv'ec'o?”

“Ĉu ne vi? Mister'a mort'o de hom'o kun spion'ec'a ag'ad'o tuj el'vok'as for'ŝtel'o'n de dokument'o aŭ likvid'ad'o'n de perfid'ant'o, aŭ i'o'n simil'a'n, ĉu ne?”

“Kial do vi suspekt'is li'n pri spion'labor'o?”

“Nu, foj'e, koleg'o Andre'o nokt'e penetr'is en la dom'o'n de hom'o, kies ne'leĝ'a'j perfid'a'j aktiv'ec'o'j est'as al ni bon'e kon'at'a'j, por fot'i kelk'a'j'n grav'a'j'n dokument'o'j'n, kiu'j, laŭ ni'a sci'o, tie trov'iĝ'is. Li sci'is, ke la koncern'at'o est'os for tiu'nokt'e. Li apenaŭ trov'iĝ'is en'e, kiam en'ven'is du fi'ul'o'j. Andre'o, kiu tre spert'as pri simil'a'j situaci'o'j, rest'is ne'vid'at'a. Sed li observ'is kaj konstat'is, ke la ne invit'it'a'j gast'o'j ir'as sen ia hezit'o al iu mur'o, manipul'as iu'n objekt'o'n laŭ difin'it'a manier'o, kaj tiel mal'ferm'as gard'o'ŝrank'o'n en'mur'e kaŝ'it'a'n. El tiu ili el'tir'as tek'o'n, valiz'et'o'n, el la spec'o kiu'n oni nom'as ataŝe'a. Dum kelk'a'j minut'o'j la du las'is la ataŝe'a'n tek'o'n en tiu ĉambr'o, por vizit'i la rest'o'n de la apartament'o kaj for'pren'i ali'a'j'n objekt'o'j'n, li ne vid'is, kio'n. Andre'o sukces'is glu'i al la tek'o mikroskop'a'n radi'o'el'send'il'o'n. Tiu'j miniatur'a'j aparat'o'j konstant'e el'send'as difin'it'a'n bip-bip-bip-signal'o'n, kiu ebl'ig'as sci'i - dum la pil'o'j funkci'as - kie trov'iĝ'as, je iu ajn moment'o, la objekt'o, al kiu ili est'as fiks'it'a'j. Tiu'rimed'e ni sekv'is la ir'ad'o'n de la tek'o el la spion'loĝ'ej'o ĝis ... la vetur'il'o de d-ro Pilatu.”

“Mir'ind'a teknik'o!”

“Mir'ind'a tek'sekv'o. Nu, ni interes'iĝ'is pri tiu psikiatr'o kaj ek'sci'is, ke ankaŭ la fisk'a administraci'o interes'iĝ'as pri li. Ĝi ĵus mal'kovr'is, ke aparten'as al li bien'o, kiu fakt'e est'as plen'a je trezor'o'j mult'valor'a'j, pri kiu'j li neniam konfes'is i'o'n ajn al la impost'ist'o. La bien'o est'as deklar'it'a kiel ruin'aĵ'o kaj sovaĝ'a grund'o ne'ekspluat'ebl'a, sed, kaŝ'it'a mal'antaŭ dens'a heĝ'o trov'iĝ'as bel'eg'a ĝarden'o, kiu est'as kvazaŭ daŭr'a ekspozici'o de skulpt'aĵ'o'j. Tiu bien'o antaŭ'e aparten'is al ter'kultur'ist'o, kiu, iĝ'int'e mal'san'a, ĝi'n diskret'e vend'is al Pilatu ne'long'e post la mort'o de ties edz'in'o.”

“Efektiv'e, ne sufiĉ'us por tio la en'spez'ad'o de psikiatr'o, eĉ tre sukces'a ĉe riĉ'ul'o'j.”

“Prav'e. Unu el la problem'o'j de la hom'o'j, kiu'j part'o'pren'as en kolekt'o kaj trans'don'o de ŝtat'sekret'o'j, est'as, ke tiu labor'o est'as tro bon'e pag'at'a. Ne est'as facil'e viv'i pli riĉ'e ol oni dev'us, sen tir'i al si la atent'o'n. Sed neni'o el ĉio ĉi klar'ig'as al ni la ĉe'est'o'n de bov'in'o en la dom'o de Pilatu, ĉu? Ver'e, tiu problem'o incit'as mi'n.”

* * *

“Mi hav'as la impres'o'n perfid'i, kaj tio'n mi tut'e ne ŝat'as,” dir'is la pensi'ul'o. “Tamen, kiam tem'as pri murd'o...”

Li est'is dik'a kaj fort'a, kun honest'a mien'o mark'it'a de zorg'ad'o.

“Est'is ankoraŭ nokt'o,” li daŭr'ig'is, “proksim'um'e la kvin'a maten'e. Mi ne dorm'is, kaj sci'is, ke mi ne re'dorm'os. Mi decid'is promen'et'i: Mi ŝat'as la kviet'o'n de tiu hor'o. Mi ĵus ating'is la angul'o'n de Arkostrato, kiam mi vid'is jun'ul'o'n al'ven'i el la kontraŭ'a direkt'o. Li ne pov'is mi'n vid'i, sed mi tuj re'kon'is li'n, ĉar li hav'as tre karakteriz'a'n manier'o'n paŝ'i. Mi'a nev'o nom'as li'n ‘Sen'bru'a Simi'o’. Mir'e mi vid'is li'n silent'e, ŝtel'ist'e, mal'ferm'i la krad'a'n pord'et'o'n al la antaŭ'dom'a ĝarden'et'o de d-ro Pilatu, kvazaŭ li vol'us vizit'i ĉi-last'a'n. Sed li ne ir'is al la en'ir'pord'o de la dom'o, li rond'ir'is ĉirkaŭ la konstru'aĵ'o. Mi pens'is: ‘Nu, tiu sci'vol'a knab'o vol'as rigard'i i'o'n mal'antaŭ'e’, kaj atend'is, por salut'i li'n. Sed li ne re'aper'is. Tiam ankaŭ mi diskret'e en'ir'is la ĝarden'et'o'n kaj paŝ'is ĉirkaŭ la dom'o, kiel ebl'e plej sen'bru'e. Li ne plu est'is tie. Se vi memor'as la lok'o'n, vi tuj kompren'os, ĉu ne?, ke li pov'is ir'i al neni'u ali'a lok'o ol en la dom'o'n mem, tra la mal'antaŭ'a pord'o. Mi mi'n demand'is, ĉu tiu knab'o far'iĝ'is ŝtel'ist'o, kaj ĉu mi parol'u pri tio al la polic'o. Mi decid'is atend'i, ĝis d-ro Pilatu plend'os. Anstataŭ plend'o pri ŝtel'o, inform'o pri murd'o ven'is.”

La koncern'a jun'ul'o, nom'at'a Juli'o Potiro, far'is meti'lern'ad'o'n kiel pur'ig'ist'o de kamen'tub'o'j. Li energi'e ne'is. Kio'n diabl'e li ir'us far'i nokt'e en la dom'o de psikiatr'o? Se li est'us ŝtel'ist'o, li ne pas'ig'us si'a'j'n tag'o'j'n nigr'ig'ant'e si'a'n vizaĝ'o'n, kaj eĉ si'a'n korp'o'n, kamen'tub'ist'e. Kaj kial do li murd'us tiu'n doktor'o'n? Kio'n li profit'us de tio? Ne. Tiu mal'jun'ul'o sonĝ'is, aŭ mis'pren'is por li iu'n ali'a'n. Kie li, Potiro, est'is tiu'hor'e? En si'a lit'o, kompren'ebl'e, en la apartament'o, kie li loĝ'as kun si'a vidv'a patr'in'o. Ver'ŝajn'e neni'u pov'os konfirm'i, sed est'as la ver'o.

Plej subit'e Karal demand'is:

“En la psikiatr'a dom'o, tiu'nokt'e, ĉu vi vid'is bov'in'o'n?”

La knab'o tuj iĝ'is eg'e pal'a, kaj dum sekund'et'o li'a'j okul'o'j esprim'is panik'o'n. Sed li ne rest'is long'e ŝancel'it'a.

“Vi dev'us konsult'i psikiatr'o'n,” li dir'is.

* * *

Fakt'e psikiatr'o'n konsult'ad'is jam de kelk'temp'e la jun'a Potiro mem.

“Li est'as iom strang'a,” plor'et'e klar'ig'is li'a patr'in'o, “sed murd'ist'o li cert'e ne est'as, nek ŝtel'ist'o, nur knab'o iom strang'a.”

“Kia'manier'e?” Karal demand'is kun plej amik'a ton'o. Sed ŝi nur lev'is la ŝultr'o'j'n.

“D-ro Pilatu komenc'is trakt'i li'n, antaŭ kelk'a temp'o. Mi ne rimark'is progres'o'n.” Ŝi plor'is long'a'n moment'o'n silent'e.

“Ĉu li interes'iĝ'as pri bov'in'o'j?”

Ŝi'a'j griz'a'j okul'o'j kvazaŭ subit'e sek'iĝ'is kaj rest'is fiks'it'a'j al Jano. Iom post iom ŝi'a esprim'o trans'form'iĝ'is de dolor'o kaj mir'o al profund'a, vund'iĝ'a angor'o.

“Ĉu ĝi pov'us est'i hered'a?” ŝi flustr'is. “Jen ankaŭ mi ek'hav'as aŭd'a'j'n halucin'o'j'n. Mi sens'is, kvazaŭ vi parol'us pri bov'in'o.”

* * *

“Ne'kred'ebl'e! Muze'o pag'us milion'o'j'n por tiu'j,” Jano dir'is al si'a koleg'o el Karbavón, kun kiu li vizit'is la sekret'a'n bien'o'n de Pilatu. De la ter'a kamp'ar'voj'o, al'ven'ant'e, oni vid'is nur alt'a'n heĝ'o'n kaj dom'o'n relativ'e mal'nov'a'n el'vok'ant'a'n pli mizer'o'n ol riĉ'ec'o'n. Sed la lok'o est'is organiz'it'a tia'manier'e, ke mal'antaŭ tiu mizer'a fasad'o trov'iĝ'is tre komfort'a, pli vast'a konstru'aĵ'o, kaj mal'antaŭ ĉi-last'a, ne'vid'ebl'e de ekster'e pro lert'a aranĝ'o de arb'o'j kaj heĝ'o, ĝarden'o mir'ind'e art'e ornam'it'a, kun skulpt'aĵ'o'j mal'sam'stil'a'j, sed ĉiu'j eg'e valor'a'j. Unu est'is mark'it'a kiel original'o de Rodin, ali'a de Mikelanĝel'o.

“Mi prov'as kapt'i ide'o'n, memor'o'n, kaj ĝi konstant'e for'fuĝ'as,” dir'is la lok'a polic'an'o. “Mi memor'as i'o'n. Oni dir'is al mi ... aŭ mi leg'is ... Kiel incit'e! Mi ne re'trov'as, kio'n. Tamen, io mens'tikl'as.”

Ankaŭ en Karal, mal'agrabl'e, ide'o tra'zigzag'is, kiu'n li ne sukces'is fiks'i.

* * *

Jano ĉiam sent'is impres'a, preskaŭ patologi'a, si'a'n kapabl'o'n solv'i enigm'o'j'n sonĝ'e. Tial li est'is pal'a tiu'maten'e, kiam li dir'is al Ĝoja: “Mi forges'is la detal'o'j'n de l’ sonĝ'o. Est'is slip'ar'o. La slip'ar'o de Pilatu. Ĝi sam'temp'e est'is ni'a slip'ar'o pri tiu seri'o da dom'ŝtel'o'j.”

La vizaĝ'o de Ĝoja lum'iĝ'is.

“Mi kompren'as! Li est'is psik'analiz'ist'o, kaj li'a'j pacient'o'j plej'part'e est'is riĉ'a'j, tre riĉ'a'j vir'in'o'j. En psik'analiz'o oni dev'as rakont'i ĉio'n ajn, kio pas'as tra la mens'o. Ili neces'e komunik'is al li detal'o'j'n pri si'a'j juvel'o'j, mon'o, alt'valor'aĵ'o'j, kaj ankaŭ pri la temp'o'j kiam la hejm'an'o'j est'os for. Li praktik'is ankaŭ hipnot'o'n kaj narkoanaliz'o'n, kaj tiel, cert'e, li'a inform'iĝ'o komplet'iĝ'is, se neces'e. Li'a edz'in'o est'is skulpt'ist'o. Kiam ŝi mort'is, li prov'is etern'ig'i ŝi'n per spec'o de kult'o al skulpt'aĵ'o'j. Por tio li bezon'is mon'o'n, kaj la mon'o'n - foj'foj'e la skulpt'aĵ'o'j'n mem - li akir'is per'e de band'o da dom'ŝtel'ist'o'j, kiu'j pov'is labor'i tre rapid'e, ĉar li sci'is el'tir'i la detal'o'j'n el si'a pacient'ar'o!”

“Vi prav'as. Al tiu konklud'o mi preskaŭ al'ven'is vizit'ant'e la skulpt'aĵ'a'n ĝarden'o'n, sed la ide'o'n mi ne sukces'is fiks'i. Mi hav'is tiu'n sonĝ'o'n, ĉar la sinjor'in'o kun la blank'a Mercedeso est'is viktim'o de simil'a ŝtel'o antaŭ ne tre long'e. Mi vid'is hieraŭ ŝi'a'n nom'o'n en la ŝtel'dosier'o.”

“Tial la murd'int'o for'pren'is la slip'ar'o'n kaj rendevu'libr'o'n. Sed Pilatu cert'e hav'is dosier'o'j'n pri si'a'j pacient'o'j, ĉu tiu'j'n vi ne trov'is?”

“Jes, sed ne est'as nom'o'j sur ili, nur komenc'liter'o'j. Tamen tio help'os.” Efektiv'e, rapid'a enket'o rivel'is, ke mult'a'j viktim'o'j de el'hejm'a ŝtel'ad'o est'is psik'analiz'at'a'j de d-ro Pilatu. La hipotez'o de Ĝoja iĝ'is plen'e konfirm'it'a.

“Vi pov'as ĉes'ig'i vi'a'j'n esplor'o'j'n,” Karal dir'is al la spion'ĉas'ist'o Baldua. “La mort'o de Pilatu neniel rilat'as al spion'ad'o, nur al for'ŝtel'o de art'aĵ'o'j, juvel'o'j kaj mon'o. Mi'a hipotez'o est'as, ke oni likvid'is li'n, ĉar la fisk'o mal'kovr'is suspekt'ind'a'j'n aspekt'o'j'n de li'a situaci'o kaj ...”

“Nu, bon'e, bon'e,” la ali'a respond'is. Mi tut'e ne insist'as por far'i vi'a'n labor'o'n. Enket'u pri vi'a'j ŝtel'o'j. Mi pet'as vi'n nur pri unu afer'o: kiam vi kapt'os la bov'in'o'n, nepr'e prezent'u ŝi'n al mi.”

* * *

Telefon'is la polic'an'o el Karbavón. “Mi memor'is, kio tikl'is mi'a'n mens'o'n, dum ni kun'e vizit'is la privat'a'n park'o'n de Pilatu,” li dir'is, “kaj la koncern'a'n dokument'o'n mi re'trov'is. Tem'as pri raport'o de du el ni'a'j hom'o'j, kiu pas'is tra mi'a'j man'o'j si'a'temp'e. Tiu'n mi bon'e memor'as, ĉar ĝi est'is la unu'a verk'it'a de vir'in'o'j. Nun, ni apenaŭ rimark'as, ĉu rutin'a polic'a raport'o est'as sub'skrib'it'a de vir'o aŭ de vir'in'o, sed tiu'j du polic'an'in'o'j est'is la unu'a'j ĉe ni.”

“Kio'n ili raport'is?” demand'is Karal.

“Simpl'a'n kolizi'o'n de du aŭt'o'j, neni'o'n serioz'a'n, eĉ ne unu vund'it'o'n. Unu el la vetur'il'o'j est'is t.n. bien'aŭt'o, kun ne'apart'ig'it'a, fenestr'o'hav'a kofr'o. Koleg'in'o Albar vid'is en ĝi infan'a'n form'o'n kovr'it'a'n de tuk'o. Suspekt'em'e, ŝi mal'ferm'is la kofr'o'n por kontrol'i, pri kio tem'as. Est'is nur statu'o. Tio okaz'is tut'e proksim'e al la bien'o de Pilatu. Pli spert'a polic'ist'o ver'ŝajn'e eĉ ne menci'us tio'n en si'a raport'o, sed tio est'is ili'a unu'a raport'o tiu'tag'a, kaj ŝi opini'is, ke ŝi dev'as ĉio'n menci'i. Interes'os vi'n kon'i la plat'numer'o'n de tiu bien'aŭt'o, ĉu ne?” Jano kontent'e not'is ĝi'n.

* * *

Ĝoja mal'ferm'is la dosier'o'n.

“Pilatu far'as ... e... far'is ver'e bon'a'j'n not'o'j'n,” ŝi dir'is al si'a edz'o. “Tre mal'long'a'j'n. Ver'ŝajn'e li skrib'as neni'o'n aŭ mal'mult'o'n dum la kun'sid'o kun pacient'o, sed not'as la ĉef'punkt'o'j'n tuj post'e.”

“Bon'e. Kio'n vi konklud'as pri tiu jun'a kamen'tub'ist'o?”

“Ke Potiro est'as ver'e psikiatri'a kaz'o. Li hav'as aŭd'a'j'n halucin'o'j'n - oft'e aŭd'as bov'muĝ'ad'o'n aŭ bru'o'n de katen'o'j -, est'as sci'vol'a pri la ali'a'j pacient'o'j de Pilatu kaj tre'eg'e ĵaluz'a pri ili. Li hav'as sent'o'j'n de persekut'iĝ'o, kred'as, ke ekzist'as komplot'o por kapt'i kaj murd'i li'n. D-ro Pilatu eĉ not'is: dezir'as mi'n murd'i, ankoraŭ ne pov'as rekt'e esprim'i tio'n al mi.”

“Ĉu vi opini'as, ke li pov'us est'i la murd'int'o?”

“Est'as mal'facil'e dir'i, sed mi'a'opini'e tio ebl'us. Li'a mens'o est'as ver'e perturb'it'a, kaj li'a kor'lig'o al la psikiatr'o tiel miks'it'a kun mal'am'o kaj ĵaluz'o, ke ĉe tia hom'o, kiu ne asimil'is la regul'o'j'n de soci'a viv'o, krim'o pov'us real'iĝ'i.”

* * *

“Ĉu vi kon'as Juli'o'n Potiron, la jun'a'n kamen'tub'ist'o'n?” Karal demand'is al Baldua.

“Nur tio'n, kio'n vi dir'is al mi kadr'e de la enket'o. Antaŭ'e mi sci'is neni'o'n pri li. Spion'o'j kaj kamen'tub'ist'o'j ne viv'as en la sam'a medi'o.”

“Kaj vi asert'as, ke vi aŭd'is bov'in'o'n muĝ'i en la dom'o de Pilatu, la mard'a'n maten'o'n, kiam tiu jam ĉes'is viv'i?”

“Jes. Kiel mi pov'us el'pens'i mem tiel stult'a'n ide'o'n? Mi ne est'as fantazi'ul'o. Se mi dir'is, ke mi aŭd'is, mi aŭd'is.”

“Kaj vi plu konserv'as tiu'n konvink'o'n, eĉ sci'ant'e, ke la enket'ist'o'j trov'is eĉ ne spur'et'o'n de bov'in'a ĉe'est'o en la loĝ'ej'o?”

“Jes.”

“Nu, mi ne kompren'as. Mi dev'os demand'i al Ĝoja, ĉu aŭd'a'j halucin'o'j pov'as komunik'iĝ'i de person'o al person'o, eĉ se la koncern'at'o'j hav'as neniu'n kontakt'o'n inter si.” Baldua rigard'is Janon mir'e.

* * *

“La prokuror'ej'o intenc'as arest'i Potiron, la kamen'tub'ist'o'n,” anonc'is Jano.

“Mi ne kompren'as. Vi dir'is, ke nun vi opini'as, ke tem'as pri band'o dom'ŝtel'ist'a, ke oni mort'ig'is Pilatun por ke li ne rivel'u la nom'o'j'n de si'a'j kun'labor'ant'o'j, ĉar la fisk'o komenc'is spur'sekv'i li'n kun ĝis'fund'a trov'em'o ...”

“Tio est'is nur hipotez'o. Ke la psikiatr'o trans'don'is mult'eg'a'j'n grav'a'j'n inform'o'j'n al la ŝtel'ist'o'j, pri tio ni ne dub'as. Sed pri la murd'o, ni hav'as neniu'n pruv'o'n kontraŭ ili.“

“Ankaŭ ne kontraŭ Potiro, ĉu?“

“Ni ne hav'as rekt'a'j'n pruv'o'j'n. Sed koleg'o trov'is atest'ant'o'n, kiu vid'is Potiron el'ir'i el la psikiatr'a dom'o tra la mal'antaŭ'a pord'o kelk'temp'e post la naŭ'a maten'e, la tag'o'n, kiam la mort'o mal'kovr'iĝ'is. Vi mem dir'is, stud'ant'e li'a'n dosier'o'n, ke li kapabl'us murd'i.”

“Ĉu li las'is fingr'o'prem'o'j'n?”

“Ne. La murd'int'o pens'is pri tio, kaj zorg'is ne las'i spur'o'j'n.”

“Kompat'ind'a knab'o! Ĉu almenaŭ vi sci'as, kiel li far'is?”

“Ne. Sed ni suspekt'as.”

* * *

“Mi hav'as plen'a'n konfid'o'n al vi,” dir'is la juĝ'ist'o, trans'don'ant'e al Karal la tra'serĉ'a'j'n leter'o'j'n. “Se est'us iu vi'a koleg'o, mi ver'ŝajn'e ne akcept'us, sed vi hav'as ne'raci'a'n, instinkt'a'n kapabl'o'n sent'i, kiu krim'is, kaj mi eg'e fid'as vi'n. Mi esper'as, ke vi trov'is la ĝust'a'n person'o'n.”

“Mi ne sci'as kiel dank'i vi'n, sinjor'o juĝ'ist'o. Tiu ide'o tra'serĉ'i ili'a'j'n loĝ'ej'o'j'n est'as ne tre raci'a, kiel vi dir'is, sed mi kred'as je ĝi.”

Jano Karal kaj koleg'o Izidor'o decid'is komenc'e vizit'i la apartament'o'n de l’ kamen'tub'ist'o, sed nek Potiro nek li'a patr'in'o est'is hejm'e, kaj ŝajn'e ne ekzist'is tie dom'gard'ist'in'o, kiu hav'us ŝlos'il'o'n.”

“Ni ir'u al la fleg'ist'o,” Jano dir'is.

Tem'is pri Ksaviero Puramán, psikiatri'a fleg'ist'o, kiu posed'is la bien'aŭt'o'n, en kiu polic'ist'in'o foj'e vid'is skulpt'aĵ'o'n probabl'e ne laŭ'leĝ'e akir'it'a'n. Puramán trov'iĝ'is hejm'e, kaj est'is kolos'o. Vid'ebl'e, aĉ'humor'a kolos'o. La vizaĝ'o, arogant'a kaj ne'fajn'a, ne impres'is plaĉ'e.

“Mi ne hav'as temp'o'n, mi ne kompren'as, kial vi ven'as al mi, mi dev'as urĝ'e for'ir'i,” li boj'is.

“Kie'n?” demand'is Izidor'o.

“Tio, frat'et'o, est'as mi'a afer'o, ne vi'a. Ĉu vi rajt'as dev'ig'i mi'n respond'i?”

“Ne nun. Se vi ne vol'as hodiaŭ, ni pov'as ven'ig'i vi'n al la polic'ej'o, kie vi est'os leĝ'e dev'ig'it'a respond'i. Sed se ni foj'e dev'os rakont'i ĉio'n ĉi al tribunal'o, vi'a nun'a si'n'ten'o ne aper'os favor'a por vi.”

“Nu, mi dev'as for'ir'i, mi ir'os al la polic'ej'o, kiam mi ricev'os bon'ord'a'n vok'il'o'n. Bon'vol'u for'ir'i, sinjor'o'j.”

“Vi pov'as for'ir'i, si vi dezir'as, sed ni rest'as ĉi tie. Ni tra'serĉ'os vi'a'j'n posed'aĵ'o'j'n.”

“Tra'serĉ'os? Ĉu vi hav'as juĝ'ist'a'n rajt'ig'il'o'n?”

“Kompren'ebl'e,” dir'is Karal, kun el'montr'o de l’ dokument'o. “Mi ne kompren'as. Kia'baz'e vi vol'as tra'serĉ'i mi'a'n loĝ'ej'o'n?”

“Tio, frat'et'o, est'as ni'a afer'o, ne vi'a,” Izidor'o ironi'is.

“Nu, mi rest'os kun vi, tamen ...”

“Sed vi dev'as for'ir'i i'e'n urĝ'e!”

“Mi sen'kulp'ig'os mi'n.”

“Ĉu vi kon'is d-ro'n Pilatu?” demand'is Izidor'o.

“Mi rest'as por observ'i la tra'serĉ'ad'o'n, ne por respond'i al vi'a'j demand'o'j.”

“Kiel vi vol'as,” koment'is Jano, kaj li al'dir'is: “Mi ŝat'us tamen vort'ig'i unu demand'o'n: ĉu vi sci'as i'o'n pri bov'in'o en li'a hejm'o?”

La rigard'o, kiu'n Karal ricev'is, est'is plen'e profesi'a: la psikiatri'a fleg'ist'o jam pret'is psikiatri'e fleg'ist'i. Sed li tuj reg'is si'n, sku'ant'e kompat'em'e la kap'o'n.

* * *

“Kiam mi montr'is al li la tut'a'n dosier'o'n, inkluziv'e de la raport'o'j laboratori'a'j, ni vid'is ke li ne el'ten'os long'e. Li fin'e konfes'is. Li kred'is est'i ekster trov'ebl'o, kaj tut'e ne kompren'is, per kia magi'a proced'o ni ating'is li'n.”

Jano kaj Ĝoja promen'is man-en-man'e laŭ'long'e de Tjazo.

“Kio'n pri'trakt'is tiu raport'o?” ŝi demand'is.

“La et'a'j'n fibr'o'j'n. Mikroskop'a'j'n fibr'et'o'j'n, kiu'j'n ni trov'is sur la vest'o'j de Pilatu. Ili de'ven'is de mal'nov'a frenez'jak'o, kiu'n ni trov'is ĉe Pur'am'a'n.”

“Diabl'e! Kial do li uz'is frenez'jak'o'n?”

“Nu, dum la fatal'a nokt'o, li vizit'is la psikiatr'o'n. Puramán est'is la estr'o de la ŝtel'ist'a band'o. Li sci'is, ke post unu aŭ du tag'o'j la fisk'o pri'demand'os Pilatun, kaj li rigard'is tiu'n ne'fid'ind'a, ne'kapabl'a rezist'i al la prem'o'j de enket'ist'a sond'ad'o. Si'a'temp'e, Pilatu kaj li labor'is kun'e en psikiatri'a hospital'o. Pilatu li'n konstant'e humil'ig'is kaj la fleg'ist'o decid'is foj'e venĝ'i si'n.”

“Tamen, dum jar'o'j li util'ig'is la psikiatr'o'n!”

“Jam tio est'is venĝ'o. La psikiatr'o'n li lig'is al la band'o ĉantaĝ'e, minac'ant'e rivel'i iu'n profesi'a'n mis'kondut'o'n, pri kiu li ek'sci'is en la hospital'o. Sed kiam Pilatu far'iĝ'is danĝer'a, Pur'am'a'n likvid'is li'n, sad'ism'e.”

“Kiel?”

“Li sur'met'is al li frenez'jak'o'n. Herkul'e fort'a, li cert'e ne dev'is mult'e pen'i por super'i la mal'dik'a'n psikiatr'o'n. Li ŝov'is ĉi-last'a'n sub la sof'o'n, lig'is li'a'j'n maleol'o'j'n al la mebl'o'pied'o'j, kaj met'is li'a'n kap'o'n en ordinar'a'n plast'a'n sak'o'n. Tio sufiĉ'is por sufok'i la psikiatr'o'n, kiu, pro mal'liber'a'j man'o'j, ne pov'is sen'iĝ'i je la kap'sak'o.”

“Terur'e!”

“Jes. Puramán sci'is, ke Pilatu hav'is la frenez'a'n ide'o'n kuŝ'i sub la sof'o dum pacient'o el'boben'is si'a'j'n rev'o'j'n, sonĝ'o'j'n aŭ mi-ne-sci'as-kio'n ali'a'n. Tial li met'is li'n sub la sof'o'n. Kuŝ'ig'int'e Pilatun kun la sufok'a sak'o, li for'pren'is la slip'ar'o'n kaj rendevu'libr'o'n, por ke oni ne re'trov'u la nom'o'j'n kaj adres'o'j'n de la pri'ŝtel'it'o'j. Li sci'is, ke en si'a'j dosier'o'j, la psikiatr'o ne skrib'as tiu'j'n.”

“Sed Pilatu ne sur'hav'is frenez'jak'o'n, kiam oni trov'is li'n!”

“Kompren'ebl'e ne. Puramán - kies man'o'j ne est'as tre pur'a'j, ceter'e - re'ven'is tra la mal'antaŭ'a pord'o sam'nokt'e je la kvar'a. Li konstat'is, ke la psikiatr'o laŭ'plan'e mort'is. Li for'pren'is la plast'a'n sak'o'n, la frenez'jak'o'n kaj la ŝnur'o'j'n, kiu'j lig'is la maleol'o'j'n al la sof'o, kaj for'ir'is, zorg'e pur'ig'int'e ĉiu'n lok'o'n, kie li est'us pov'int'a las'i fingr'o'spur'o'j'n.”

Ili paŝ'is plu, silent'e.

“Nu, jen murd'o'mister'o solv'it'a,” fin'e dir'is Ĝoja. “Ĉu vi far'is i'o'n rilat'e la ali'a'j'n en la ŝtel'band'o?”

“Ne. Puramán asert'as, ke li labor'is sol'a, kio est'as sen'senc'aĵ'o. Ili ebl'e jam for'kur'is ekster'land'e'n. Esper'ebl'e, ni foj'e kapt'os ili'n per kutim'a polic'a rutin'o.”

“Kaj kio pri la kamen'tub'ist'o? Kaj pri la bov'in'o?”

“Pri tio ni sci'as neni'o'n.”

Ne'atend'it'a jun'a voĉ'o son'is gaj'e mal'antaŭ ili. “Feliĉ'e, ke sci'as mi,” ĝi dir'is. La par'o sam'mov'e, sam'sekund'e turn'is si'n. Ĵus parol'is Stefano, la nev'o de Ĝoja, kiu ten'is spec'o'n de vojaĝ'sak'o en'man'e.

“Pri kio vi nun fanfaron'as?”, “Kiel vi pov'is ...?” ambaŭ dir'is sam'temp'e.

“Nu, vi ne est'as facil'e trov'ebl'a'j, kiam oni hav'as grav'eg'a'j'n nov'aĵ'o'j'n por vi. Se mi ne kon'us vi'a'j'n kutim'o'j'n de ge'am'ant'o'j ...” La jun'ul'o rid'is.

“Ne el'uz'u pli'a'foj'e ni'a'n pacienc'o'n. Klar'ig'u!” Jano dir'is, preskaŭ ordon'e.

“Nu, vi neni'o'n pet'is de mi, sed mi decid'is propr'a'iniciat'e part'o'pren'i en la enket'o. Onkl'in'o Ĝoja trans'don'is al mi ĉiu'j'n polic'a'j'n sekret'o'j'n, kiel kutim'e, eĉ se ne leĝ'e (sed leĝ'e ŝi mem dev'us neni'o'n sci'i, ĉu?). Mi do interes'iĝ'is pri vi'a kamen'tub'a Potiro. Mi du- aŭ tri'foj'e gvat'sekv'is li'n sen'rezult'e, ĝis foj'e jen mi vid'is li'n for'ir'i bus'e kun sak'o. Kiam li el'ir'is, li forges'is si'a'n sak'o'n, sed li el'bus'iĝ'is tiel rapid'e, last'sekund'e, ke mi ne pov'is sekv'i li'n, jam la bus'o re-ek'ir'is.”

“Kaj vi evident'e kapt'is la sak'o'n,” Jano dir'is.

“Kaj vi evident'e trov'is en ĝi bov'in'o'n,” al'don'is Ĝoja.

“Ekzakt'e. Ne bov'in'o'n, sed voĉ'o'n de bov'in'o. Rigard'u.”

Kaj Stefano el'tir'is el la sak'o objekt'o'n iom simil'a'n al et'a akordion'o. Dis'volv'iĝ'ant'e, ĝi ek'blek'is perfekt'a'n bov'a'n muĝ'o'n. Preter'pas'ant'o rigard'is mir'e, kaj ek'rid'is.

“Sed kiel diabl'e diven'i por kio util'as tiu ... e... amuz'il'o? Kial Potiro uz'is ĝi'n en la psikiatri'a dom'o?”

“Ne neces'os diven'i,” Stefano respond'is, “mi sci'as.”

“Kiel do?”

“Mi kompren'ebl'e ir'is re'port'i al tiu kompat'ind'a knab'o la sak'o'n, kiu'n li (cert'e intenc'e) perd'is. Mi'a fajn'a vizaĝ'o sen'dub'e inspir'is li'n, ĉar li rakont'is si'a'n tut'a'n viv'o'n al mi. Ebl'e ĉar li ne plu hav'as psikiatr'o'n. Nu, mi ne rakont'os ĉio'n.”

“Almenaŭ la ĉef'punkt'o'j'n.”

“Li mal'am'is Pilatun - kvankam sam'temp'e li iel bezon'is li'n - ĉar tiu ne pren'is serioz'e la fakt'o'n, ke li oft'e aŭd'as bov'in'o'n muĝ'i, kaj ankaŭ katen'o'j'n grinc'i, kiam nek bov'in'o nek katen'o'j ĉe'est'as. Li kon'is la dom'o'n, ĉar li jam antaŭ'e pur'ig'is ĝi'a'n kamen'o'n. Por tio'n far'i, li dev'is ir'i al la sub'tegment'ej'o, dum pacient'in'o trov'iĝ'is tuj sub'e, en la kabinet'o. Li rimark'is, ke tie supr'e, li aŭd'as ĉio'n, kaj ke est'as ekster'ordinar'e, kiel tiu vir'in'o liber'e parol'as pri afer'o'j, kiu'j'n li kuraĝ'us menci'i al neni'u.”

“Tiam li sent'is, ke simil'a trakt'ad'o util'us al li, ĉu ne?” Ĝoja supoz'is.

“Jes, kaj Pilatu konsent'is okup'iĝ'i pri li. Komenc'e, Potiro tre ŝat'is, sed post kelk'a temp'o li hav'is la impres'o'n, ke la psikiatr'o ne kred'as li'n. Li aĉet'is ĉi tiu'n objekt'o'n, kiu perfekt'e imit'as la muĝ'o'n de bov'in'o, kaj hav'is la ver'e frenez'a'n ide'o'n est'ig'i en Pilatu la sam'a'n sent'o'n, ke aŭd'iĝ'as ne'kompren'ebl'a'j bov'blek'o'j. Kaj bru'o de katen'o'j. La maten'o'n de la krim'o, ĉirkaŭ la kvin'a, li en'ŝtel'iĝ'is tra la mal'antaŭ'a pord'o. Kiam li si'a'temp'e pur'ig'is la kamen'tub'o'n, li rimark'is, ke la ŝlos'o de tiu pord'o est'as difekt'it'a.”

“Pilatu pri tio ne zorg'is. Li ne tim'is dom'ŝtel'ist'o'j'n!“

“Potiro do sci'is pri tiu pord'o, kaj la koncern'a'n nokt'o'n li sen'bru'e en'ir'is kaj supr'e'n'ir'is al la sub'tegment'ej'o. Li'a plan'o est'is tie atend'i ĝis ven'os la 10-a maten'e, hor'o de li'a rendevu'o kun Pilatu, dum kiu li aŭd'ig'os katen'bru'o'j'n kaj bov'muĝ'o'j'n, por ke la psikiatr'o pens'u, ke ial, Potiro ne pov'is ven'i, sed anstataŭ li ven'is la bru'o'j, kiu'j obsed'as li'n.”

“Li est'as komplet'e frenez'a!” Jano murmur'is.

“Preciz'e tial li vizit'is frenez'doktor'o'n, ĉu ne? Li efektiv'e ag'is laŭ si'a plan'o. Li tut'e ne sci'is, ke Pilatu kuŝ'as sen'viv'a. Li aŭskult'is kun ĝu'o la unu'a'n klient'in'o'n, kaj kiam la du'a for'ir'is post nur dek minut'o'j, li far'iĝ'is sen'pacienc'a kaj aŭd'ig'is la bru'o'j'n. Ili re'son'is tiel fort'e, ke Baldua, kiu ek'de la 7:30 gvat'is sur'trotuar'e, aŭd'is ili'n kaj proksim'iĝ'is.”

“Nu,” dir'is Jano, “mi ĝoj'as, ke ni hav'as klar'ig'o'n pri tiu fantom'a muĝ'ad'o, kaj ke mi pov'os komunik'i ĝi'n al Baldua. Tiu spion'spion'o iom sub'taks'as la polic'o'n, kaj plezur'ig'os mi'n montr'i al li, ke raci'a klar'ig'o ekzist'as - aŭ ebl'e ne raci'a, sed real'a - pri la strang'a'j bru'o'j, kiu'j'n li aŭd'is.”

“Nu, Potiro don'is al mi la muĝ'il'o'n. Kio'n mi far'u el ĝi?” Stefano demand'is.

“Ĝi'n dev'as hav'i la polic'o, ĝi est'as atest'aĵ'o. Kiam la pri'krim'a kort'um'o juĝ'os la kaz'o'n, ĝi dev'os trov'iĝ'i tie.”

“Ĉu oni aŭd'ig'os ĝi'n en la tribunal'o?”

“Cert'e. Est'as er'o de la kaz'o, ĉu ne? La advokat'o de Puramán cert'e prov'os ŝov'i la kulp'o'n sur Potiron, kaj tiu dev'os klar'ig'i si'a'n ĉe'est'o'n en la dom'o.”

“Mi esper'as, ke mi pov'os ĉe'est'i tiu'n kun'sid'o'n de l’ kort'um'o. Mi ne vol'us mal'traf'i la publik'a'n aŭd'ig'o'n de tiu'j muĝ'o'j en kadr'o tiel solen'a!”

“Vi cert'e ĉe'est'os, kiel atest'ant'o. Vi nepr'e dev'os atest'i pri tio, kiel vi trov'is la muĝ'il'o'n, ktp.”

“Ĝu-ĝu-ĝu-ĝu! Kia ĝu'o! Ĉu mi ankaŭ pov'os antaŭ tiu'j serioz'a'j sinjor'o'j son'ig'i tiu'j'n muĝ'o'j'n? Dank'o'n, onkl'o, vi'a ĵus'a parol'o est'is plej bel'a donac'o al mi.”

La tri'op'o plu paŝ'is, rid'et'ant'e. Jano, kiu ne facil'e akcept'is la oft'e super'ec'a'n si'n'ten'o'n de Henrik'o Baldua, ek'hav'is ide'o'n:

“Cert'e, simil'a muĝ'il'o est'as mal'mult'e'kost'a, ĉu ne?” li dir'is. “Mi aĉet'os unu, kaj ĝi'n send'os anonim'e al Baldua, antaŭ ol raport'i pri ĉio ĉi. Imag'u li'a'n vizaĝ'o'n, kiam li mal'far'os la pak'aĵ'o'n, el'tir'os ne'kompren'e spec'o'n de akordion'et'o, kaj ek'aŭd'os tondr'a'n “Muuuuuuuuuu!”

Stefano fuĝ'as de la polic'o

“Sed tio est'as mi'a vetur'il'o!” Karal ne'kred'em'e ek'kri'is. Antaŭ li, leŭtenant'o Remon ĵus ripet'is al si'a telefon'a kun'parol'ant'o la indik'o'j'n, kiu'j'n li ricev'is antaŭ minut'o.

“Vi'a aŭt'o?” li eĥ'is mir'e, ripoz'ig'ant'e la telefon'o'n.

“Jes, mi'a!”

“Kia ekster'ordinar'a koincid'o! Ĉu Ĝoja...?”

“Ne. Pren'is ĝi'n ne mi'a edz'in'o, sed mi'a nev'o Stefano. Li prunt'is ĝi'n de ni por du tag'o'j, por ir'i al Akvoviva.”

“Ĉu vi sci'as, kiam li intenc'is for'ir'i?”

“Jes, li tio'n menci'is hieraŭ, kiam li ven'is prunt'i la aŭt'o'n; li dir'is, ke li for'vetur'os je la ok'a ĉi-maten'e.”

“Ver'e ni est'as bon'ŝanc'a'j. Est'os mult'e pli facil'e trov'i ĝi'n kaj li'n avert'i, se eĉ antaŭ la unu'a serĉ'et'o ni jam kon'as la direkt'o'n, kaj la hor'o'n, kiam la vetur'il'o ek'ir'is. Ni sen'pen'e dedukt'os ĝi'a'n proksim'um'a'n situ'o'n.” La leŭtenant'o re'pren'is la telefon'o'n kaj kelk'vort'e klar'ig'is en ĝi'n kiel preciz'ig'i la antaŭ'e don'it'a'n serĉ-ordon'o'n.

“Bon'ŝanc'a'j! Jes, iu'rilat'e, sed ali'flank'e ... Pens'i, ke mi'a nev'o vojaĝ'as tut'e trankvil'e kun bomb'o eksplod'ont'a ... Je la kiom'a la ul'o dir'is, ke ĝi eksplod'os?”

“Je la 11-a.”

“Ni dispon'as do iom pli ol du hor'o'j'n por li'n trov'i kaj liber'ig'i je tiu minac'o. Ni esper'u, ke li ne ŝanĝ'is si'a'n plan'o'n.”

“Ni ver'ŝajn'e baldaŭ sci'os.”

“Mi ankoraŭ ne kapabl'as kompren'i, kiel tiu teror'ist'o pov'is konfuz'i mi'a'n aŭt'o'n kun tiu de la cel'at'a sekret'a agent'o.”

“Mal'feliĉ'a hazard'o. Vi'a vetur'il'o trov'iĝ'is en la sam'a aŭt'o'las'ej'o, ĝi hav'as la sam'a'n kolor'o'n, est'as la sam'a model'o, kaj la numer'plat'o'j tre simil'as. Ver'ŝajn'e ili eg'e rapid'is, kaj kiam oni ŝtel'e far'as tia'n kaŝ'a'n labor'o'n, oni hav'as streĉ'it'a'j'n nerv'o'j'n, kiu'j foj'foj'e fuŝ'ig'as. Ni neniam sci'os la detal'o'j'n, ĉar la bomb'met'int'o'j'n ni neniam kapt'os.”

“Est'is tre honest'e far'e de ili avert'i vi'n tuj, kiam ili konstat'is la erar'o'n.”

“Nu, ĉiam dev'as est'i proporci'o inter risk'o kaj efik'o. Est'as en nenies interes'o, ke simpl'a civit'an'o sen'rilat'a kun ili'a sekret'a milit'o mort'us kaj ebl'e mort'ig'us ali'a'j'n, dum est'as tre facil'e kaj sen'risk'e inform'i la polic'o'n pri la fuŝ'o. Est'as la avantaĝ'o de aŭtomat'a telefon'o por ili. Ni ĝeneral'e grumbl'as pri tio, ke telefon'ant'o'n oni ne plu pov'as kapt'i kiel en la komenc'a'j temp'o'j, sed ĉi-kaz'e, dank’ al tiu anonim'ec'o, sen'dub'e, vi'a nev'o est'os sav'it'a.”

*

Fakt'e, la afer'o ne est'is tiel simpl'a. Stefano ja, kiam li aŭt'o'n dispon'is, ĉiam akcept'is en ĝi'n pet'vetur'ant'o'j'n, ver'ŝajn'e pro iu reciprok'a sent'o: li mem oft'e vojaĝ'is pet'vetur'e. La vir'o, kies pet'gest'o'n li pozitiv'e respond'is, est'is ebl'e 25-jar'a, mez'grand'a, kun plaĉ'a vizaĝ'o, kaj dors'o'sak'o vid'ebl'e tre pez'a. Kiel Stefano pov'us diven'i, ke la dors'o'sak'o'n plen'ig'as la rezult'o de ĵus sukces'int'a bank'o'rab'o? Ke la simpati'a pet'vetur'ant'o hav'as ĉe si aŭtomat'a'n pistol'o'n kaj post ne'long'a banal'a konversaci'o dikt'os mem la voj'o'n sekv'ot'a'n?

Antaŭ ol la polic'o hav'is la temp'o'n “ŝlos'i” la kvartal'o'n, kie la bank'o situ'as, la jun'ul'o jam motor'cikl'e ating'is la kel'o'n, kie li prepar'is la ŝanĝ'o'n de person'ec'o - de mask'it'a rab'ist'o-motor'cikl'ist'o al kamp'ad'ul'o dors'sak'a - kaj li decid'is pet'vetur'i pro la pens'o, ke oni des mal'pli kapabl'os trov'i li'n, se li mem las'os al la hazard'o la elekt'o'n de la vetur'il'o, kiu'n li uz'os.

Kaj nun, li el'ig'is si'a'n pistol'o'n, kaj ordon'is al Stefano direkt'iĝ'i al Malpáz.

*

“Ĉu vi hav'as radi'o'n en vi'a vetur'il'o?” la leŭtenant'o demand'is, kaj, ĉe jes'a respond'o, li don'is instrukci'o'j'n por ke dis'send'iĝ'u “urĝ'a mesaĝ'o al s-ro Stefano Farnadzo, vetur'ant'a en aŭtomobil'o kun jen'a'j karakteriz'o'j: ...” La mesaĝ'o kompren'ebl'e neni'o'n klar'ig'is, nur pet'is, ke li urĝ'e kontakt'u polic'ej'o'n. La unu'a serĉ'ad'o, kiu'n la polic'o entrepren'is, ja tut'e ne sukces'is.

“Esper'ebl'e li aŭskult'os...” onkl'o Jano dir'is emoci'plen'e. Est'is la 9-a kaj 45 minut'o'j.

*

“... est'as pet'at'a komunik'i kun la polic'o kiel ebl'e plej urĝ'e pro serioz'a kaŭz'o. Ni ripet'as. Urĝ'a mesaĝ'o al s-ro Stefano Farnadzo ...”

“Est'as mi!” ek'kri'is Stefano. “Kio ...?” Sed la ali'a jam inter'romp'is: “Vi serĉ'as pretekst'o'n por mi'n liver'i al la polic'o, ĉu ne? Kvankam kiel vi intenc'as far'i, mi ne pov'as imag'i mem.”

“Vi reg'as la situaci'o'n ĉi tie,” Stefano re'bat'is. “Vi mi'n mort'ig'us, antaŭ ol mi eĉ okul'um'us al polic'an'o. Mi'a paper'uj'o trov'iĝ'as en mi'a jak'o sur la mal'antaŭ'a seĝ'o, pren'u ĝi'n, ĝi en'hav'as mi'a'n ident'ig'a'n kart'o'n.”

“Se vi opini'as, ke per tia ruz'o vi ating'os, ke mi ĉes'u direkt'i la arm'il'o'n al vi, vi erar'as,” la kapt'int'o sarkasm'is. Kaj plu ten'ant'e Stefanon sub minac'o pistol'a, li gimnastik'is ĝis li sukces'is kapt'i la jak'o'n, kaj la paper'uj'o'n. Mal'facil'e kred'ant'e la propr'a'j'n okul'o'j'n, li murmur'is:

“Vi prav'as, vi nom'iĝ'as Stefano Farnadzo. Sed kiel ebl'as ke la polic'o ...?”

“La mesaĝ'o tut'e cert'e ne rilat'as al vi,” dir'is la nev'o de Karal, pens'ant'e, ke ju pli li sekur'ig'os la ali'a'n, des pli bon'e por li est'os. “Ebl'e iel ek'sci'is, ke est'as ia danĝer'a difekt'o en la motor'o aŭ ali'a organ...”

“Ne parol'u!” la kun'ul'o boj'is, kaj Stefano mal'agrabl'e sent'is, ke tiu far'iĝ'as nerv'a. “Mi bezon'as pri'pens'i, kaj pov'as pri'pens'i nur en silent'o. Se la polic'o serĉ'as ĉi tiu'n aŭt'o'n, eĉ kun sav'a'j intenc'o'j, tio ŝanĝ'as la tut'a'n problem'o'n.”

*

10:00

“Jano! Kio okaz'as?” En la telefon'o aŭd'iĝ'is la voĉ'o de Ĝoja Karal, la edz'in'o de l’ polic'a detektiv'o. “Ĉu mi ĝust'e aŭd'is aŭ ĉu mi ial mis'kompren'is la nom'o'n? Ĉu la radi'o ne ĵus dis'send'is mesaĝ'o'n por Stefano?” Jano hezit'is, ĉu dir'i la ver'o'n aŭ ne.

“Jes, ni prov'as ating'i Stefanon...”

“Dev'as est'i tre facil'e, li ir'is al Akvoviva. Vi cert'e pov'as kalkul'i, kie li proksim'um'e trov'iĝ'as sur la aŭt'voj'eg'o.”

“Ĝust'e la problem'o est'as, ke li ne trov'iĝ'as sur ĝi.”

“Jano! Klar'ig'u al mi sincer'e. Mi mal'trankvil'iĝ'as. Almenaŭ mi sci'u!” Ŝi'n aŭd'ebl'e jam ten'is angor'o. En simil'a'j cirkonstanc'o'j, est'as pli bon'e sci'i la ver'o'n ol las'i la imag'o'n dis'vag'i. Li klar'ig'is pri la bomb'o.

“Terur'e! Kio pov'is okaz'i al li?”

“Mi ne kompren'as. Polic'a'j vetur'il'o'j serĉ'is laŭ la tut'a voj'eg'o, kaj ankaŭ laŭ la ali'a'j voj'o'j. Stefano ial ŝanĝ'is si'a'n direkt'o'n. Ne ebl'as, ke li plu vojaĝ'us direkt'e al Akvoviva.”

“Strang'e! Kial do li ŝanĝ'is?” Kaj kun trem'a voĉ'o ŝi al'don'is: “Ĉu ebl'us, ke la bomb'o jam eksplod'is?”

“Ne. Se tio okaz'us, ni trov'us eĉ pli facil'e ... Sed ne mal'trankvil'iĝ'u. Ni nepr'e trov'os li'n. Nun la tut'a land'a polic'o est'as avert'it'a. Al kiu ajn lok'o li ir'as, ni ne preter'vid'os li'n.”

*

10:15

“Ne pov'as est'i danĝer'o meĥanik'a. Tio est'us tro'a koincid'o,” la jun'a rab'ist'o konklud'is si'a'n pri'pens'ad'o'n. “Sekv'e, iel la polic'o sekv'is mi'n, kaj sci'as, ke mi vetur'as vi'a'aŭt'e. Kial ili ne arest'is mi'n pli fru'e, mi ne kompren'as, sed pro iu ne'pens'ebl'a indik'aĵ'o ili sci'as, ke mi elekt'is vi'n kiel transport'ant'o'n.” Li ek'silent'is plu, medit'e. “Kaj tamen,” li re'parol'is, “mi bezon'as vetur'il'o'n.” Ŝajn'is, ke li bezon'as laŭt'e parol'i por ord'ig'i si'a'j'n pens'o'j'n. Tial, ebl'e, li postul'is silent'o'n por pri'pens'i. Tio ne plaĉ'is al Stefano, kiu dir'is al si: ‘Se li tiom bezon'as laŭt'voĉ'i por el'turn'iĝ'i pens'e, ebl'e li ne est'as tre inteligent'a’. Sed jen la ali'a plu dir'is:

“Ĉu mi mort'ig'u vi'n, kaj eskap'u en la kamp'ar'o'n? Se mi ne mort'ig'os vi'n, kaj pet'os, ke vi las'u mi'n ie ĉi-proksim'e, vi tuj inform'os la polic'o'n, kie kaj kie'n mi for'fuĝ'is. Do mi dev'os mort'ig'i vi'n.”

*

10:20

“Jano, ĉu vi hav'as nov'aĵ'o'j'n?”

Pal'voĉ'e li respond'is:

“Ne, kar'a, ni far'as ni'a'n ebl'o'n.”

“Avert'u per radi'o, dir'ant'e la ver'o'n. Kial vi tio'n ne far'is?”

“Ni ne vol'as mal'trankvil'ig'i la tut'a'n loĝ'ant'ar'o'n. Est'as jam tro da tiu'j teror'ist'a'j ag'o'j.”

“Sed se la hom'o'j sci'os, pri kio ver'e tem'as, ili pren'os la afer'o'n pli serioz'e, kaj pli help'os vi'n. Ĉu li hav'is sufiĉ'e da benzin'o por la tut'a vojaĝ'o?”

“Mi ne sci'as...”

Est'is decid'it'e dis'lanĉ'i nov'a'n mesaĝ'o'n al la tut'a civit'an'ar'o, kun special'a atent'o pri aŭt'ist'o'j kaj benzin'vend'ist'o'j. Ĉiu'j person'o'j rimark'int'a'j la koncern'a'n vetur'il'o'n est'is petit'a'j inform'i la plej proksim'a'n ĝendarm'ej'o'n aŭ polic'ej'o'n.

*

10:25

Unu minut'o'n antaŭ ol tiu insist'a mesaĝ'o efektiv'e dis'send'iĝ'is, la jun'a rab'ist'o dir'is:

“Ferm'u vi'a'n radi'o'n, tiu muzik'o mal'help'as mi'n pens'i.” Al kio li al'don'is:

“Ir'u la unu'a'n mal'larĝ'a'n voj'o'n, kiu direkt'iĝ'as al la mont'ar'o. Mi bezon'as pri'pens'i, kaj sur la voj'o, kie ni nun trov'iĝ'as, ni tro risk'as renkont'i polic'a'n aŭtomobil'o'n.”

Post du minut'o'j, ili for'las'is la jam tri'a'rang'a'n voj'et'o'n, sur kiu ili tiu'temp'e vetur'is.

“Tiu ne'asfalt'it'a voj'et'o perd'iĝ'as en la arb'ar'o'n. Uz'u ĝi'n. Tiel mi pov'os trankvil'e kaj sen'risk'e konsider'i vi'a'n sort'o'n, kaj la mi'a'n.”

*

10:35

“Kio'n dir'as la helikopter'o'j?” Jano demand'is.

“Ili neni'o'n trov'is,” respond'is Remon. “Ni kalkul'is ili'a'n serĉ'o'zon'o'n laŭ la kapabl'o'j de vi'a vetur'il'o. Ili super'flug'is komenc'e la unu'a'rang'a'j'n voj'o'j'n, post'e la du'a'rang'a'j'n, nun la tri'a'rang'a'j'n. Sed ne est'as tre facil'e.”

*

10:40

“Mi pet'eg'as vi'n, Ĝoja, ne vok'u mi'n plu; se mi hav'us inform'o'j'n, mi tuj telefon'us al vi.”

“Mi sci'as. Raci'e vi tut'e prav'as. Sed mi ne pov'as ordon'i al mi ne telefon'i, mi tiom zorg'as! Ĉu vi ne ricev'is respond'o'j'n al la al'vok'o'j?”

“Jes. Dek'o'j'n. Ni esplor'as ĉiu'j'n. Sed mult'a'j koncern'as simil'a'n vetur'il'o'n, tamen ne ĝi'n.”

Li ĝem'spir'is. Jam per si mem la atend'o est'is nerv'o'ŝir'a. Kaj Ĝoja tiom am'as si'a'n nev'o'n!

*

10:45

“Mi labor'is ĉe garaĝ'ist'o, kaj, kvankam mi ne fin'diplom'iĝ'is, mi tamen far'is meĥanik'a'n meti'lern'o'n,” dir'is Stefano. “Se est'as io ver'a en tiu radi'o'mesaĝ'o, se tem'as pri meĥanik'a danĝer'o, mi pov'us tio'n kontrol'i, kaj ver'ŝajn'e rapid'e trov'os.”

Sed la ali'a mal'fid'is.

“Vi prov'os uz'i tiu'n pretekst'o'n por super'ruz'i mi'n ia'manier'e. Ne. Cert'e tiu mesaĝ'o ne rilat'as al meĥanik'o. Iel ili sci'is pri mi, kaj vol'as mi'n kapt'i. Sed ili ne sukces'os ...”

La vetur'il'o nun supr'e'n'ir'is en arb'ar'o laŭ zigzag'a ter'voj'o.

“Ĉia'okaz'e, se est'us ia serioz'a difekt'o, jam de'long'e la akcident'o okaz'us. Ni vetur'as nun jam pli ol unu hor'o'n kaj du'on'o'n, kaj ĉio montr'iĝ'as en ord'o.”

*

10:50

Ili star'is ĉirkaŭ map'o. Remon sign'is lok'o'j'n gras'krajon'e.

“Ĉi tie, tie, tie kaj tie ĉi,” li fin'is. “Tiu'j telefon'aĵ'o'j koncern'as la sam'a'n region'o'n. Ver'ŝajn'e do ne tem'as pri erar'o'j, sed pri atest'ant'o'j, kiu'j aŭtent'e vid'is ĝi'n.”

“Tamen mi ne kompren'as, kial Stefano ir'is tiu'direkt'e'n. Ĉu li frenez'iĝ'is?” Jano prononc'is zorg'mien'e, kaj jen la telefon'o ek'sonor'is.

“Ne'kred'ebl'e!” koment'is Remon aŭskult'ant'e, kaj re'lok'int'e la aparat'o'n, li mir'e rigard'is Janon.

“La ĝendarm'o'j de Novafónt, en la distrikt'o de Montlimaka, patrol'is sur mont'a, tra'arb'ar'a voj'o, kiam el voj'o sen'asfalt'a al'ven'is vetur'il'o kun la sam'a'j kolor'o kaj mark'o kiel vi'a. La numer'plat'o'n ili ne hav'is la temp'o'n not'i, ĉar vid'int'e la ĝendarm'o'j'n, aŭ ebl'e eĉ nur la asfalt'a'n voj'o'n, la vetur'il'o re'turn'e ir'is kun frenez'a rapid'ec'o. La ĝendarm'o'j prov'as sekv'i ĝi'n, sed ating'is en la arb'ar'o voj'kruc'o'n kun tri ebl'a'j direkt'o'j kaj mis'pren'is la spur'o'j'n de ali'a aŭt'o por tiu'j de la vi'a. La stir'ant'o de la koncern'a aŭt'o neni'o'n vid'is. Sed sekv'ant'e li'a'j'n spur'o'j'n, perd'is mult'e da temp'o, kaj nur nun re'komenc'is serĉ'i.”

“Mi mal'pli kaj mal'pli kompren'as,” Jano dir'is. “Ŝajn'as, ke li fuĝ'as de l’ polic'o!”

*

10:55

“Damn'e! Helikopter'o! Ĉu ili serĉ'as ni'n?” dir'is la bank'pur'ig'ist'o. “Kaj antaŭ minut'o ni du'on'vid'is ĝendarm'a'n vetur'il'o'n! La aŭt'o'n ili pov'as facil'e re'kon'i. Kio'n vi opini'as? Ĉu mi mort'paf'u vi'n, por ke vi neni'o'n rakont'u, kaj mi fuĝ'u pied'e?”

“Oj, ej, bmps,” dir'is Stefano, kies gorĝ'o tro strikt'iĝ'is, por ke li pov'u normal'e vort'i.

“La ĝendarm'o'j cert'e elekt'is mal'ĝust'a'n voj'o'n ĉe la kruc'iĝ'o,” la ali'a plu parol'is. “Se ne, ili jam ating'us ni'n. Tamen est'as domaĝ'e, ke mi ne hav'as temp'o'n por pens'i. Mi bezon'us plan'o'n, plan'o'n, ĉu vi kompren'as?”

“Glp, je-e-e-e-es, srbpf,” son'is la gorĝ'o stefana, dum li ripet'e glut'is si'a'n saliv'o'n. Ankaŭ li konstat'is, ke kia'j ajn li'a'j spert'o'j de polic'help'ant'o, li'a'j mens'a'j kapabl'o'j plen'e paraliz'iĝ'as.

“Jen re'e asfalt'it'a voj'o, ir'u ĝi'n,” la rab'ist'o ordon'is. “Tie mal'pli vid'iĝ'os la spur'o'j. Vetur'u cent'o'n da metr'o'j, kaj far'u turn'iĝ'o'n, en lok'o mal'plej spur'ŝat'a. Nu, mi dir'os al vi, ĉu taŭg'as aŭ ne.” Tio'n ili far'is. Post ne'long'e, ĉe'flank'e aper'is arb'ar'a voj'et'o kovr'it'a de ŝton'et'o'j. Ili elekt'is ĝi'n.

*

10:57

“Se oni en'kalkul'as ĉiu'j'n voj-dis'branĉ'iĝ'o'j'n, li trov'iĝ'as intern'e de ĉi tiu perimetr'o,” la ĝendarm'estr'o de Montlimaka klar'ig'is, montr'ant'e la map'o'n. “Kompren'ebl'e li pov'us re'ven'i al la asfalt'it'a voj'o, kiu ir'as de Helikéj al Fungovál, ĉe la lok'o nom'at'a Karelodza, se li turn'os si'n kaj retro'vetur'os tie'n, de kie li for'kur'is, sed mi tio'n dub'as. Plej ver'ŝajn'e li sekv'os unu el la ali'a'j direkt'o'j.” Kaj li don'is ordon'o'j'n por blok'i ĉiu'j'n el'ir'ej'o'j'n.

*

“Feliĉ'e, la arb'o'j est'as sufiĉ'e dens'a'j por ni'n protekt'i,” la bank'ŝtel'int'o dir'is, “jen la helikopter'o'j ven'as du'op'e.” Efektiv'e, de la ĉiel'o oni vid'is nur la arb'o'supr'o'j'n, tiel mal'larĝ'a la ter'a voj'o nun est'is.

“Kio okaz'as al vi? Kial vi halt'as?” li subit'e demand'is.

“Benzin'o. Fin'it'e,” simpl'e respond'is Stefano.

“Ni el'ir'u, tuj.”

Li plu minac'is Stefanon pistol'e. La nev'o de Karal si'n demand'is, ĉu profit'i la okaz'o'n por pugn'o'frap'i li'n, sed li ne est'is spert'a boks'ist'o kaj tim'is mal'traf'i.

“Puŝ'u iom la aŭt'o'n sub tiu'j'n arb'o'j'n, ke oni ne vid'u ĝi'n de supr'e,” la rab'int'o ordon'is. Stefano nur pov'is obe'i.

“Kaj nun, supr'e'n, ek!”

Ili grimp'is pli alt'e'n sur fort'a dekliv'o, laŭ apenaŭ vid'ebl'a pied'voj'et'o, perpendikl'e al la ter'voj'o, kie la aŭt'o star'is. Evident'e, Stefano est'is pli bon'a gimnast'o kaj en pli bon'a fizik'a stat'o, kaj li antaŭ'e'n'ir'is des pli rapid'e, ĉar la rab'aĵ'plen'a'n sak'o'n la ali'a, mal'fid'em'e, konserv'is. Tiu'n diferenc'o'n Stefano mens'e registr'is, sed li ne kapabl'is decid'i, kiel util'ig'i si'a'n avantaĝ'o'n. Li iom konsider'is la ebl'ec'o'n plonĝ'i sur la ali'a'n, aŭ simpl'e for'kur'i, sed li tim'is refleks'a'n prem'o'n de la pistol'a el'las'il'o. “Ej, atend'u, vi progres'as pli rapid'e ol mi. Tio ne est'as normal'a,” la pet'vetur'int'o ek'kri'is. Post kelk'a'j pli'a'j paŝ'o'j, dum kiu'j li spir'is pli kaj pli bru'e kaj pen'e, lac'iĝ'o venk'is mal'fid'o'n:

“Pren'u mi'a'n sak'o'n, tiel vi ĉes'os salt'kur'i kiel kapr'o.”

Kun la arm'il'o konstant'e orient'it'a al Stefano, li trans'don'is la dors'o'sak'o'n. “Se mi ne murd'u vi'n, almenaŭ al io vi util'u,” li al'don'is, filozof'e.

*

10:59

Ĝoja plor'is. Sol'a en la apartament'o, ŝi, ĝeneral'e tiel stabil'a, fortik'a, egal'anim'a, ne kapabl'is sub'prem'i la larm'o'j'n.

Stefanon ŝi am'is tener'e. Ebl'e ĉar li'a patr'in'o mort'is, kaj li'a patr'o, re'edz'iĝ'int'a, trans'loĝ'iĝ'is ekster'land'e'n, ŝi hav'is al li rilat'o'n mult'e pli kor'lig'a'n ol de simpl'a onkl'in'o al nev'o. Jam long'a'n temp'o'n nun - fakt'e eĉ ne 20 minut'o'j'n - ŝi ne plu aŭdac'is telefon'i al la edz'o, sed ŝi ne dub'is, ke se ili trov'us Stefanon, li tuj inform'us ŝi'n. Ĉar neni'u komunik'o ven'is, tio signif'is, ke Stefano est'as perd'it'a.

En la polic'ej'o Karal paŝ'is tie'n kaj re'e'n, tie'n kaj re'e'n, kiel urs'o en'kaĝ'a. “Mi frenez'iĝ'as”, li pens'is, “mi pli kaj pli frenez'iĝ'as”. Aŭ pli ĝust'e tio'n li sent'is, ĉar pens'i jam est'is io super'a al li'a'j fort'o'j. Ĝis'lim'e streĉ'it'a, li atend'is, kaj li superstiĉ'e sub'prem'is la dezir'o'n rigard'i, kiom'a hor'o preciz'e est'as.

*

11:00

Karal pugn'o'bat'is la tabl'o'n. Remon sent'is fort'a'n ond'o'n de kompat'o plen'ig'i li'n. Ĝoja - ali'lok'e en la urb'o - hipnot'e rigard'is la horloĝ'o'n, turment'at'a per altern'a'j ond'o'j de esper'o kaj mal'esper'o. En Montlimaka, la ĝendarm'estr'o sent'is si'a'j'n makzel'o'j'n prem'iĝ'i eg'e fort'e, kaj li lev'is la ŝultr'o'j'n, sen'kuraĝ'ig'it'a. Pilot'o de helikopter'o, kiu tiam trov'iĝ'is tre mal'alt'e, subit'e ek'konsci'is la hor'o'n kaj preĝ'is Sankt'a'n Kristofor'o'n, ke la eksplod'o ne okaz'u tuj sub li.

*

11:05

“Ni halt'u moment'o'n kaj sid'iĝ'u,” dir'is la bank'atak'int'o. “Vi ŝajn'as pli bon'fart'a kun la sak'o ol mi sen ĝi. Ebl'e ĉar vi ne viv'as sub tiom da streĉ'o. Mi ne kapabl'as pens'i, kio okaz'os al ni, aŭ, pli ĝust'e, kio okaz'u. Ĉu vi hav'us ide'o'n?” Stefano apenaŭ kred'is je la propr'a voĉ'o, kiam li aŭd'is ĝi'n prononc'i: “Kiom vi pag'us la ide'o'n?”

La ali'ul'a vizaĝ'o iom mal'streĉ'iĝ'is. Ambaŭ sid'iĝ'is sur rok'o'j'n. “Ĉu vi vol'as, ke ni divid'u?” li demand'is. “Kial ne?”

“Vi tut'e prav'as. Kial ne?” respond'is Stefano. “Est'as stult'e kondut'i kiel mal'amik'o'j. Tio nur pli'ig'as la streĉ'o'n, jam apenaŭ el'port'ebl'a'n. Sed sam'e mult'e kiel vi mi ŝat'us riĉ'iĝ'i.”

La nerv'o'j de Stefano est'is tiel streĉ'it'a'j, ke li ne sci'is, ĉu li komedi'as aŭ dir'as la ver'o'n.

“Kiel vi nom'iĝ'as?” demand'is li'a kapt'int'o.

“Stefano. Vi leg'is ĝi'n el mi'a kart'o. Kaj vi?”

“Jes, mi leg'is ĝi'n, kaj jam forges'is. Mi ver'e ne trov'iĝ'as en normal'a stat'o. Mi'a nom'o est'as Ivan'o. Ĉu vi sci'as i'o'n pri invest'o'j?”

Stefano ĉerp'is el tiu'j vort'o'j okaz'o'n sekur'ig'i si'a'n pozici'o'n. Li mensog'is: “Ho jes, mi labor'as en financ'a ofic'ej'o.”

“Bon'eg'e! La problem'o, kiam oni akir'is ĉi tia'n kapital'o'n,” - li gest'is al la sak'o - “est'as ĝi'n invest'i por viv'i tut'viv'e el la procent'o'j, aŭ dividend'o'j, aŭ kiel ajn diabl'e oni tio'n nom'as.”

“Kio'n vi far'os per la mon'o?”

“Mi intenc'as konstru'ig'i al mi dom'et'o'n en Korsiko. Ĉu vi kon'as Korsikon?”

“Ne.”

“Est'as sur'ter'a paradiz'o.”

Ambaŭ ek'silent'is. Stefano ŝat'e ĝu'is la al'ven'o'n de tiu mal'streĉ'iĝ'o. Iom post iom li konsci'iĝ'is pri la situaci'o, kiu komenc'is aspekt'i rid'ig'a. Jen li sid'as en mont'a arb'ar'o, for'e de ĉia civiliz'o, kun ne'kon'at'o, kies dors'o'sak'o, nun kuŝ'ant'a apud'e, en'ten'as ... kiom? cent'mil'o'j'n, tut'e cert'e ... Neni'u sci'as, kie trov'iĝ'as. Kaj la nev'o de polic'an'o, est'as tent'at'a for'las'i ĉio'n, kaj for'ir'i kun du'on'o de la rab'aĵ'o i'e'n, kie li viv'os riĉ'ul'e, sen'zorg'e, ĝis ... Jen est'is la tikl'a punkt'o. Ĝis kio? Ĉu ĝis li mort'os? Ĝis li'n kapt'os la polic'o? Aŭ ĝis li ne plu el'port'os la situaci'o'n, la viv'o'n mal'proksim'e de onkl'in'o Ĝoja kaj ties rid'et'o, (plus ties vin'saŭc'a kok'id'aĵ'o, am'e kuir'at'a), kun agrabl'a part'o'pren'o, jen fakt'a, jen nur rakont'a, en enket'o'j de Jano Karal ...

El la rev'o ronk'o li'n tir'is. La kun'ul'o apud li dorm'is, kio ig'is la situaci'o'n eĉ pli komik'a. “Li ver'ŝajn'e ne dorm'is, ekscit'iĝ'e, dum la nokt'o antaŭ ol bank'o'rab'i”, li dir'is al si. Kaj li si'n demand'is, ĉu sign'i aŭ ne - kaj, se jes, kiel - al la helikopter'o, kiu zum'as super ili.

*

11:15

Tut'korp'a ek'sku'o vek'is Ivan'o'n. Kun larĝ'e mal'ferm'it'a buŝ'o, li port'is la man'o'n al si'a kor'o. “Nur sonĝ'o!” li dir'is, kaj post paŭz'et'o: “Mi sonĝ'is, ke polic'a helikopter'o bomb'as ni'n.”

Stefano plu silent'is. Al li ĵus ven'is la konsci'o, ke ankaŭ li du'on'dorm'is. “Mi dorm'is!” mir'e konstat'is la ali'a. “Kaj vi ne pren'is mi'a'n pistol'o'n! Vi do ver'e dezir'as est'i mi'a alianc'an'o!” Li kapt'is la man'o'n de Stefano kaj ĝi'n prem'is emoci'e.

Nur tiam Stefano konsci'is, kiom stult'e li en'las'is si'n en dorm'o'n. Pro el'ĉerp'iĝ'o, tut'e cert'e. Li efektiv'e est'us pov'int'a pren'i la pistol'o'n, kaj eĉ la sak'o'n. Kun si'a eg'e super'a fizik'a trejn'it'ec'o, li rapid'e met'us agrabl'a'n distanc'o'n inter la ali'a kaj si. Sed la ide'o eĉ ne tanĝ'is li'n. “Mi soif'as,” Ivan'o plend'is. “Ĉu vi hav'as i'o'n por trink'i?”

“Mi fakt'e hav'as tut'a'n piknik'o'n, sed ĝi kompren'ebl'e trov'iĝ'as en la vetur'il'o.”

“Kio'n vi opini'as? Ĉu est'as tro fru'e por manĝ'i, laŭ vi'a gust'o?”

“Ne. Post tiu'j emoci'o'j, mi volont'e glut'us i'et'o'n. Kaj manĝ'ant'e ni pov'us diskut'i pri ni'a'j plan'o'j ...”

“Bon'a ide'o. Ir'u pren'i la piknik'o'n, kaj ni prov'os organiz'iĝ'i. Ial mi re'far'iĝ'as optimism'a. Ebl'e ĉar la helikopter'o'j for'flug'is, kaj la polic'o ne trov'as ni'n.”

Stefano ek'star'is, kaj komenc'is paŝ'i mal'supr'e'n, al la aŭt'o.

*

11:16

“Ebl'e mi erar'is decid'ant'e koncentr'i ni'a'j'n fort'o'j'n al la region'o de Novafónt,” Remon dir'is, ne tre fier'e. “La eksplod'o cert'e okaz'is ali'lok'e, ĉar tie svarm'is tiom da ĝendarm'a'j vetur'il'o'j kaj helikopter'o'j, ke la eksplod'o jam est'us raport'it'a.”

Karal neni'o'n dir'is. Li'a haŭt'o est'is mort'e blank'a.

*

11:17

“Mi vid'as la aŭt'o'n. Ne est'as dub'o, mi facil'e pov'as leg'i la plat'numer'o'n binokl'e,” ĝendarm'o Kop prononc'is en la mikrofon'o'n de si'a vetur'il'o. La koleg'o apud li silent'e kap'jes'is.

“Ĉu bon'ord'a? Aŭ ĉu ruin'ig'it'a?” son'is iom tro vibr'e la estr'a voĉ'o en la laŭt'parol'il'o.

“Tut'e bon'ord'a, kiom mi pov'as vid'i. Ĉu ni ir'u vid'i proksim'e?”

“Ne. Ebl'e la eksplod'o simpl'e prokrast'iĝ'is. Indik'u tut'e klar'e vi'a'n situ'o'n, kaj ni send'os fak'a'n op'o'n.”

“Bon'e. Ni situ'as je... Ej!” Li'a voĉ'o komplet'e ŝanĝ'iĝ'is kaj far'iĝ'is tut'e ekscit'it'a. “iu mal'supr'e'n'ven'as laŭ la dekliv'o al la aŭt'o. Jun'a vir'o.” Li el'ir'is el la aŭt'o kaj kri'is: “Halt'u! Danĝer'o!” Sed Stefano ne aŭd'is. La koleg'o tir'is el la poŝ'o fajf'il'o'n kaj fajf'is. Ve! Ebl'e pro la bru'o de helikopter'o, kiu al'proksim'iĝ'is, ankaŭ tiu signal'o rest'is sen'efik'a.

Tiam la unu'a ĝendarm'o, kiu perfekt'e kon'is la propr'a'n super'ordinar'a'n paf'kapabl'o'n, en'man'ig'is al si pistol'o'n kaj cel'is arb'o'n tuj antaŭ la knab'o. La paf'o'n Stefano aŭd'is kaj sent'is. Mir'o ig'is li'n stumbl'i ĉe radik'o, tiel ke ne'vol'e li ek'kuŝ'is sur la voj'et'o'n.

Ĝust'e tiu'moment'e la aŭt'o eksplod'is. La bomb'a horloĝ'o mal'fru'is 18 minut'o'j'n.

*

“Onkl'in'o, ĉu? Parol'as Stefano.”

“Stefano! Ĉu vi est'as viv'a?” Ĝoja ek'kri'is en la telefon'o'n, eĉ ne konsci'ant'e la stult'ec'o'n de si'a dir'o. Strang'a bru'o ig'is la jun'ul'o'n demand'i:

“Onkl'in'o Ĝoja! Ĉu ĉio est'as en ord'o?” Sed neni'u respond'o ven'is. “Kio okaz'as? Ĉu la komunik'o est'as romp'it'a?” li mal'pacienc'e demand'is. Li star'is en la ĝendarm'ej'o de Novafónt kaj rigard'is perpleks'e la uniform'ul'o'n. Kiel li pov'us sci'i, ke li'a onkl'in'o, emoci'streĉ'it'a, nur sven'is?

Ne nur tamtam'ad'o

“Onezim'o! Haaaaaaa!”

La kri'o plen'ig'is la tut'a'n sub'tegment'a'n koridor'o'n, sed neni'u ĉe'est'is por aŭd'i ĝi'n.

Maria de'supr'is fulm'e al la ofic'ej'o de si'a ĉef'o. Iom histeri'e ŝi tambur'is al la pord'o, laŭt'e vok'ant'e plu kaj plu:

“S-ro Erikso, s-ro Erikso, s-ro Erikso...!”

De mal'antaŭ ŝi ven'is la vir'a voĉ'o, trankvil'ig'e trankvil'a:

“Kio okaz'as, Maria? Kial la bru'o?” Ambaŭ en'ir'is li'a'n ofic'ej'o'n. “Onezim'o!” ŝi gorĝ'voĉ'is, sed ŝi ne pov'is klar'ig'i pli, kvazaŭ klap'o ferm'iĝ'is ie sur la spir'voj'o kaj ŝi'a voĉ'o blok'iĝ'us.

“Kio'n far'is Onezim'o?” kviet'e parol'is, ne'kutim'e mild'e, la ĝeneral'e aŭtoritat'a Erikso.

Sed la bild'o, kiu prezent'iĝ'is en la mens'o de Maria - la grotesk'a, rigid'a poz'o de l’ nigr'a figur'o - defi'is ĉi'a'n prov'o'n pri'skrib'i. Ŝi ek'sid'is sur seĝ'o'n, kaj ŝi'n kapt'is atak'o de trem'sku'iĝ'o'j, ĝis larm'o'j fin'e ek'flu'is liber'ig'e.

“Mi ir'as vid'i,” dir'is ŝi'a ĉef'o, kaj li las'is ŝi'n.

Kiam li re'ven'is al si'a ofic'ej'o por telefon'i, li unu'e verŝ'is al Maria kaj al si glas'et'o'n da konjak'o. Snuf'ant'e, ŝi dank'is li'n.

* * *

“Kiam en'stat'iĝ'as kadavr'a rigid'ec'o, korp'o'j pov'as al'pren'i tia'j'n strang'a'j'n pozici'o'j'n,” dir'is la doktor'o. “Tio signif'as, ke li mort'is jam antaŭ kelk'a'j hor'o'j. Neces'as vok'i la polic'o'n“.

“Jam far'it'e,” dir'is la hotel'a “sekur'ec'a agent'o”, kiu'n Erikso est'is ven'ig'int'a tuj post la funebr'a mal'kovr'o. Baldaŭ prezent'iĝ'is Jano Karal, komisi'it'a enket'i.

Maria klar'ig'is, ke ŝi, kiel kutim'e, pur'ig'is la ĉambr'o'j'n de la hotel'a dung'it'ar'o, kaj, tren'int'e la polv'o'suĉ'il'o'n al la ĉambr'o de Onezim'o, apenaŭ mal'ferm'is la pord'o'n, kiam ŝi vid'is la nigr'ul'o'n en ne'kred'ebl'a poz'o. Li sid'is sur apog'seĝ'o kun brak'o etend'it'a mal'antaŭ'e'n kaj kap'o strang'e streĉ'it'a kvazaŭ por puŝ'i la mur'o'n per la dors'a flank'o de l’ krani'o. Nur et'a'n sekund'o'n ŝi rigard'is. Ŝi horor'e klak'ferm'is la pord'o'n kaj kur'is mal'supr'e'n al s-ro Erikso. Neni'o est'is tuŝ'it'a, ŝi neniam kuraĝ'us al'proksim'iĝ'i al tia est'aĵ'o.

Ankaŭ s-ro Erikso kompren'ebl'e neni'o'n eĉ tanĝ'is. Li nur vok'is la hotel'a'n detektiv'o'n, aŭ “sekur'ec'a'n agent'o'n”, kiel oni li'n nom'as ĉi tie, kaj tiu tuj ven'ig'is kurac'ist'o'n kaj telefon'is al la polic'o, post kio li inform'is la hotel'estr'o'n.

La sekur'ec'a agent'o - eks'polic'ist'o, kiu'n Karal kon'is - iom rigard'is, sed vid'is neni'o'n special'a'n. La kurac'ist'o ne vid'is i'a'n klinik'a'n sign'o'n, kiu pov'us ĵet'i lum'o'n sur la kaŭz'o'n de l’ mort'o, nek spur'o'n de per'fort'a ag'ad'o. Ŝajn'is, ke la nigr'ul'o mort'is pro kaŭz'o natur'a.

Est'is decid'it'e ven'ig'i polic'a'n medicin'ist'o'n, kaj nekropsi'i. Ĉiu'j membr'o'j de la hotel'a person'ar'o ja atest'is, ke Onezim'o fart'is tut'e bon'e ĝis nun, kaj ke, kvankam li pli facil'e mal'varm'um'is ol la koleg'o'j, li montr'iĝ'is normal'e san'a hom'o.

* * *

Dum la du antaŭ'a'j tag'o'j, neni'u vid'is Onezim'o'n, sed ĉar sabat'e kaj dimanĉ'e oni ne pur'ig'as la loĝ'ej'o'j'n de la dung'it'ar'o, ebl'e li rest'is tiu'j'n du tag'o'j'n en si'a sub'tegment'a ĉambr'et'o. Sabat'o est'is li'a laŭ'plan'a liber'tag'o, kaj la dimanĉ'o'n li inter'ŝanĝ'is kun koleg'o, kiu dezir'is tag'liber'i la sekv'ant'a'n vendred'o'n, kiam dev'us laŭ'plan'e est'i la vic'o de Onezim'o. Tiu'j aranĝ'o'j est'as tut'e kutim'a'j. Al la kuir'estr'o est'as egal'e, kiu trov'iĝ'as kun li, se nur la neces'a nombr'o da help'ant'o'j ven'as labor'i.

“Kio'n vi sci'as pri Onezim'o?” Karal demand'is al Manoel Figueira, kiu'n la kuir'estr'o indik'is kiel la koleg'o'n plej proksim'a'n al la ĵus mort'int'o.

“Mal'mult'e. Li ven'is el Afrik'o. Li dev'is for'las'i si'a'n vilaĝ'o'n pro iu komplik'a kverel'o, pri kiu mi neni'o'n kompren'is, kvankam li alud'is ĝi'n de temp'o al temp'o, kiam li far'iĝ'is nostalgi'a. Li dung'iĝ'is sur ŝip'o, unu'e kiel simpl'a mar'ist'o, post'e en la kuir'ej'o'j. Li ek'sci'is, ke ĉi tie la hotel'o'j ne facil'e trov'as la neces'a'n labor'ul'ar'o'n kaj propon'as interes'a'j'n salajr'o'j'n, tial li for'las'is la viv'o'n sur'mar'a'n kaj fin'fin'e dung'iĝ'is ĉe ni. Li labor'is kun mi en la kuir'ej'o, kiel help'ant'o.”

“Ĉu li facil'e adapt'iĝ'is al la viv'o ĉi-urb'a?”

“Kio'n respond'i? Li hav'is nostalgi'o'n pri mult'o afrik'a, sed sam'temp'e li oft'e dir'is, ke li ne pov'us viv'i en si'a vilaĝ'o. Mi tio'n bon'e kompren'as, ĉar mi trov'iĝ'as en simil'a situaci'o”.

“Ĉu li hav'is mal'amik'o'j'n?”

“Ĉi tie cert'e ne, sed kiam li parol'is pri tiu kverel'o kun si'a'j vilaĝ'an'o'j, ŝajn'is al mi, ke li ankoraŭ tim'as ili'n.”

“Kio'n li far'is dum si'a'j liber'tag'o'j?”

“Antaŭ'e mi ne sci'as, krom tio, ke li tre ŝat'is lud'i kun si'a son'bend'a, aŭ pli ĝust'e kased'a, aparat'o, sed de kelk'a temp'o li oft'e ir'is lud'i tamtam'o'n ĉe semajn'fin'o'j de afrik'a danc'ad'o. Tial li nun pov'is liber'ig'i si'n ĉiu-semajn'fin'e.”

“Ĉu vi sci'as, kiu organiz'as tiu'j'n danc-... ĉu kurs'o'j'n?”

“Jes, spec'o'n de kurs'o. Mi foj'e ir'is. Li tamtam'is kun sen'kompar'a energi'o. La kurs'o'j'n iniciat'is unu tre bel'a nigr'ul'in'o, kun kaŭĉuk'a korp'o kaj sen'rival'a sent'o pri ritm'o. Vizit'as la kurs'o'n urb'an'o'j, kiu'j ŝajn'e dezir'as mal'ŝarg'i si'n de la streĉ'iĝ'o'j amas'ig'it'a'j dum labor'semajn'o. Kelk'a'j danc'as bel'e, sed ali'a'j est'as ver'e rid'ind'a'j: lanĉ'as la brak'o'j'n supr'e'n, pied'bat'as la plank'o'n mis'takt'e, gest'aĉ'as kiel frenez'ul'o'j, sed vid'ebl'e amuz'iĝ'as. Tre san'e por la nerv'a sistem'o! La gvid'ant'in'o admir'ind'as. Ŝi pacienc'e ir'as de unu al ali'a montr'ant'e, kiel mal'streĉ'i si'n, help'ant'e mov'i si'n ĝust'e. Mi tamen ne re'ir'is, ĉar est'is io tro snob'a en la part'o'pren'ant'o'j.”

* * *

Ŝi est'is efektiv'e tre bel'a, sed al la impres'o de bel'ec'o mult'e kontribu'is la inteligent'a rigard'o kaj tre vigl'a'j vizaĝ'a'j esprim'o'j.

“Mi ĉiam opini'is, ke la blank'ul'o'j ne sufiĉ'e viv'as per si'a korp'o. Ili'a korp'o perd'as ĉi'a'n fleks'ebl'ec'o'n. Ĉu vi rimark'is, kiel ili ne kapabl'as mov'i la genu'o'j'n al- kaj de'flank'e?, kiel ili rapid'e sufer'as ĉe kaŭr'a pozici'o? Mult'a'j tio'n du'on'sent'as. Kiam mi komenc'is propon'i afrik'a'n danc'kurs'o'n, mi tuj kolekt'is ar'o'n da interes'at'o'j, kiu'j far'is bon'eg'a'n reklam'ad'o'n por mi. Nun ĉiu psikiatr'o send'as al mi hom'o'j'n, por ke tiu'j tut'korp'e danc'ant'e laŭ profund'e instinkt'a ritm'o liber'ig'u si'a'j'n kaŝ'it'a'j'n energi'o'j'n kaj re'trov'u si'n mem.”

“Ĉu Onezim'o dev'is tamtam'i por vi pas'int'a'n semajn'fin'o'n?”

“Jes. Li est'as kar'ul'o. Sol'a en la viv'o. Bon'eg'a tamtam'ist'o. Li mult'e help'is mi'n. Sed last'foj'e li ne ven'is. Unu el mi'a'j jam spert'a'j lern'ant'o'j anstataŭ'is li'n. Mi iom mir'is, ke li ne ven'as, ĉar li promes'is don'i al mi sur'bend'a'n program'o'n tamtam'a'n, por grup'o, kiu dezir'as ekzerc'i si'n, kiam nek mi nek li dispon'ebl'as.”

“Kiam li intenc'is sur'bend'ig'i? Ĉu li dir'is? Kaj ĉu vi sci'as, kie?”

“Ho jes, li dir'is, ke li far'os tio'n vendred'o'n vesper'e en si'a ĉambr'o, ke li est'os la sol'a el si'a koridor'o tiu'vesper'e, ĉar la ali'a'j, kiu'j ne labor'is, decid'is ir'i kun'e for. Foj'foj'e li tie tamtam'is, kaj la ali'a'j plend'is pri la bru'o.”

Kiam li est'is en'ir'int'a la ĉambr'o'n de Onezim'o unu'a'foj'e, Karal efektiv'e rimark'is tamtam'o'n kaj bon'a'n radi'o-plus-kased'a'n aparat'o'n kun la mark'o de kon'at'a japan'a firma'o. Re'ir'int'e hotel'e'n, li decid'is aŭskult'i la kased'o'n.

* * *

“Ĉu vi leg'is la rezult'o'n de la nekropsi'o?” Jano demand'is al leŭtenant'o Remon, far'int'e si'a'n raport'o'n.

“Ne.”

“D-ro Kagan ne hav'as eĉ plej et'a'n dub'o'n. La mort'o atribu'ebl'as al neni'u fizik'a aŭ ĥemi'a kaŭz'o. Onezim'o'n neni'u atak'is, ne est'as en la korp'o io ajn lez'it'a, ĉu per'fort'e, ĉu pro ia patologi'a procez'o, nek iu ajn sign'o de toks'iĝ'o, sufok'iĝ'o aŭ akcident'o, nek de ia elektr'a faktor'o. Laŭ Kagan est'as tut'e natur'a mort'o, kvankam ne est'as tre natur'e, ke 33-jar'a vir'o bon'fart'a simpl'e ĉes'as viv'i sen las'i eĉ spur'et'o'n pri la mort'o'kaŭz'o. Kagan esplor'is plej divers'a'j'n hipotez'o'j'n sen'sukces'e. Ne okaz'is romp'iĝ'o de aneŭrism'o, nek iu ajn ali'a cerb'vaskul'a akcident'o, nek ceter'e kor'vaskul'a. Neni'u infekt'o, ĉu bakteri'a, ĉu virus'a, neni'u kancer'o, neni'u parazit'a mal'san'o. Li ne kompren'as, pro kio tiu san'a korp'o subit'e ĉes'is funkci'i.”

“Strang'e. Nu, ni pov'as arkiv'ig'i la dosier'o'n. Onezim'o mort'is pro ne'difin'it'a natur'a kaŭz'o ...”

Jano Karal sku'is la kap'o'n ne'e:

“Mi ne est'as tiel cert'a.”

“Kial?”

“Pro la du'a punkt'o, pri kiu mi vol'is raport'i al vi.”

“Kio?”

“La kased'o.”

“Kio'n apart'a'n ĝi hav'as?”

“Nu, ĝi komenc'iĝ'as per tamtam'ad'o. Sed subit'e aŭd'ig'as, ke oni mal'ferm'as la pord'o'n kaj en'ir'as. Laŭ la voĉ'o'j, du person'o'j en'ven'is.” “Ĉu la konversaci'o est'as sur'bend'ig'it'a?”

“Jes. Onezim'o cert'e est'is registr'ant'a sur kased'o'n si'a'n tamtam'a'n danc'program'o'n, kiam li'a'j vizit'ant'o'j al'ven'is. Li forges'is halt'ig'i la aparat'o'n, kaj ĉio sur'bend'iĝ'is.”

“Diabl'e! Kio'n tio sci'ig'as al ni?”

“Ĝis nun, neni'o'n, krom la fakt'o, ke du person'o'j en'ven'is, kaj ke unu, preskaŭ nur unu, parol'is. Sed ĉio dis'volv'iĝ'is en lingv'o ne'kompren'ebl'a por mi, eĉ ne ident'ig'ebl'a. Tamen laŭ la voĉ'o'j kompren'ebl'as, ke unu parol'as tre solen'e, dum nur tim'eg'e respond'as la ali'a. La tim'ant'o est'as Onezim'o.”

“Vi'a impres'o do est'as, ke oni minac'is li'n, ĉu ne?”

“Mi mi'n demand'as, ĉu nur minac'is. Sed ĉu vi pov'as ferm'i la dosier'o'n, se pens'i, ke du tag'o'j'n post tiu vizit'o, oni trov'is Onezim'o'n mort'a?”

“Kiel vi sci'as, ke post du tag'o'j?”

“Onezim'o promes'is sur'bend'ig'i tamtam'a'n program'o'n vendred'o'n vesper'e. Nu, atest'ant'o'j vid'is du afrik'an'o'j'n, unu mal'jun'a'n, unu jun'a'n, ven'i en la hotel'o'n, inform'iĝ'i pri li, kaj supr'e'n'ir'i al li'a ĉambr'o tiu'n sam'a'n vendred'a'n vesper'o'n. La mort'o tamen ne okaz'is tuj, sed lund'o'n fru'maten'e ...”

“Est'as klar'e, ke ni ne rajt'as ferm'i la dosier'o'n. Kio'n vi ek'sci'is pri la du nigr'ul'o'j?”

“La mal'jun'a est'is tre vid'ebl'a, pro si'a'j rob'o kaj special'a ĉap'o, kaj ankaŭ pro la fakt'o, ke li est'as laŭ'dir'e preskaŭ blind'a. Almenaŭ unu okul'o hav'as strang'e pal'a'n, blu'ec'a'n pupil'o'n, kiu cert'e ne funkci'as, kaj la du'a ne aspekt'as tre bon'fart'a.”

“Tiu'j du vir'o'j do est'os facil'e re'trov'ebl'a'j. Ceter'e, en la universitat'o vi ver'ŝajn'e mal'kovr'os iu'n, kiu kompren'os la lingv'o'n de la kased'o; se ne, prov'u ĉe la londona Institut'o pri Afrik'a'j kaj Ekstrem-Orient'a'j Stud'o'j, aŭ ebl'e en Parizo. Ni nepr'e dev'as ricev'i trans'skrib'o'n kaj traduk'o'n de tiu inter'parol'o. Mi dezir'as bon'ŝanc'o'n al vi.”

* * *

Montr'iĝ'is, ke la du afrik'a'j vizit'int'o'j jam re'flug'is si'a'land'e'n. Per la konsul'a serv'o de ni'a tie'a ambasador'ej'o sci'iĝ'is, ke ambaŭ efektiv'e de'ven'as de la vilaĝ'o, kie ankaŭ Onezim'o pas'ig'is si'a'n tut'a'n afrik'a'n viv'o'n. La mal'jun'a du'on'blind'ul'o est'is laŭ la viz'o “sen'profesi'a”, sed laŭ post'a teleks'mesaĝ'o la sorĉ'ist'o vilaĝ'a. La jun'a vir'o, kiu li'n akompan'is, est'is li'a nev'o, kaj fakt'e ofic'ist'o en serv'o rilat'a kun tiu'land'a “Ministr'ej'o pri Ŝtat'a Sekur'ec'o”.

“Tio signif'as ‘politik'a polic'o’, ĉu ne?” demand'is Ĝoja, la edz'in'o de Jano Karal.

“Jes. Dank’ al tiu jun'ul'o, cert'e, la vilaĝ'an'o'j ek'sci'is, kie rifuĝ'is fin'e Onezim'o.”

“Ĉu vi opini'as, ke tem'as pri venĝ'o?”

“Jes. Sen ia dub'o. Ni ne sci'as, kio'n Onezim'o far'is si'a'vilaĝ'e, sed la impres'o, kiu'n Manoel Figueira trans'don'is, est'as, ke li for'kur'is de ĝi. Kaj jen post jar'o'j al'ven'as hom'o'j el tiu sam'a for'perd'it'a vilaĝ'o, inkluziv'e sorĉ'ist'o'n, vizit'as la tamtam'ul'o'n, kaj li mort'as post ne'long'e. Ĉu tio ne odor'as plen'naz'e je venĝ'o?”

“Sed kiel ili far'is?”

“Laŭ la nekropsi'int'o, neni'u el la kon'at'a'j venen'o'j, kiu'j ne las'as spur'o'n, pov'is uz'iĝ'i ĉi-kaz'e. Nek okaz'is io kiel en'ŝov'o de aer'vezik'o'n en la sang'o'cirkul'ad'o'n, kio est'as unu el la sen'spur'a'j manier'o'j murd'i, ĉar tio postul'us per'fort'o'n kiu kased'e aŭd'iĝ'us. Kaj krom'e tamen est'us spur'o: la pik'tru'et'o, kiu'n la injekt'il'o las'as. Ni eĉ al'las'u, ke la sorĉ'ist'o uz'is sen'spur'a'n venen'o'n ne'kon'at'a'n de ni, kiel ĝi en'iĝ'is en la korp'o'n de Onezim'o? Ili ne vund'is li'n per sag'o aŭ io ali'a: pens'ant'e pri tiu'j ebl'ec'o'j, ni ekzamen'is la haŭt'o'n mili'metr'o'n post mili'metr'o. Kaj cert'e Onezim'o ne trink'is aŭ manĝ'is i'o'n don'it'a'n de tiu'j du tuj post kiam li est'is minac'at'a je mort'o, ĉu?”

“Ne. Tio ne est'us ver'ŝajn'a. Venen'i li'n per toks'a gas'o ... ĉu est'is teknik'e far'ebl'e?”

“Ne. Kiel transport'us la gas'o'n sufiĉ'a'kvant'e? Krom'e, en tiu sub'tegment'ej'o, la aer'um'ad'o est'as bon'eg'a, tro bon'a eĉ, vintr'e, laŭ la dung'it'ar'o.”

“Kio'n vi intenc'as far'i?”

“Ni atend'as la traduk'o'n de tiu kased'o, sed eĉ se ĝi rivel'as al ni i'o'n grav'a'n, ni pov'os far'i neni'o'n. Ni ne hav'as kun tiu land'o konvenci'o'n pri inter'ŝtat'a trans'don'o de krim'ul'o'j, tiel ke ni'a interes'o far'iĝ'is pur'e teori'a. Tamen, ni ne rajt'as arkiv'ig'i la dosier'o'n, se ni pov'as pruv'i, ke murd'o okaz'is ni'a'teritori'e. Ni ja eventual'e dev'os inform'i pri ĝi la koncern'a'n ambasador'ej'o'n.”

* * *

“La afer'o est'as tiel komplik'a, ke mi dub'as, ĉu mi sukces'os ĝi'n taŭg'e resum'i,” dir'is la nigr'a'haŭt'a pastr'o.

Li est'is iom mal'pli ol 180 centi'metr'o'j'n alt'a, kun pez'a'j ŝultr'o'j kaj kompakt'a'j kap'o kaj kol'o. Est'is io tre dik'a en li'a'j trajt'o'j, kaj la blank'o de li'a'j okul'o'j aper'is iom ruĝ'e kolor'it'a. Karal ĵus trov'is li'n post long'a serĉ'ad'o. En la universitat'o li prepar'is sam'temp'e du doktor'iĝ'o'j'n, unu pri filozofi'o, ali'a pri pedagogi'o, ĉar li est'is unu el la plej bril'a'j element'o'j en si'a afrik'a diocez'o, kaj ĉiu'j flustr'is pri ke li baldaŭ far'iĝ'os episkop'o, ebl'e eĉ kardinal'iĝ'os.

“Ĉu vi ĉio'n pov'is kompren'i?” Karal demand'is.

“Ne absolut'e, sed preskaŭ. Mi gvid'is paroĥ'o'n tiu'region'e dum kvin jar'o'j kaj kvankam est'as kelk'a'j diferenc'o'j en la prononc'o, foj'foj'e en la vort'o'j, la senc'o tamen est'as tut'e klar'a al mi. Feliĉ'e, la konversaci'o al'pren'is grand'part'e la form'o'n de formal'a akuz'o, en kiu ĉiu'j riproĉ'o'j list'iĝ'is.

“Ŝajn'as, ke Onezim'o, furioz'a, ĉar la fil'o de la vilaĝ'estr'o de'log'is la vir'in'o'n, kiu'n li - Onezim'o - dezir'is, denunc'is al la tiam'a reg'ist'ar'o si'a'n rival'o'n pri tio, ke ĉi-last'a, kun'e kun la tut'a vilaĝ'o fakt'e, permes'is al iu grek'o, kiu hav'as si'a'n negoc'o'n tie, ekspluat'i sen'deklar'e, do kontraŭ'leĝ'e, mineral'a'n kuŝ'ej'o'n. La ŝtat'o profit'is de tiu pretekst'o por send'i pun'a'n ekspedici'o'n, dum kiu la soldat'o'j sad'ism'e mort'ig'is mult'a'j'n vir'o'j'n, vir'in'o'j'n per'fort'is, ktp. Krom'e, la vilaĝ'an'o'j est'is kondamn'it'a'j al mon'pun'o kaj la min'ej'o ŝtat'ig'it'a, tiel ke ili perd'is si'a'n ĉef'a'n riĉ'o'font'o'n. Eĉ kiam post'e la reĝim'o ŝanĝ'iĝ'is - kio ebl'ig'is al la jun'a sorĉ'ist'help'ant'o en'iĝ'i en la administraci'o'n - la vilaĝ'o ne re'trov'is si'a'n antaŭ'a'n ekonomi'e avantaĝ'a'n situaci'o'n.

“Onezim'o sukces'is for'kur'i, antaŭ ol la vilaĝ'o deklar'is li'n respond'ec'a pri ĉiu'j mal'feliĉ'o'j, kiu'j traf'is ĝi'n, sed la vilaĝ'an'o'j ne forges'is, kaj pacienc'e pen'is trov'i, kie li situ'as. Dank’ al la ret'o da inform'ant'o'j, kun kiu rilat'is la jun'ul'o en la politik'a polic'o, fin'fin'e ili ek'sci'is, kie viv'as Onezim'o.”

“Ĉu ili ven'is special'e por li'n murd'i?”

“Murd'i ... Strang'e, kiel vort'o'j blank'ul'a'j ne taŭg'as en tip'e afrik'a kun'tekst'o. Mi ne kon'as vi'a'j'n leĝ'o'j'n, kaj mi ne sci'as, ĉu vi nom'os tio'n murd'o. Ili ven'is por mal'ben'i li'n.”

“Tio'n mi kompren'as, sed materi'e, kiel ili far'is por ĉes'ig'i li'a'n viv'o'n?”

“Materi'e? Neniel.”

“Kio'n vi vol'as dir'i? Ĉu ne ven'is por ke Onezim'o mort'u?”

“Jes, sed ili ne bezon'is li'n mort'ig'i materi'e, kiel vi dir'as. Ili ĵet'is sur li'n mal'ben'o'n, la mal'ben'o'n de la tut'a vilaĝ'o, laŭ la rit'a'j formul'o'j. Tio sufiĉ'is.”

“Kio'n? Ĉu vi'a dir'o signif'as, ke ili far'is neni'o'n al Onezim'o? Al li'a korp'o?”

“Preciz'e tio'n mi dir'as. Ili cert'is, ke mal'ben'o sufiĉ'os. Onezim'o sci'is, ke sorĉ'ist'a'n mal'ben'o'n, esprim'ant'a'n la sent'o'j'n de tut'a vilaĝ'o, oni ne pov'as super'viv'i ... Aŭskult'u, kiel impres'e son'as la vort'o'j de l’ mal'ben'o ...” Li manipul'is la magnetofon'o'n. “Eĉ sur kased'o oni aŭd'as la efik'o'n. Oni aŭd'as ili'n for'ir'i, post kio percept'ebl'as plu neni'o. Onezim'o ne hav'is la fort'o'n mal'ŝalt'i la aparat'o'n, ĝi mal'ŝalt'iĝ'as mem kiam la bend'o fin'iĝ'as. Oni aŭd'as li'n spir'i, sed li ne plu tamtam'is, ne plu far'is i'o'n ajn. Li atend'is, ĝis la mort'o kapt'os li'n...”

* * *

Jano kaj Ĝoja kun'e revu'is la strang'a'j'n dir'o'j'n de la afrik'a pastr'o.

”Ĉu vi kred'as je tio? Vi stud'is psikologi'o'n, ne mi, tamen ...”

“Ho jes, ĝi est'as ebl'a. Tiu'j hom'o'j sent'as si'n tia'grad'e part'o de la kolektiv'o ... Sed la sistem'o ĉef'e ag'as per'e de mem'sugesti'o. La koncern'at'o'n tiel profund'e fascin'as la pens'o, ke li mort'os, kaj ankaŭ ke tio est'as just'a, ke li'a ide'o real'iĝ'as iom sam'e kiel ĉe tim'em'ul'o, la ide'o, ke li nepr'e ruĝ'iĝ'os, kaŭz'as la ruĝ'iĝ'o'n, kiom ajn li prov'as ĝi'n mal'help'i mobiliz'ant'e si'a'n vol'o'n...”

“Tamen, mort'i ... Ĉu ni ne hav'as viv'konserv'a'n instinkt'o'n, kiu ek'vek'as sav'a'j'n refleks'o'j'n, kiam ni risk'as for'pas'i?”

“Sed ĝust'e la viv'konserv'a'n instinkt'o'n la sorĉ'ist'o atenc'is per si'a ceremoni'a, rit'a mal'ben'ad'o. Vi sci'as, ke mal'jun'ul'o'j kelk'foj'e prokrast'as si'a'n mort'o'n, ĉar ili ne vol'as for'pas'i antaŭ ol vid'i pra'nep'o'n aŭ iu'n ali'a'n famili'an'o'n kar'a'n al ili kaj kiam tiu'n ili vid'is, las'as si'n mort'i. Est'as simil'a procez'o. Sed ĝi efik'as en iu jun'a nur ĉe difin'it'a etos'o, kiu ne ekzist'as ĝeneral'e inter blank'ul'o'j.”

“Vi parol'as tut'e serioz'e, kaj tamen mi apenaŭ pov'as kred'i. Ni polic'an'o'j hav'as tro materi'ism'a'n trejn'iĝ'o'n!”

“Mi tiu'rilat'e pet'is la opini'o'n de prof. Balente, vi sci'as, la etn'o'psikiatr'o. Li send'os al mi tut'a'n list'o'n da referenc'o'j pri la tem'o, sed li hav'is en si'a ofic'ej'o artikol'o'n, kiu'n mi pov'is fot'o'kopi'i. Est'as en la angl'a. Ĉu interes'as vi'n?”

Kaj Ĝoja trans'don'is al si'a edz'o fot'o'kopi'it'a'n artikol'o'n el fak'a revu'o*.

“Tamen,” murmur'is al si Jano, “murd'i per vort'o'j, per nur'a'j vort'o'j ... Mi mi'n demand'as, kio'n pri tio la juĝ'ist'o'j opini'os.”

Ritm'a'j lum'o'j en la nokt'o

“Mi ne kompren'as”, dir'is Juli'o Rogo, la teknik'ist'o, kap'ne'ant'e. “Ĝi trov'iĝ'is sur la mal'antaŭ'a seĝ'o, ĉu ne? Tem'as pri elektr'a il'o. Ĝi en'hav'is lamp'o'j'n, el kiu'j kompren'ebl'e rest'as neni'o, ĝi funkci'is, ĝi'n karakteriz'as spec'o de ritm'o'reg'il'o ... Mi ne kompren'as. Ĝi pov'as hav'i neniu'n util'o'n. Almenaŭ pri unu punkt'o mi est'as cert'a: ne ĝi pov'is kaŭz'i, ke la aŭt'o for'las'u la voj'o'n, kaj frakas'iĝ'u.”

“Nu, dank'o'n,” polic'an'o Jano Karal respond'is. “Se vi subit'e kaj geni'e ek'kompren'os, por kio tiu aparat'o uz'iĝ'is, nepr'e inform'u mi'n.”

Rogo kares'is al si la menton'o'n, pens'em'e. “Geni'a'n ide'o'n mi ne hav'os. Nek ceter'e ne'geni'a'n. Ferm'u la dosier'o'n. Akcident'o tio est'is, ne murd'o.” Kaj li for'las'is la ofic'ej'o'n de Karal.

* * *

“Kial vi ne rigard'as ĝi'n mort'o pur'e akcident'a?” demand'is Ĝoja, la edz'in'o de Jano Karal, dum ili promen'is revu'ant'e, kiel oft'e, la fakt'o'j'n de la enket'o.

“Ver'dir'e, mi ne pov'as respond'i. Nom'u tio'n intuici'o, se vi vol'as.”

“Sed vi'a intuici'o ne pov'us ne hav'i baz'o'n. Io pens'ig'is vi'n pri murd'o.”

“Ebl'e tiu strang'a lamp'aparat'o. Sed ĉef'e, ver'ŝajn'e, la manier'o, laŭ kiu ni'a kar'a d-ro Kagan raport'is al mi la afer'o'n. Bon'hazard'e, la korp'o ne est'is mult'e difekt'it'a. Kagan parol'is pri ĝi admir'e, kun ia kompat'a nuanc'o en la voĉ'o. ‘Jun'a vir'o maksimum'e 23-jar'a’, li dir'is, ‘perfekt'e san'a. Neni'u spur'o de iu ajn toks'a substanc'o. Neni'u fizik'a problem'o, kiom nekropsi'o pov'as rivel'i’. Est'is io kor'tuŝ'a en la vizaĝ'a'j trajt'o'j. Ebl'e mi'a si'n'ten'o font'as el tio, ke mi ribel'as kontraŭ la sort'o pens'ant'e, ke tia jun'a viv'o est'is falĉ'it'a en stult'a, ne'kompren'ebl'a akcident'o.”

“Kiel vi, polic'o, klar'ig'as la akcident'o'n?”

“Neniel. Ni trov'as kaŭz'o'n nek en meĥanik'o, nek en la san'stat'o, nek en la veter'o, nek en la stat'o de la voj'o. Ni sci'as, ke tiu jun'ul'o dorm'is ok hor'o'j'n la antaŭ'a'n nokt'o'n. Li do ne en'dorm'iĝ'is stir'ant'e, kaj se li est'us sorb'int'a dorm'ig'il'o'n, aŭ alkohol'aĵ'o'n, ni trov'us spur'o'j'n de ĝi.”

“Ĉu ebl'us, ke li moment'e distr'iĝ'is?”

“Ĝoja! Kiel vi pov'as sugest'i i'o'n simil'a'n? Jun'a vir'o tut'e san'a, kiu'n ĉiu'j atest'o'j laŭd'as kiel inteligent'a'n, entrepren'em'a'n, hav'ant'a'n bon'a'n psik'a'n ekvilibr'o'n ... Vir'o, kiu ĉiu'tag'e stir'as, kaj kiu, laŭ la amik'o'j kaj parenc'o'j, ne hav'is pli da zorg'o'j ol kutim'e, kiel pov'us okaz'i, ke li distr'iĝ'us si'n'mort'ig'e?”

“Ĉu iu vid'is la akcident'o'n okaz'i?”

“Bedaŭr'ind'e ne. Ni komenc'e opini'is, ke la stir'meĥanism'o mis'funkci'is, aŭ la brems'o'j, sed pruv'iĝ'is, ke ne.”

“Ĉu pneŭmatik'o ...?”

“Ne. Ni'a'j fak'ul'o'j est'as kompetent'a'j. La kaŭz'o kuŝ'as nek en la aŭt'o, nek en la ŝose'o.”

“Oni neniam sci'as. Sufiĉ'is, ke li ir'is iom rapid'e, kaj vol'is evit'i kat'o'n.”

“Vi prav'as. Tio'n dir'as ĉiu'j koleg'o'j. Ver'ŝajn'e la kaŭz'o est'as tut'e natur'a kaj kulp'as nur mi'a cerb'o. Ĉu profesi'a mis'form'iĝ'o, ebl'e?”

* * *

“Tre profund'e mal'ĝoj'a, sed ne plor'os”, Jano taks'is. Li tiom kutim'is juĝ'i la re'ag'o'j'n de hom'o'j, ke li bezon'is minimum'o'n da indik'o'j por prav'e konklud'i.

Ŝi si'n ten'is iom mal'varm'e, tre dign'e, tiel si'n'reg'e, ke mult'a'j ne percept'us ŝi'a'n mal'esper'o'n. Sed al Jano neni'u facil'e kaŝ'is si'a'j'n sent'o'j'n.

Ŝi el'vok'is al la detektiv'o mez'epok'a'n di'patr'in'o'n, pro io simpl'a en la esprim'o, la regul'ec'o de la trajt'o'j kaj ebl'e ankaŭ la mal'larĝ'ec'o de l’ vizaĝ'o, kiu'n kadr'is long'a'j nigr'a'j har'o'j, glat'a'j kaj rigid'a'j, net'e dis'ig'it'a'j en la mez'o. Ŝi prezent'is si'n kiel la amik'in'o'n de Petro, la jun'ul'o, kiu mort'is aŭt'o'akcident'e.

“Por mi ne est'as ia dub'o, li est'is murd'it'a”. Janon ŝi'a serioz'a ton'o des pli impres'is, ĉar ŝi ne aper'is person'o em'a dram'e tro'ig'i. “Kio ig'as vi'n tiel cert'a?” li demand'is.

“Nu, li mem menci'is la risk'o'n.”

Karal nur montr'is demand'a'n vizaĝ'o'n.

“Li labor'is en la Jun'ul'dom'o. Li est'is tre simpati'a, ĉiu'j ŝat'is li'n. Li ek'sci'is pri vend'ad'o de drog'aĉ'o inter la adolesk'ant'o'j.”

“Kiu drog'o?”

“Heroin'o.”

Jano far'is grimac'o'n.

“Unu el tiu'j knab'o'j amik'iĝ'is kun Petro, dezir'is sen'iĝ'i je la drog'sklav'ec'o. Li an'is al la ret'o dis'vend'ist'a, kaj per pur'a hazard'o ek'sci'is pli ol li dev'us pri la ident'ec'o de iu po'grand'ist'o. Li rifuz'is dir'i la nom'o'n al Petro, tim'ant'e, ke ‘ili’ tio'n ek'sci'os kaj li'n likvid'os. Tamen li don'is plur'a'j'n indik'o'j'n. Petro est'is cert'a, ke la knab'o fin'e li'n inform'os plen'e.”

“Ĉu vi kon'as la nom'o'n de tiu knab'o?”

“Ho jes, Patrik Patrikson. Li ...”

Sed Jano inter'romp'is ŝi'n:

“Tiu'n nom'o'n mi vid'is sur la list'o de ...”

“Jes. Antaŭ kelk'a'j tag'o'j. Li mort'is de tro'a doz'o, kiu'n, mi suspekt'as, ne li en'korp'ig'is al si.”

“Kiel Petro menci'is la propr'a'n risk'o'n?”

“Li hav'is kial'o'n suspekt'i, ke ali'a el la knab'o'j ek'sci'is kaj denunc'is Patrikson kaj li'n al iu grav'ul'o en la drog'ret'o. Li dir'is al mi, ke se tio est'as ĝust'a, ver'ŝajn'e ne hav'os mult'a'j'n skrupul'o'j'n antaŭ ol likvid'i ambaŭ. Supoz'ebl'e, kiam Patrik mort'is, li sent'is si'n minac'at'a. Bedaŭr'ind'e mi tiam est'is for - mi hav'as sekretari'a'n ofic'o'n kaj akompan'is mi'a'n mastr'o'n ekster'land'e - kaj kiam mi re'ven'is, jen oni dir'as al mi, ke Petro mort'is voj'akcident'e! Petro! Tio ne est'as ebl'a. Ne al tia raci'a hom'o ne'klar'ig'ebl'a'j akcident'o'j pov'as okaz'i.”

* * *

“Ŝi ne pov'is don'i pli'a'j'n inform'o'j'n. Mi ŝi'n pet'is re'kontakt'i mi'n, se ŝi memor'os iu'n detal'o'n, kiu pov'us help'i.”

Leŭtenant'o Remon iom pri'pens'is silent'e antaŭ ol konklud'i:

“Mi konsent'as. Ni rigard'u la akcident'o'n krim'a. Sed ne plu vi enket'os, tiu afer'o nun koncern'as la drog'brigad'o'n.”

* * *

Tamen, kiam ŝi re'pens'is pri la strang'a okaz'aĵ'o, ŝi turn'is si'n al Karal.

“La nokt'o'n antaŭ ol mi for'ir'is kun mi'a ĉef'o, mi prunt'e'pren'is li'a'n aŭt'o'n, ĉar mi dev'is ir'i kamp'ar'e'n por pren'i vojaĝ'glad'il'o'n ĉe mi'a'j ge'patr'o'j. Ŝajn'is al mi, ke la sam'a vetur'il'o sekv'as mi'n ek'de kiam mi el'ir'is el la aŭt'ej'o, kiu situ'as sub la jun'ul'dom'o. Kiam mi trov'iĝ'is sur izol'it'a voj'o, la vetur'il'o, kiu sekv'is mi'n, subit'e komenc'is lum'ig'i kaj mal'lum'ig'i si'a'j'n reflektor'o'j'n kun tre regul'a inter'temp'o, ĉu por blind'ig'i mi'n, mi ne sci'as. Est'is ĝen'e, sed ne tia'grad'e, ke mi risk'us akcident'o'n. Mi halt'is voj'rand'e kaj la vetur'il'o preter'pas'is mi'n. Ĝi ne plu re'ven'is.”

“Ĉu vi hav'is la ide'o'n not'i la numer'o'n?”

“Jes, sed ĝi ne est'is tre vid'ebl'a. Tamen mi pov'as dir'i al vi, ke ĝi fin'iĝ'as per 372. Ĉu vi opini'as, ke tio rilat'as al la afer'o?”

* * *

“Mi ne pov'as kred'i, ke tio hav'as signif'o'n”, dir'is Ĝako Berten, el la drog'brigad'o.

“Teknik'e, est'as sen'senc'aĵ'o” aprob'is Juli'o Rogo, la elektro'fak'ul'o.

“Kaj tamen”, Jano insist'is, “vi trov'as en la akcident'a aŭt'o strang'a'n aparat'o'n, kiu ek'funkci'ig'as lamp'o'j'n ritm'e. Kaj tiu sam'a vetur'il'o foj'e est'is sekv'at'a nokt'e de ali'a, kiu ir'ig'is si'a'j'n lum'o'j'n laŭ regul'a kadenc'o. Kiel konklud'i pri hazard'o, aŭ koincid'o, dum krom'e ni hav'as motiv'o'j'n pens'i, ke la koncern'at'o est'is mort'kondamn'it'a de drog'aĉ'ist'o'j?”

* * *

“Janĉjo!” ek'kri'is Ĝoja, kvazaŭ traf'it'e de fulm'o.

Jano ŝi'n rigard'is esper'plen'e. Li kon'is tiu'j'n ŝi'a'j'n re'ag'o'j'n, kiam ŝi subit'e ek'pens'as pri io, kio pov'as solv'i enigm'o'n. Li sci'is, ke tia'okaz'e prefer'ind'as silent'i.

“Intermit'a lum'stimul'ad'o!” ŝi prononc'is.

“La ĉin'a'n mi ne kompren'as,” li rid'et'e dir'is, “aŭ ĉu est'is hebre'e?”

“Jes. Intermit'a lum'stimul'ad'o!” ŝi ripet'is, kvazaŭ rev'e, antaŭ ol ir'i pren'i dik'a'n volum'o'n de sur libr'o'bret'o. “Feliĉ'e, ke mi memor'as i'o'n el mi'a student'a temp'o!” kaj ŝi foli'um'is, ekscit'iĝ'e. Ne'facil'e Jano reg'is si'a'n mal'pacienc'o'n.

“Sed kia'grad'e tio help'os trov'i la krim'ul'o'n, tio'n mi ne sci'as,” ŝi dir'is, kaj ŝi trans'don'is al Jano la libr'o'n pri neŭr'o'fiziologi'o.

* * *

“Ne. Mi'a fil'o ĉiam est'is perfekt'e san'a,” dir'is la patr'in'o de Petro, iom ofend'it'a. “Kial li pet'us, ke oni ekzamen'u li'a'n cerb'o'n?” Help'o ven'is de la patr'o:

“Ĉu ebl'e vi alud'us al la foj'o, kiam li propon'is si'n volont'ul'o al iu profesór, kiu far'is esplor'o'j'n pri dorm'o?”

“Pri kio tem'as?” Jano demand'is. Respond'is la patr'in'o: “Oni propon'is iom da mon'o al hom'o'j, kiu'j konsent'is dorm'i en laboratori'o. Petro ir'is. Li hav'is elektro'drat'o'j'n ĉie sur la korp'o, ŝajn'as al mi, dum li dorm'is tie, kaj kelk'foj'e oni li'n vek'is por demand'i, ĉu li sonĝ'is, kaj kio'n. Scienc'a esplor'o pri dorm'o, ili dir'is.”

Ne tre facil'e Karal sukces'is ricev'i proksim'um'a'n dat'o'n pri tiu afer'o, kun'e kun cert'iĝ'o, ke la esplor'o'j okaz'is en la universitat'o de Valĉefa. Stefano, li'a nev'o, kiu plur'jar'e student'is (oni ne aŭdac'us dir'i “stud'is”!) tie, post'ne'long'e pret'is help'i.

* * *

“Stef!” vok'is alt'kresk'ul'o kun long'a barb'o ruĝ'brun'a. “Vi demand'is pri tiu esplor'o pri'dorm'a, ĉu ne? Nu, mi menci'is la afer'o'n al la ĉef'asist'ant'in'o de prof. Agatis. Ŝi pret'as akcept'i vi'n por ĝi'n pri'parol'i. Ŝi est'os en si'a ofic'ej'o ĝis la 2-a post'tag'mez'e, n-ro 229 en la nov'a konstru'aĵ'o.”

Al Reĝ'in'o Horvata, la ĉef'asist'ant'in'o de prof. Agatis, iom tro mank'is karn'o, laŭ norm'o'j stefanaj. Bedaŭr'ind'e, ĉar la vizaĝ'o de tiu skelet'in'o dis'radi'is ĉarm'o'n.

“S-ro Stefano Farnadzo, ĉu ne? Ŝajn'as, ke vi'n interes'as ni'a'j esplor'o'j pri dorm'o?”

Post iom da babil'ad'o, dum kiu Stefano sent'is, ke li pli kaj pli progres'as, ŝi invit'is li'n proksim'iĝ'i:

“Ven'u, mi montr'os al vi plej interes'a'n dokument'o'n: elektro'encefal'o'gram'o'n de tiu jun'a Petro, kiu vi'n tiom pri'okup'as...”

Stefano far'is du paŝ'o'j'n antaŭ'e'n, refleks'e, kaj surpriz'iĝ'e aŭd'is ŝi'n flustr'i:

“Ne el'ig'u vort'o'n, kaj ne mov'iĝ'u, aŭ vi mort'os.”

El ŝi'a intelekt'ul'a man'et'o el'star'is pistol'tub'o, nigr'e tim'ig'a.

* * *

Sam'minut'e kun'sid'is leŭtenant'o Remon kaj Jano Karal. Ĉi-last'a detal'e raport'is pri la stat'o de la enket'o, pri'skrib'ant'e la rol'o'n, kiu'n li konfid'is al Stefano.

“Oj! Se vi'a nev'o far'as demand'o'j'n, tio risk'as avert'i ili'n, kaj si'n gard'os!” mal'kontent'e koment'is la leŭtenant'o. Karal dir'is al si, humil'iĝ'e, ke tiu'n risk'o'n li ebl'e ne sufiĉ'e atent'is.

“Vi prav'as, mi ag'is mal'saĝ'e. Esper'ebl'e ni ne fuŝ'is...”

“Aŭskult'u. Juĝ'ist'o Vaneŝ est'as hodiaŭ tre bon'humor'a, mi ĵus vid'is li'n. Ir'u pet'i de li tra'serĉ'a'n leter'o'n. Mi tuj telefon'os al li por klar'ig'i. Tiel vi pov'os en'ir'i la loĝ'ej'o'n de vi'a ĉef'a suspekt'at'o, kaj tie trov'i dokument'a'j'n pruv'o'j'n.”

Al ekster'urb'a vila'o Jano Karal, akompan'e de uniform'a polic'ist'o, sen'prokrast'e direkt'iĝ'is.

* * *

En simil'a'j cirkonstanc'o'j, Stefano ĉiam re'ag'as sam'e: li'n komenc'e invad'as prem'a tim'eg'o, panik'tip'a, dum kiu li'a cerb'o kvazaŭ paraliz'iĝ'as; li moment'e trov'iĝ'as sen'help'a kaj sen'konsil'a, kun pens'o'j tiel konfuz'a'j, ke ili'n nom'i pens'o'j jam est'as tro'ig'o. Sed post tiu nebul'mens'a minut'o, intern'a voĉ'o silent'e parol'as en “Trankvil'o'n! Ne panik'u! Ni pri'pens'u kviet'e, kiel el'turn'i ni'n!” Kaj tuj tiu admon'o, kvazaŭ de sekur'ig'a patr'o al fil'o, aŭ de bon'a mastr'o al hund'o, re'don'as pac'o'n kaj klar'ec'o'n al la mens'o ĵus kirl'it'a. Tio okaz'is nun.

“Ki... ki... ki... pri kio tem'as?” li balbut'is.

“Vi tro sci'vol'as, kar'ul'o, mi ricev'is ordon'o'n likvid'i vi'n, kaj tio'n mi nepr'e far'os.”

“Sed mi... mi... mi ne kompren'as,” li komedi'is. “Ho jes, vi kompren'as perfekt'e, kaj vi obe'os, aŭ bel'a kugl'et'o esplor'os vi'a'n jun'a'n korp'o'n tuj ... kaj fin'it'e!” ŝi rid'et'is. “Sekv'u mi'n!”

Li'a humil'a mien'o vid'ebl'e ig'is ŝi'n sen'gard'a kaj mal'estim'a. Per fulm'rapid'a mov'o, li frap'is ŝi'a'n man'radik'o'n per la dekstr'a man'o, kvazaŭ hak'il'e. La pistol'o fal'is plank'e'n, kaj per sam'e rapid'a mov'o li ĝi'n pren'lev'is.

“Blufulino!” li dir'is, kaj est'is li'a vic'o ton'i mal'estim'e. “Kiel vi pov'us mi'n likvid'i ĉi tie? Se vi paf'us, la tut'a universitat'o aŭd'us la bru'o'n. Kaj kio'n vi far'us el mi'a kadavr'o? Vi vol'is unu'e mi'n konduk'i ekster'urb'e'n por trankvil'e paf'i, ĉu ne?, kaj vi imag'is, ke terur'it'e de vi'a arm'il'et'o, mi sen'protest'e obe'os!”

Kovr'ant'e ŝi'n plu per minac'o pistol'a, li ating'is la telefon'o'n, fingr'is numer'o'n kaj parol'is: “Ĉef'polic'ej'o? Parol'as Stefano Farnadzo ...”

* * *

“Mi al'ven'is ĝust'a'temp'e. Prof. Agatis ĵus komenc'is brul'ig'i dokument'o'j'n,” Karal klar'ig'is. Ili sid'is tri'op'e en trink'ej'o, ĝu'ant'e bier'o'n.

“Vi sav'is sufiĉ'e por ni,” dir'is Berten, el la drog'brigad'o. “Ili'a kod'o est'is iom primitiv'a kaj ni jam pov'is deĉifr'i sufiĉ'a'n part'o'n por ek'kon'i ili'a'n organiz'o'n. Prof. Agatis kaj li'a asist'ant'in'o estr'is ret'o'n de heroin'vend'ist'o'j...” Sed ne al tiu'j klar'ig'o'j sopir'is Rogo, la teknik'a fak'ul'o.

“Se est'is murd'o,” li grumbl'is, “ĉu iu fin'fin'e konsent'os preciz'ig'i al mi, kia'manier'e la krim'ul'o proced'is?”

“La aparat'o, kies pec'o'j'n vi ekzamen'is, kaŭz'is t.n. intermit'a'n lum'stimul'ad'o'n ...” komenc'is Berten, ne tre klar'e.

“Jano,” Rogo voĉ'is pet'eg'e, “bon'vol'u parol'i al mi en kompren'ebl'a lingv'o, aŭ ĉu vi ĉiu'j decid'is frenez'ig'i mi'n?”

Karal rid'et'is.

“Pardon'u. Ĉio de'ven'as de tio, ke Petro foj'e konsent'is est'i subjekt'o por esplor'o pri la cerb'a funkci'ad'o dum'dorm'a. Tiu'n esplor'o'n direkt'is prof. Agatis kaj li'a asist'ant'in'o Horvata. Ĉe Petro ili rimark'is, ke intermit'a lum'stimul'ad'o ...”

“Grr...” raŭk'is Rogo lud'ant'e koler'o'n.

“Ne furioz'u. Tio simpl'e signif'as, ke oni bril'ig'as lum'o'n kaj ĝi'n tuj esting'as, re'lum'ig'as, re'esting'as, kaj ripet'as tio'n konstant'e laŭ difin'it'a takt'o. La cerb'a'j ond'o'j inklin'as sekv'i tiu'n ritm'o'n. Ĉe person'o'j, kiu'j'n oni pov'as nom'i ‘latent'a'j epilepsi'ul'o'j’, t.e. hom'o'j, kiu'j neniam hav'is rimark'ebl'a'n epilepsi'a'n kriz'o'n, kaj plej probabl'e neniam hav'os, sed kies cerb'o em'as re'ag'i tia'manier'e, tio pov'as kaŭz'i kun'mobiliz'iĝ'o'n de la cerb'a'j nerv'o'ĉel'o'j, kio manifest'iĝ'as, konkret'e, per perd'o de konsci'o. Nu, Petro est'is unu el tiu'j ‘latent'a'j epilepsi'ul'o'j’, kaj esplor'ant'e pri la el'cerb'a'j ond'o'j, la profesor'o aŭ li'a asist'ant'in'o tio'n konstat'is.

“Kiam montr'iĝ'is, ke tiu sam'a knab'o enket'as pri ili kaj ek'kon'is fakt'o'j'n, kiu'j ili'n en'danĝer'ig'as, ili decid'is uz'i tiu'n karakteriz'o'n por kaŭz'i li'a'n mort'o'n ne'suspekt'ebl'e. Est'is facil'e aranĝ'i aparat'o'n, kiu dis'send'u lum'o'n laŭ difin'it'a intermit'a ritm'o, tiel ke Petro spert'u epilepsi'a'n sen'konsci'iĝ'o'n.

“La enket'o rivel'is, ke ili inform'iĝ'is pri la vetur'kutim'o'j de l’ jun'ul'o, kiu, pri simil'a'j afer'o'j, est'is tre rutin'em'a. Ili aranĝ'is si'a'n infer'a'n sistem'o'n konsekvenc'e, sci'ant'e, kie proksim'um'e li trov'iĝ'os, kiam ĝi ek'funkci'os. En la jun'ul'dom'a sub'ter'a aŭt'ej'o kompat'ind'a Petro neniam ŝlos'is si'a'n vetur'il'o'n. Ili'a sol'a mal'bon'ŝanc'o est'is, ke la vetur'il'o ne difekt'iĝ'is tiom, kiom ili “en'dub'e esper'is, sed eĉ kun tio la pur'e ‘hazard'a akcident'o’ pov'is okaz'i, sen toks'aĵ'o, sen atenc'o al iu ajn aŭt'a organ'o, ĉe tut'e bon'a ŝose'o, kun stir'ant'o perfekt'e san'a kaj atent'em'a, sub tut'e normal'a'j mete'ologi'a'j kondiĉ'o'j...”

“Ĉu li ne sur'hav'is sekur'ec'a'n rimen'o'n?” Berten demand'is.

“Ĝi est'is sabot'it'a. En la part'o, kiu rest'is volv'it'a - Petro ja est'is mal'dik'a - far'is en'tond'o'n tia'grad'a'n, ke nur kelk'a'j faden'o'j rest'is. La ek'sku'o sufiĉ'is, por ke tiu'j romp'iĝ'u.”

La tri vir'o'j silent'is, pez'e.

“Ĉu ni trink'u pli'a'n bier'o'n?” Rogo propon'is. La du ali'a'j kap'jes'is sen'vort'e.